Ұсынылатын әдебиеттер 1. Кабанов А.Н., Чабовская А.П. «Мектеп жасына деінгі балалар анатомиясы, физиологиясы
және гигиенасы» А-А, 1982 ж.
2. Хрипкова А.Г. «Возрастная физиология», «Просвещение», М.., 1978 ж.
3. З.Жөкебайқызы, С.Сейсенбекқызы. Тәнтану. «Рауан», Алматы, 1996 ж.
4. Б.Қалкенова «Адам анатомиясы, жас ерекшелігіне қатысты физиология және
гигиена».«Фолиант» баспасы, Астана 2015 ж
Оқутышы: Омарова Ш.Қ. Лекция 16 Тақырыбы: Есту мүшесінің құрылысы мен қызметі. 1. Есту органдары.
1.1 Сыртқы құлақ.
1.2 Ортаңғы құлақ.
1.3 Ішкі құлақ.
2. Есту-тепе-теңдік анализаторларының өткізгіш және орталық бөлімдері.
3. Дәм анализаторы.
4. Иіс анализаторы.
Есту органдары. Есту органы орналасуына, атқаратын қызметіне қарай сыртқы,
ортаңғы және ішкі құлаққа бөлінеді. Сыртқы құлақ дыбыс толқынын жинақтап ортанға
құлаққа өткізеді, ортаңғы құлаққа ішкі құлақтың қабылдау рецепторларынабереді.
Ішкі
құлақта есту (кортиев) органдарынан басқа тепе-теңдік аппараты да жатады. Тепе-теңдік
органы дененің және оның әірбір мүшесінің сыртқы жазықтықтағы жағдайын қабылдап,
орталыққа немесе ми бөлігіне бреіп отырады. Есту және тепе-теңдік органдары самай
сүйегінің тасша бөлігінің ішінде орналасқан.
Сыртқы құлақ- құлақ қалқаны, сыртқы дыбыс жолы және дабыл жарғағы жатады.
Құлақ қалқаны сыртқы орталықтағы дыбыс толқынын жинақтап дыбыс жолына
қарай икемдейді. Жануарлардың құлақ қалқаны адамға қарағанда жақсы жетілген және
қозғалып дыбыс шыққан жаққа бұрылып тұрады. Құлақ қалқанының негізі шеміршектен
түзілген. Сырты терімен жабылып төменгі жағы сырғалықпен аяқталады. Сырғалық ішінде
болбыр май ткані жатады. Құлақ қалқанының сыртқы жиегін сыртқы шиыршық, оның ішкі
жағынан параллель жатқан ұзынша дөңесті ішкі шиыршық деп атайды. Шиыршықтардың
ішкі жағында құлақ қалқанының ойысы жатады.