Қалыпты физиология (дәрістер жинағы)

проприорецепторлардан тұрады. Олар ет пен бүкіл қозғалыс аппаратының 
жиырылу немесе босаңсу дәрежесі туралы, солар арқылы дене тұлғасының 
кез келген бөлігінің кеңістіктегі орны мен қалпын білдіреді. Қозғалыс 
қабылдағыштары ет ұршығында, етке жабысқан сіңірлерде орналасады. Ет 
ұршығы дәнекер қабықшамен қапталған интрафузалық (ұршық ішіндегі) 
талшықтардан тұрады. Қаңқа еттеріне жабысқан сіңірлерде ерекше 
қабылдағыштар – Гольджи мүшелері табылған. 
Ұршық ішіндегі және сіңір мүшесііндегі қабылдағыштар көлденең 
жолақты еттердің барлығында да болады. Алайда интрафузалық қабылдағыш 
нәзік қимыл атқаратын ұсақ еттерде көп болады. 
Қозғалыс 
талдағышының 
өткізгіш 
бөлімі 
негізгі: 
лемниск, 
жұлынмишық және проприоспиналдық деген үш жолдан тұрады. Лемниск 
жолына жұлын түйіндерінің сезімтал нейрондары (І-ші нейрон) кіреді, 
олардың аксондары жұлынның артқы өрімінің құрамында Голл және Бурдах 
ядроларының нейрондарына жалғасады (ІІ-ші нейрон), оның аксондары 
медиалды ілмектің (лемниск) құрамында таламустың арнайы ядролар 
кешеніне бағытталады (ІІІ-ші нейрон). Таламус нейрондарының аксондары 
жоғарғы орталыққа – ми қыртысы нейрондарына (IV-нейрон) жетеді. Сөйтіп, 
қозғалыс талдағышының орталық бөлігі үлкен ми сыңарлары 
қыртысында орталық сайдың алдыңғы жағында орналасады. Ол санаға толық 
бағынышты мақсатты және ерікті қимыл жасау, қимыл ниеттерін атқару, 
қозғалыс дағдыларын қалыптастыру, үйрену сияқты әрекеттерді қамтамасыз 
етеді. Ол кеңістікте дене қалпы өзгергенде туатын қимылдарды үйлестіреді. 
Сол сияқты үйлесімді қимылды ұйымдастыруға есту, көру, сипап сезу 
талдағыштары да үлес қосады. 

жүктеу/скачать 1,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: