Педагогический поиск

 
Педагогикалы
қ ізденіс № 2 2014 ж. 
Педагогический поиск №2 2014 г. 
63 
 
Эссе «Моя педагогическая философия»
 
 
Ахтанова Аллия Ахметовна, 
 колледж СК ППК, г. Петропавловск 
Жизнь украшается двумя вещами: занятием математикой и еѐ преподаванием. 
 Пуассон С.Д. 
Вечер.  Я  сижу  за  письменным  столом  у  окна,  рядом  лежит  стопка  непроверенных 
тетрадей по математике. На улице, кружась, падают пушистые снежинки. Тишина. Ловлю себя 
на мысли: «Я самый счастливый человек, у меня есть все: дом, семья и моя любимая работа. 
Работа, без которой я не мыслю свою жизнь». Вспоминаю своѐ детство. Сколько помню себя, 
всегда любила  играть  в  «учителя»:  у  меня  был  свой  «класс»,  дети  -  «игрушки»,  дверь  и 
пол служили  мне  доской.  В  нашем  доме  собирались  все  соседские  ребятишки,  и  я  была  их 
учителем, от роду которому было лет 5-6. И вот я уже ученица 9 класса, в школе проходит день 
дублера. Как я мечтала провести урок! Вот он, мой первый урок, мне доверили быть учителем-
дублером на дне самоуправления. Эти воспоминания я храню в своем сердце до сих пор. После 
окончания школы у меня не было «трѐх дорог», я твѐрдо знала, что я буду учителем! Сбылась 
моя детская мечта!  
Вот уже прошло 35 лет с тех пор, как я впервые переступила порог класса и произнесла: 
«Здравствуйте, дети! Меня зовут Аллия Ахметовна. Я буду у вас преподавать математику».  
Как это было давно и как недавно… С тех пор я начала жить в школе, на этом огромном 
корабле  детства  и  юности,  на  котором  учителей  и  учащихся  объединяет  сотрудничество  и 
сотворчество.  
Я  –  учитель  математики  и  смотрю  на  жизнь  через  призму  математических  понятий.  Я 
представляю своих учеников точками, лежащими внутри круга. 
А  круг  –  это  поле  моего  воздействия  на  них.  Радиус  действия  учителя  должен  быть 
таким,  чтобы  в  этот  круг  входили  все  учащиеся  класса:  никто  не  должен остаться  в  стороне. 
Круг,  включающий  все  заданные  точки,  учащихся,  –  это  модель  идеального  учения:  учитель 
найдет путь к каждому своему воспитаннику, постоянно будет держать его в поле зрения. 
Я 
для 
себя 
вывела 
формулу 
успешного 
обучения 
математике: 
, где L - любовь объемная, многогранная. Она включает в себя:  
1.
 
любовь к детям,  
2.
 
любовь к предмету «математика»,  
3.
 
любовь к Родине. 
Z – знания, т.е., которые учитель несет в себе:  
1.
 
знания математики,  
2.
 
знание методики преподавания предмета. 
G – гармония, то есть составляющие гармонического развития учителя. 
n – количество обучающихся.  
Y – успешность обучения каждого ученика.  
Успешное  обучение  каждого  ученика  находится  в  прямой  зависимости  от  трех  этих 
составляющих. Чем больше любви, знаний и совершенства в учителе, тем успешнее ученик.  
А с тех пор, как я начала работать в колледже я поняла: учитель - это друг и советчик, не 
дающий  готовой  истины,  а  сопровождающий  и  направляющий  их  в  ее  поиске.  Сократ 
сравнивал учителя с дождевой каплей. Действительно, как дождь открывает потенциал каждого 
зерна,  так  и  учитель  –  открывает  и  взращивает  индивидуальность  каждого  ученика.  В  своей 
практике  я  применяю  дифференцированный  подход,  который  позволяет  каждому  студенту 
проявить себя как личность. 
Да, очень важно, знает ли студент таблицу умножения, умеет ли решать задачи. Но еще 
важнее,  на  мой  взгляд,  каким  будет  студент,  когда  он  закончит  колледж?  Сможет  ли  он  сам 
найти  пути  решения  задач,  поставленных  перед  ним  жизнью?  Будет  ли  «звездочкой»  или 
растворится  в  толпе?  А  значит,  в  решении  посвятить  себя  работе  со  студентами  главное  для 
меня заключается в том, чтобы помочь своим студентам пройти трудный путь становления. Не 
сформировать  личность,  а  создать  условия  для  реализации  ее  способностей,  не  указать 
проторенный  путь  познания,  а  помочь  найти  свою,  пусть  даже  труднопроходимую  тропу, 
помочь  преодолеть  ее,  вовремя  подставив  плечо.  Но  как  это  сделать?  Этот  вопрос  я  ставлю 

 
Педагогикалы
қ ізденіс № 2 2014 ж. 
Педагогический поиск №2 2014 г. 
64 
перед  каждым  новым  уроком.  Для  того,  чтобы  «пробудить»  студента,  вовлечь  в  раздумья, 
познавательную  деятельность,  есть  только  одно  средство  –  интерес.  Через  содержание 
учебного  материала,  через  необычные  формы  уроков,  внеклассные  мероприятия,  через 
приближение изучаемого материала к жизненному опыту. Я мысленно в голове «прокручиваю» 
приемы, с помощью которых завтра буду объяснять новый материал. 
Часто  обращаясь  к  своим  студентам,  я  говорю:  «Друзья!».  Да,  мы  соратники  и 
единомышленники. И для учителя высшая награда – это признание его учеников, любовь к его 
предмету.  
Что  же  значит  для  меня  и  моих  студентов  математика?  Математика  –  это  радость 
открытия, радость творчества, радость победы над собой. Это огромный совместный труд. 
Говорят,  что  математика  –  скучный  предмет.  Ничего  подобного!  Это  самый 
завораживающий  и  многогранный  предмет  школьного  курса!  Оглянись  и  ты  увидишь,  как 
много  вокруг  интересного  материала  для  ярких  и  нестандартных  уроков!  Уроки-праздники, 
уроки-очерки,  уроки-путешествия,  уроки  деловой  игры  делают  математику  «живой»  и 
привлекательной  для  учащихся.  Я  думаю,  студенту  легче  постичь  математику,  если  дать  ему 
возможность применить математические знания в реальных условиях. 
Для  осуществления  поставленных  целей  в  своей  педагогической  практике  я  широко 
использую новые технологии. 21 век отличается от других столетий своей информативностью. 
Современный  урок  невозможно  представить  без  применения  новых  технических  средств 
обучения.  Ведущим  среди  них  стал  компьютер,  интерактивная  доска,  поэтому 
самообразование, 
информационно-технологическая 
компетентность 
сейчас 
наиболее 
актуальны. Но никакая, даже самая совершенная техника, не сможет заменить эмоционального 
учительского слова.  
Очень  важным,  на  мой  взгляд,  является  вера  в  себя,  в  свои  возможности,  вера  в  свое 
большое предназначение. Не ошибается лишь тот, кто ничего не делает. Надо только научиться 
воспринимать свои ошибки как опыт.  
Учитель - это, безусловно, всесторонне развитый и образованный человек. Почему же  я 
работаю  в  колледже?  Я  люблю  входить  в  аудиторию,  полный  ребят,  смотреть  на  лица  своих 
студентов, чувствовать как с каждым уроком мои ребята все увереннее и увереннее общаются с 
«царицей  наук».  Математика  для  меня  –  это  не  просто  формулы  и  вычисления,  а  способ 
мышления и способ общения: логичный, лаконичный, доказательный.  
Знаю  лишь  одно,  что  мое  призвание  –  студенты,  которым  я  отдаю  свою  любовь  к 
математике  и  радость  общения!  Я  никогда  не  считала  себя  только  учителем-предметником. 
Сегодня  для  меня  более  остро  встают  проблемы  нравственности  подрастающего  поколения, 
психологические  основы  успешности  учебно-воспитательного  процесса,  вопросы  сохранения 
здоровья учащихся.  
В.А. Сухомлинский когда-то  утверждал, что «если ребѐнок живѐт во вражде, он учится 
агрессии; если ребѐнка постоянно критиковать, он учится ненависти; если ребѐнка высмеивать, 
он стремится к замкнутости; если ребѐнок растѐт в упрѐках, он учится жить с чувством вины, 
но, в то же время, если ребѐнок растѐт в терпимости, он учится понимать других; если ребѐнка 
подбадривают, он учится верить в себя; если ребѐнка хвалят, он учится быть благодарным; если 
ребѐнок растѐт в безопасности, он учится верить в людей; если ребѐнок живѐт в понимании и 
дружелюбии,  он  учится  находить  любовь  в  этом  мире».  Эти  слова  стали  для  меня  главным 
ориентиром в воспитательной деятельности моей группы, где я являюсь куратором. Я все время 
пытаюсь  оценить,  насколько  комфортно  моим  студентам  в  колледже,  создать  уютную 
обстановку в группе, доверять своим студентам, и ребята отвечают мне благодарностью.  
Выбрать профессию учителя, по моему мнению, – это поступок. Ведь именно благодаря 
моей  профессии,  которую  подарила  мне  жизнь,  я  каждое  первое  сентября  встречаю  десятки 
студентов. Я вижу настороженные и любопытные глаза. И теперь я веду своих воспитанников в 
мир открытий, а они учат меня общительности, учат смотреть на мир их глазами.  
Ведь именно благодаря моей работе, вокруг меня всегда много людей, которым нужна я и 
которые  нужны  мне.  Рядом  коллеги-единомышленники,  для  которых  каждый  студент  это 
личность, а не объект учения, каждый урок — это творчество, а не работа и каждая двойка не 
итог, а причина для серьѐзного размышления.  
«Урок  окончен»,  —  говорю  я  ребятам,  но  каждый  раз  знаю,  что  урок  мой  будет 
продолжаться. И продолжать его будет сама жизнь. Выпуская ребят, я всегда думаю о том, стал 
ли мой урок для них проповедью Добра, Чести, Справедливости, Достоинства.  

 
Педагогикалы
қ ізденіс № 2 2014 ж. 
Педагогический поиск №2 2014 г. 
65 
И самый радостный и одновременно горький миг моей работы — это миг расставания. Я 
ни  о  чѐм  не  жалею!  И  вот  уже  мои  выпускники,  взрослые  люди,  приходят  в  колледж, 
рассказывают о своих достижениях, звонят, пишут, что им удалось самоопределиться, и в этом 
есть и моя заслуга. Некоторые из них продолжают моѐ дело: воспитание личности. А это значит 
- урок продолжается…  
Таким образом, моя педагогическая философия стоит на трех китах: 1. Любовь к детям. 2. 
Содружество и сотрудничество с учащимися. 3. Совместное творчество.  
Мои педагогические аксиомы просты:  
-  Если  я  хочу,  чтобы  студент  любил  мой  предмет,  я  сама  должна  любить  то,  что 
преподаю, и тех, кому преподаю.  
- Если я хочу, чтобы студент любил учиться, я должна работать с ним в содружестве.  
- Если я хочу, чтобы студент проявлял инициативу, я должна его увлечь. Жить не только 
ради учащихся, но и вместе с учащимися, разделяя все их радости и невзгоды . 
Вот  уже  совсем  стемнело,  зажглись  фонари,  беру  стопку  тетрадей  и  снова  сюрприз! 
Студент,  за  которого  я  так  переживала,  справился  с  контрольной  работой.  Разве  это  не 
радость!? Надо обязательно похвалить, сказать слова благодарности, ведь он справился, он стал 
на ступеньку выше….  
В голове уже прокручивается следующий урок….  
Я  всѐ  больше  убеждаюсь,  что  я  счастливый  человек,  потому  что  профессия  моя  –  это 
радость  общения.  Моменты  счастья  приходят,  когда  я  вижу  широко  раскрытые  от  удивления 
глаза, вижу благодарность и улыбки на лицах студентов. Да, я счастливый человек, потому что 
утром  с  радостью  иду  в  колледж,  чтобы  снова  и  снова  встретиться  с  моими  студентами, 
коллегами – моими единомышленниками, живущими со мной в одном ритме жизни. А вечером, 
усталая, но не разочаровавшаяся в своей работе, иду домой, где меня ждет моя семья. И снова я 
буду думать о колледже, строить планы о том, что надо сделать еще, и еще… 
 
ЕРКІН МИКРОФОН 
СВОБОДНЫЙ МИКРОФОН 
Школа  будущего,  основанная  на  системном  и  последовательном 
Smartlearning: 

 
интеллектуальная и вездесущая (U-learning), 

 
востребованная в глобализирующемся обществе,  

 
приносящая радость общения, познания и самообразования, 

 
безопасная, 

 
экологически дружелюбная. 
Позиции  в  Школе  будущего  связаны  с  переходом  от  общества  знаний  к  цифровому 
обществу,  где  знания  уступают  место  компетентности,  опыт  и  практика  превалируют  над 
учебниками, учителя преподающего заменяет учитель-тьютор (сопровождающий ученика в его 
индивидуальной  образовательной  траектории),  а  оценка  по  знаниям  перейдет  в  оценку  по 
способностям.  До  2015  года  корейские  педагоги  пройдут  те  или  иные  курсы  по  Smart 
обучению:  вводные  (для  понимания  такого  обучения),  базовые  (для  применения  обучения  в 
зависимости  от  категории  школ),  углубленные  (для  применения  обучения  в  зависимости  от 
учебных дисциплин), курсы лидерства (для продвижения такого обучения). 
Практикоориентированная актуальная информация 
В  начальной  школе  созданы  условия  для  удовлетворения 
учащихся 
и 
родителей 
возможностями 
информационно-
образовательной 
среды. 
Как 
и 
какими 
структурными 
подразделениями  «мониторятся»  эти  меняющиеся  потребности 
детей  и  родителей?  В  начальной  школе  все  обучение  ведется 
исключительно на английском языке, сам английский преподается 
6  часов  в  неделю.  Возможно  дополнительное  изучение  английского  языка.  Преподавание 
осуществляют  21  учитель,  в  т.ч.  7  носителей  языка.  Какой  должна  быть  система  отбора 
учителей в такие школы и в целом для обучения на педагогических специальностях? В высшей 
школе иностранных языков уделяется внимание социальному вкладу учащихся, перспективе их 
международного лидерства. В школе для детей с ограниченными возможностями умственного 
развития в то же время воспитывают почтение к учителю и родителям. 

 
Педагогикалы
қ ізденіс № 2 2014 ж. 
Педагогический поиск №2 2014 г. 
66 
 
БІЛІМ БЕРУДЕГІ ТӘРБИЕ ЖҦМЫСЫНЫҢ ӚЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ 
АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ВОСПИТАТЕЛЬНОЙ РАБОТЫ В 
ОБРАЗОВАНИИ 
Мектепке дейінгі жастағы баланы рухани-адамгершілік таным 
арқылы тәрбиелеу 
Шаукерова С. Н., 
 «Ӛрлеу» «БАҰО» АҚ «Солтүстік Қазақстан 
облысы бойынша ПҚ БАИ» маманы, филология магистрі 
Альмишева А.Ж. 
«Ӛрлеу» «БАҰО» АҚ «Солтүстік Қазақстан 
облысы бойынша ПҚ БАИ» аға оқытушысы 
 
Қазіргі  қазақстандағы  қоғам  мен  адамның  жаңаруы  бүгінгі 
күні біздің мемлекетіміз бен білім жүйесінің жалпы идеясы болып 
табылады.Қоғамның  адамгершілік  құлдырауы,  жалпы  адами 
құндылықтардың  жойылуы  мен  ауысуы,  қажеттілікке  табынудың 
артықшылығы, алдыңғы қатарға интеллектуалдық әлеуетті жүзеге 
асыруды  шығару  моральдық-этикалық  ортаның  дамуына 
нұқсан  келтіруі,  жеке  тұлғаның  рухани  денсаулығынан 
айырылуы  мен  рухани  тоқыруға  ұшырауының  басты  себебі 
болып  отыр.  Жасалып  отырған  жағдайда  жеке  тұлғаны 
қалыптастыру 
нәтижесінде 
біз, 
интеллектуалды 
және 
техникалық  білімі  дамыған,  бірақ  нағыз  адами  қарым-
қатынасқа икемі жоқ және тума табиғи берілетін рухани-адами 
мәдениеті тӛмен адамды танимыз. Бұл шын мәнісінде бүгінгі күні ӛте күрделі мәселе. 
Қазақстан  Республикасының  Президенті  Н.Ә.Назарбаев  ӛз  халқына  Жолдауында:  «Ӛз 
бойымызда 
және 
балаларымыздың 
бойында 
жаңа қазақстандық 
патриотизмді тәрбиелеуіміз  керек.  Бұл  ең  алдымен  елге  және  оның  игіліктеріне  деген 
мақтаныш  сезімін  ұялатады.  Сондай-ақ  балаларымыздың,  жалпы  барлық  жеткіншек 
ұрпақтың  функционалдық  сауаттылығына  да  зор  кӛңіл  бӛлу  қажет.  Балаларымыз 
қазіргі заманға бейімделген болуы үшін бұл аса маңызды. Бүгін мен жариялаған Жаңа 
саяси және экономикалық бағыт сіздерге жақсы білім беруді, яғни бұдан да лайықтырақ 
болашақ 
сыйлауды 
кӛздейді». 
(Қазақстан 
Республикасының 
Президенті 
Н.Ә.Назарбаевтың Жолдауы 14.01.2012) 
Қазіргі  уақытта  бала  тәрбиелеуде  шынайы  әлеуметтік  сұранысқа  сәйкес  келетін, 
уақыт талабына жауап беретін жаңашыл әдістер мен олардың түрлері қажет.  
Осындай  қазіргі  жаһандық  сұрақтарды  шешу  барысында  мектепке  дейінгі  білім 
беру мен тәрбие ерекше рӛл атқарады.  
Қазіргі  қоғамда  білім  берудің  алғашқы  баспалдағы  мектепке  дейінгі  дамыту 
болып  табылады.  Оны  ұйымдастыру  мен  жүзеге  асыруда  ӛзінің  мақсатының  жүйесі 
бойынша,  мазмұны,  ұйымдастыру  түрі,  технологиясы,  нақты  білім  беру  жүйесімен 
басқарылуы,  ішкі  және  сыртқы  байланыстары  арқылы  әрбір  адамның  және  жалпы 
қоғамның идеясын дамытуы қажет.  
Мектепке дейінгі жас – әрбір адамның ӛміріндегі ең жарқын қайталанбайтын шақ, 
жеке  тұлғаның  алғашқы  қалыптасу  кезеңі,  баланың  ӛзіндік  тануы  мен  даралағының 
қалыптасу кезі. Дәл осы кезде әлеуметтену үдерісі басталады. 
Бала  адамдардың  қарым-қатынасы  туралы  алғашқы  түсінікті  үлкендердің 
арасындағы  ӛзара  қарым-қатынасын  бақылау  арқылы  қабылдайды.  Олардың  тәртібі, 
ӛзіне деген, оның қылығына қарым-қатынасы бала тәртібінің бағдарламасын құрайды. 
Үлкендердің осы үлгісі бойынша ол адамдармен қарым-қатынас жасайды.  

 
Педагогикалы
қ ізденіс № 2 2014 ж. 
Педагогический поиск №2 2014 г. 
67 
Нақты  осы  кезде  баланың  адамдар  әлемімен,  табиғатпен,  заттармен  байланысы 
басталады.  Адами  құндылықтарға,  мәдениетке  тартылуы  байқала  бастайды. 
Денсаулығының  іргетасы  қаланады.  Сезімінің  дамуы  ӛзінің  ӛмір  сүріп  жатқан 
жағдайына байланысты тәрбиелеу әдісі мен құралдарына тәуелді болады. Бұл – отбасы 
мен  балабақшадағы,  ӛзі  сезінетін  айналадағы  қызығушылығы  мен  істеріне  қатысты 
жағдайлар.  Дәл  осы  мектепке  дейінгі  жаста  балалық  қарым-қатынасты  дамытуға 
маңызды  мән  беретін  адамгершілік  сезімі  қалыптаса  бастайды.  Осы  кезде  баланы 
рухани-адамгершілік  аясында  дамыту  міндетінің  жетістікті  шешілуі  үлкендердің  бала 
тәрбиесіндегі  мейірімділігіне,  әділдігіне  және  адамилығына  байланысты.  Осылар 
арқылы олар балаға үлгі кӛрсетеді.  
Баланың  ӛмірге  белсенді  кӛзқарасының  бағыты  үлкендер  арқылы  тәрбиеленеді. 
Тәрбиелеу,  білім  беру  жұмысының  мазмұны  мен  формалары  балалардың  мүмкіндігін 
ескеру  арқылы  нақтыланады.  Адамгершілікке,  еңбекке  тәрбиелеу  күнделікті  ӛмірде, 
үлкендердің қолдан келетін жұмысты ұйымдастыру процесінде, ойын және оқу ісінде 
жоспарлы түрде іске асады.  
Әр баланың жеке басы – оның  моральдық дамуы үшін қамқорлық жасау – бүгінг і 
күннің және алдағы күндердің талабы. 
Мектепке дейінгі жастағы баланың рухани-адамгершлік дамуы балабақшасы мен 
отбасы  арасындағы  қарым-қатынастың  тығыздығы  артқан  сайын  ойдағыдай  жүзеге 
асады.  Әрбір  бала  қандай  да  болмасын  бір  міндетті  орындау  үшін,  ӛзіндік  ерекше 
жағдайлар  жасалады.  Мәселен,  ойында  ұнамды  әдеттер,  ӛзара  қарым-қатынастар, 
адамгершілік  сезімдер  қалыптасады,  еңбекте  –  еңбексүйгіштік,  үлкендер  еңбегін 
құрметтеу, сондай-ақ ұйымшылдық, жауапкершілік, парыздың сезімі сияқты қасиеттер, 
патриоттық  сезімдер  жайлы  мағлұматтар.  т.  б.  қалыптасады.  Мектепке  дейінгі  жаста 
балаларды  адамгершілікке  тәрбиелеудің  негізгі  міндеттері  мына  жайлармен 
түйінделеді: ізгілік бастамасымен тәрбиелеу, балалар мен үлкендер арасындағы саналы 
қарым-қатынас/ 
тұрмыстың 
қарапайым 
ережелерін 
орындау/ 
кеңпейілдік, 
қайырымдылық, жақын адамдарға қамқорлықпен қарау және т. б./ Ұжымға тәрбиелеу, 
балалардың  ӛзара  ұжымда  қарым-қатынасын  қалыптастыру,  Отанға  деген 
сүйіспеншілікке тәрбиелеу, әр түрлі ұлт ӛкілдеріне қадір тұту және сыйлау. Осылайша 
мейірімділіктің  негізі  қаланады,  немқұрайдылықтың  пайда  болуына,  құрбыларына, 
тӛңіректегі үлкендерге қалай болса солай қарауға мүмкіндігі жасалмайды.  
Қарапайым  әдеттерді  тәрбиелей  отырып  педагог  балдырғаннның  бар  істі  шын 
пейілмен әрі саналы атқаруына қол жеткізеді, яғни сыртқы ұнамды мінездері оның ішкі 
жан  дүниесін,  оның  ережеге  деген  кӛзқарасын  айқындайды.  Атақты  педагог 
Сухомлинский;  «Бала  кезде  үш  жастан  он  екі  жасқа  дейінгі  аралықта  әр  адам  ӛзінің 
рухани дамуына қажетті нәрсенің бәрін де ертегіден алады. 
Тәрбиенің  негізгі  мақсаты  –  дені  сау,  ұлттық  сана  сезімі  оянған,  рухани  ойлау 
дәрежесі  биік,  мәдениетті,  парасатты,  ар-ожданы  мол,  еңбекқор,  іскер,  бойында  басқа 
да игі қасиеттер қалыптасқан ұрпақ тәрбиелеу. Ертегінің рухани тәрбиелік мәні зор. Ол 
балаға рухани ләззат беріп, қиялға қанат бітіретін, жас баланың рухының ӛсіп жетілуіне 
қажетті нәрсенің мол қоры бар рухани азық, - деп атап кӛрсеткен. 
Руханилық  жеке  тұлғаның  негізгі  сапалық  кӛрсеткші.  Руханилықтың  негізінде 
адамның мінез-құлқы қалыптасады, ар-ұят, ӛзін-зі бағалау және адамгершілік сапалары 
дамиды. Мұның ӛзі мейірімділікке, ізгілікке шақырады. 
Рухани-  адамгершілік  тәрбие  —  бұл  дұрыс  дағдылар  мен  ӛзін-ӛзі  ұстау 
дағдыларының  нормалары,  ұйымдағы  қарым-қатынас  мәдениетінің  тұрақтылығын 
қалыптастырады.  Жеке  адамның  адамгершілік  санасының  дәрежесі  оның  мінез-құлқы 
мен іс әрекетін анықтайды. 
Сананың  қалыптасуы  –  ол  баланың  мектепке  бармастан  бұрын,  қоғам  туралы 
алғашқы  ұғымдарының  қалыптасыуна,  жақын  адамдардың  ӛзара  қатынасынан 

 
Педагогикалы
қ ізденіс № 2 2014 ж. 
Педагогический поиск №2 2014 г. 
68 
басталады. Баланы жақсы адамгершілік қасиеттерге, мәдениетке тәрбиелеуде тәрбиелі 
адаммен жолдас болудың әсері күшті екенін халқымыз ежелден бағалай білген. 
Қазіргі кезде ӛсіп келе жатқан ұрпақты тәрбиелеуде қойылған мақсаттардың бірі 
қоғамға  пайдалы,  үлкенге  құрмет  кӛрсетіп,  кішіге  қамқор  бола  білетін,  жан-жақты 
дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру. Осы мақсатты жүзеге асыруда «Бӛбек» қорының 
президенті  Сара  Алпысқызының  «Ӛзін-ӛзі  тану»  рухани-адамгершілік  білім  жобасы 
эқсперимент ретінде жүргізіліп келеді. 
ХХІ  ғасырда  кӛтеріліп  отырған  «Ӛзін-ӛзі  тану»  рухани-адамгершілік  білімі  – 
ұлттық  құндылықтарды  іске  асыру  мен  таратудың  маңызды  механизмі  болып 
табылады.  
«Ӛзін-ӛзі  тану»  пәні  —  баланы  жастайынан  отаншылдыққа,  әдептілікке, 
достыққа,  тазалыққа,  ұқыптылыққа,  мейірімділікке,  табиғатты  сүюге,  отбасын 
сыйлауға,  ұйымшылдыққа  үйретеді.  Адам  бойына  кішіпейілдік,  сыпайлық, 
рақымшылық,  жанашарлық,  сыйластық,  тілектестік  сияқты  қасиеттерді  дарыту  және 
ӛзгелерді қадірлей, сыйлай, құрметтей білу, тыңдай білу, қолынан келгенше адамдарға 
кӛмектесу, кешірімді болуды үйрету де «Ӛзін-ӛзі тану» пәнінің үйлесіне тимек. 
Халық  педагогикасы  –  нәрестенің  сезімін  ананың  әуенімен  оятатын  бесік 
жырлары,  даналыққа  толы  мақал-мәтелдер,  жұмбақ-жаңылтпаштар,  қиял-  ғажайып 
ертегілері, ойындары, тәрбиелеп ӛсіру негіздері адамгершілік ниеттерге баулиды. Олай 
болса, адамгершілік тәрбие беру кілті — халық педагогикасында деуге болады. Ұлттық 
асыл  қасиеттерді  жас  ұрпақтың  ақыл  парасатта  азық  ете  білуде  «Ӛзін-ӛзі  тану» 
курсының рӛлі ерекше. 
Балабақша  тәрбиешісіне  арналған  әдістемелік  құрал,  кӛркем  шығармалар 
хрестоматиясы  және  балалардың  дәптерінен  тұратын  бұл  оқу  —  әдістемелік  кешен 
«Ӛзін-ӛзі  тану»  курсының  негізгі  мақсатына  қол  жеткізуге  бағытталған.  Сабақтардың 
негізгі  құрылымдары  «Амандасу  рәсімі»,  «Шаттық  шеңбері»,  «Кӛңіл  күйді  кӛтеру» 
сабақтың  негізгі  мазмұны  «Сергіту  сәті»,  «Тыныштық  сәті»,«Ойын»,  «Дәйексӛз», 
«Шығармашылық  тапсырма»  ұжымдық  жұмыс,  дәптермен  жұмыс,  жүректен-жүрекке 
шеңберінен тұрады. 
Ата-аналарға  ойын  жаттығулардың  және  әр  түрлі  байланыстырып  сӛйлеуге, 
сӛздік  қорын  дамытуға  арналған  тапсырмалардың  жазбаларын  үйде  баласымен  сауат 
ашу,  математика,  тіл  дамыту  сабақтарын  қайталау  үшін  ұсынамыз.  «Сӛзді  кішірейтіп 
айт», «Кәне сӛз іздейік», моншақтан жасалған әріптерден сӛздер құрастырады. 
Жас  ұрпақты  саналы,  сергек  етіп  тәрбиелеу  отбасы  мен  балабақша 
қызметкерлерінің  бірден  бір  парызы.  Оқу  тәрбие  жұмысын  дұрыс  жолға  қоюда  ата-
аналармен  жұмыстың  орны  орасан.  Сондықтан  біздің  балабақшада  ата-аналармен 
жұмыстардың алуан түрлері іске асырылу қажет. 
«Ӛзін- ӛзі тану» пәні бойынша білім 
беру мазмұны «Мен адаммын», «Қарым- қатынас қуанышы», «Адамгершілік әліппесі», 
«Мен және менің әлемім» тараулары бойынша берілген. Бұл тараулардың тақырыптары 
әртүрлі болғанмен, мақсаттары бір арнаға келіп тоғысады. Әрбір жеке тұлғаға достық, 
отбасы,  Отан  құндылықтары  туралы  алғашқы  қарапайым  түсініктер  беру; 
мейірімділікке,  жауапкершілікке,  қайырымдылыққа,  сүйіспеншілікке  баулу,  құрбы-
құрдастарымен,ӛзінен  кішілермен  және  үлкендермен  ізгілікті  қарым-  қатынас,  ӛзін 
қоршаған  орта  ғажайыптарын  сезініп,  табиғатқа  зиян  келтіруден  бойын  аулақ  ұстауға 
тәрбиелеуге  бағытталған.
 
Тәрбиешінің  алға қойған мақсаты,  баланың  бойына  ұлттық 
саналық  қалыптасқан, халқының  әдет-ғұрпын  салт-дәстүрлерін  кӛңіліне  тоқыған дені 
сау,  шымыр  да шыныққан, сымбатты,  халықтың  тілін білетін,  рухани  байлығы мол, 
жан-жақты азамат  тәрбиелеп  ӛсіру.  Қай  заманда  болмасын  адамзат  алдында  тұратын 
ұлы  мұрат-міндеттерінің  ең  бастысы  —  ӛзінің  ісін,  ӛмірін  жалғастыратын  салауатты, 
саналы ұрпақ тәрбиелеу. Ұрпақ тәрбиесі — келешек қоғам тәрбиесі. Сол келешек қоғам 
иелерін  жан-жақты  жетілген,  ақыл-парасаты  мол,  мәдени  —  ғылыми  ӛрісі  озық  етіп 
тәрбиелеу — біздің міндетіміз. 

 
Педагогикалы
қ ізденіс № 2 2014 ж. 
Педагогический поиск №2 2014 г. 
69 

жүктеу/скачать 6,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: