Педагогикалық мамандыққа кіріспе Тұлға және оның қазіргі қоғамдағы мәселелері №3 дәріс
Тұлға ғылыми категория ретінде.
Тұлға ұғымын философия, психология, педагогика тұрғысынан түсіндіру.
Тұлғаның психологиялық-педагогикалық сипаттамасы, тұлғаның компоненттері
Жоспар: Тұлға ұғымы адамзат біліміндегі ең күрделі ұғымдардың бірі болып табылады.
Тұлға ғылыми категория ретінде. Орыс тілінде бет бейнесін сипаттау үшін "бет" термині бұрыннан қолданылған.
Еуропалық тілдерде "жеке тұлға" сөзі латынның "тұлға" ұғымынан бастау алады, бұл театрдағы актердің маскасын, әлеуметтік рөлді және адамды біртұтас болмыс ретінде білдірді.
Қытай немесе жапон сияқты шығыс тілдерінде "тұлға" сөзі адамның бет-әлпетімен ғана емес, оның денесімен де байланысты.Еуропалық дәстүрде адам өзінің денесімен оппозицияда қарастырылады, өйткені адам адамның жанын бейнелейді, ал қытайлық ойлау "адамның денесі мен рухани қасиеттерін қамтитын өмір"ұғымымен сипатталады.
бұл теория бойынша әр адам өзінің туа біткен қасиеттері мен ерекшеліктеріне сәйкес қалыптасады және дамиды, әлеуметтік орта ерекше рөл атқармайды.
Биологизаторлық
тұлға-бұл тек әлеуметтік тәжірибе барысында толығымен қалыптасатын өнім, биологиялық тұқым қуалаушылық маңызды рөл атқармайды.
Әлеуметтанулық
тұлға-бұл ниеттер, импульстар, инстинктердің жиынтығы.
Фрейдтің психоаналитикалық теориясы
Қазіргі уақытта тұлғаның келесі теориялары бар:
Фрейд тұлғаның келесі құрылымын анықтады: а)" Ид "("ол") - адамның бейсаналық мінез-құлқы, олар жеке тұлға сезбейтін инстинкттер, қажеттіліктер.
б)" Эго "("мен") - бұл адамның өзін, оның қалауы мен қажеттіліктерін түсінуі.
в) "Суперэго" - адам қоғамның нормалары мен ережелерін түсініп білуі.
Фрейд теориясынан келесі қорытынды жасауға болады: Тұлға-қарама-қайшы тіршілік иесі. Бейсаналық мінез-құлық пен қоғам нормалары арасындағы қақтығыс адамның өзін-өзі жүзеге асыруына және дамуына ықпал етеді.
Тұлға-бұл қоршаған ортаның әртүрлі ынталандыруларына жауап беру жүйесі. Адамның мінез-құлқының негізгі мотиві-ләззат алуға ұмтылу немесе қиындықтардан, азаптан және ауырсынудан аулақ болу.
Демек, адамның мінез-құлқын белгілі бір әрекеттер үшін белгілі бір сыйақы ұсына отырып басқаруға болады.
Г. Юнгтің идоникалық теориясы Философиядағы тұлға барлық әлеуметтік қатынастардың жиынтығы ретінде әрекет етеді. Философиядағы тұлға мәселесі-бұл қоғамдағы жеке тұлға алатын орын мәселесі.
Әлеуметтанудағы тұлға- жеке тұлғаны сипаттайтын әлеуметтік маңызды белгілердің тұрақты жүйесі, бұл әлеуметтік даму мен белсенділік пен қарым-қатынас арқылы жеке тұлғаны әлеуметтік қатынастар жүйесіне қосудың өнімі. Тұлға ұғымы адам мен адам ұғымымен сәйкес келетіні анық.
Психологияда жеке тұлғаныпсихологиялық ғылымның әртүрлі салалары зерттейді. Бұл жеке тұлғаның көріністерінің жан-жақтылығына, қайшылыққа, кейде адамның мінез-құлқының құпиясына байланысты. Мінез-құлықтың жан-жақтылығы өз кезегінде көп деңгейлі психологиялық талдауды қажет етеді.
Педагогикада тұлға-педагогикалық процестің субъектісі және объектісі, оның мақсаттарының, міндеттерінің, мазмұнының, формалары мен әдістерінің жасаушысы және қатысушысы және оның тиімділігін анықтайды.
Тұлға ұғымын философия, психология, педагогика тұрғысынан түсіндіру. Тұлға ұғымы адамның әлеуметтік мәнін білдіреді.
Тұлға- бұл белгілі бір санаға, өзін-өзі тануға, дүниетанымға ие, әлеуметтік қатынастардың әсерін сезінетін және сонымен бірге өзінің әлеуметтік функцияларын, әлемдегі тарихи процестің субъектісі ретіндегі орнын түсінетін іс-әрекеттің субъектісі. Әлемде адамнан артық дараланған объект жоқ: қанша адам, сонша жеке тұлға.
Әр адам есте сақтау, зейін, ойлаудың жеке ерекшеліктеріне ие.
Адам өзін-өзі тану арқылы жеке тұлғаға айналады, бұл оның "Мен" адамгершілік Заңына еркін бағынуға мүмкіндік береді.
№3 дәріске тапсырма
"Мұғалім мамандығын таңдаудың дұрыстығын анықтаған менің жеке қасиеттерім"тақырыбында дәлелді мәлімдеме дайындаңыз.
Үздіксіз білім алуға дайын адамға қажет жеті жеке қасиеттердің тізімін жасаңыз.