Патологиялық физиология ауру ағзаның тіршілігі туралы ғылым. Ол
жүктеу/скачать 1,74 Mb. Pdf көрінісі
|
Жануарлар патологиясы Кітап-1
| гидроперикардиум, ми жүрекшесіндегіні – гидроперикардиум, аналық бездегіні –
гидроцеле, құрсақ қуысындағыны – асиит деп атайды. Әр түрлі қуыстар мен тканьдерге қабыну әсерінен жиналған сұйықты транссудат деп атайды. Шемен – организмдегі көптеген күрделі, жалпылай және жекелей бұзылудың белгісі. Қабыну салдарынан жиналған іріңдіктен – экссудаттардан (қабынып ісіну, экссудативтік плеврит, перитонит т. б.) шеменді ажырата білу қажет. Ісіну сұйығы организмнің бүкіл тканіне сорылған жағдайда жалпы шемен, тері және тері асты клечаткаларының ісінуін – жекелей шемен деп бөледі. Шемен этиологиясы. Жалпы шемен сұйықтың қаннан (лимфадан) тканьдерге және қуыстарға көптеп келуінен өршіп, әр түрлі органдарды (жүрек, бүйрек, бауыр, өкпе, құрсақ, ірі тамырлар т. б.) ауыр сырқатқа, содай-ақ қатерлі ісікке және зат алмасудың тұтастай бұзылуына ұшыратады. Жалпы шеменде организмдегі бір немесе бірнеше органдар ауыр дертке ұшырайды. Жекелей шемен веноздық тамырлары (ісіктер, дәнекер тканьді тыртықтар т. б.) шектеулі жаншу түрінде қоздырады. Қан тамырларының кенересі мен қызыл қан құрамының өзгеруінен, сондай-ақ қан мен тканьдерде улы заттар мен тұздардың іркілуінен де шемен пайда болуы мүмкін. І с і н у деп, сұйықтың тканьдерге және ткань аралығындағы қуыстарға патологиялық жиналуын және іркілуін айтады. Сұйық клетка ішінде де іркілуі мүмкін. Мұны клетка ішіндегі ісіну деп атайды. Ісіну кезінде ткань көлемі ұлғаяды, оның созымдылық қасиеті, температурасы кемиді. Ісінген тканьді немесе органды басқанда біраз уақыт ойық пайда болады. Ісінудің пайда болу механизмі. Тамырлар мен тканьдердегі сұйықтың алмасуы капиллярлар кенересі арқылы өтеді. Бұл кенерені жартылай өткізетін биологиялық мембрана ретінде қарастыруға болады, өйткені ол екі бағытта суды, электролитті, кейбір органикалық қосылысты (мочевина) іркіліссіз өткізеді, бірақ белоктарды іркіп қалады. Ісінудің дамуы мынадай факторлармен айқындалады: 1. плазманың коллоидтық-осмостық қысымының кемуі; 2. капиллярлардағы қысымның артуы; 3. капиллярлар кенересінің өткізгіштігінің артуы; 4. клетка аралығындағы сұйықтың коллоидтық-осмостық қысымының артуы; 5. организмде судың және хлорлы натрийдің бөлінуінің азаюы және олардың көптеп келуі; 6. қышқыл-сілті тепе-теңдігінің бұзылуы; 7. нерв-эндокринді жүйелердің бұзылуы және т. б. Әдетте, ісіну бір емес, бірнеше факторлардың бірлесе әрекет етуі нәтижесінде пайда болады. І с і н у ж і к т е у. Ісінудің пайда болу себептеріне қарай, оны іркілетін (жүректік), бүйректік, улы, қабындыратын, кахексиялық (жүдеу), эндокриндік және нервтік- трофикалық деп бөледі. Іркілу ісінуі веноздық қан айналысы бұзылған кезде және лимфа бөлінгенде пайда болады. Бұл ауру жүрек жетімсіздігінде, веноздық қысымда және қан іркілісінде өршиді. Алдыңғы қуыс венада қысымның көтерілуі лимфа тамырларын тарылтып, лимфатикалық 111 жетімсіздікке ұшыратады да, ісікті одан әрі өршіте түседі. Малда ісік жамбас және кеуде учаскелерінің төменгі тұсындағы тері асты клетчаткаларында байқалады. Бүйрек ісінуі бүйрек ауруларында (нефроз және нефрит) пайда болады. Нефроздық ісінудің пайда болуына бірқатар факторлар қатысады. Нефроз кезінде қанда белок мөлшері сонымен қоса хлорлы натрийдің бөлінуі де азаяды. Соның салдарынан қан қысымы кеміп, онда белок мөлшері азаяды. Капиллярлар кенересінің өткізгіштігінің артуы, қан плазмасында онкотикалық қысымның кемуі, тканьдерде хлорлы натрийдің, әсіресе белокты алмасу өнімдерінің жиналуы судың тамырлардан шығып, тканьдерде іркілуіне ықпал етеді, өйткені онда осмостық қысым мен ткань коллоидтарының гидрофильділігі артады. жүктеу/скачать 1,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|