Бүтін сандар. Көптеген бүтін сандардың, ЭЕМ-ң жадындағы ұсынымы шектеулі. Сан мәндерінің диапазоны, оны сақтау үшін қолданатын жадының ұяшықтарының өлшеміне байланысты. K–разрядтты ұяшықта 2k бүтін сандардың әртүрлі мәндері сақталуы мүмкін.
1-мысал. Бүтін сандарды ұсыну үшін компьютерде 16 – разрядты (2 байттық) ұяшық қолданылсын дейік. Сақталған сандардың диапазоны қандай екенін анықтайық, егер:
а) тек қана оң сандар қолданылса;
б) оң сандар және теріс сандар тең мөлшерде қолданылса.
Шешімі: 16 – разрядты ұяшықта барлығы 216 = 65536 әртүрлі мәндер сақталуы мүмкін. Демек:
а) мәндер дипазоны 0 ден 65535 дейін (0 ден 2k – 1 дейін);
б) мәндер дипазоны -32768 ден 32767 дейін (-2k-1 ден 2k-1 – 1 дейін).
K – разрядтты машиналық сөзде сақталған бүтін оң N санының ішкі ұсынымын алу үшін:
1) N санын екілік санау жүйесіне аудару қажет;
2) шыққан нәтиженің сол жағынан k разрядқа дейін нөлмен толтықтырылады.
Мысалы, N = 160710 = 110010001112. Бұл санның машиналық сөз түрінде ұсынылуы келесідей болады:
Қысылған оналтылық кодтау түрінде бұл сан былай жазылады: 0647.
Машиналық сөзде екілік разрядттар оңнан солға қарай 0 ден k дейін нөмірленеді. Кез келген оң санның ішкі үсынымында k – лық үлкен разряды 0-ге, теріс санның үлкен разряды – 1-ге тең болады. Сондықтан бұл разряд таңбалық разряд деп аталады.
Сондықтан мұндай пішінде максималды бүтін сан тең:
0111 1111 1111 11112 = 7FFF16 = (215 - 1) = 3276710.
Достарыңызбен бөлісу: | 
