Пәннің ОҚУ-Әдістемелік кешені «Мамандыққы кіріспе» 5В072000 – «Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы» мамандығы үшін ОҚУ Әдістемелік материалдары


Фосфор қышқылын алу және ашылу тарихы



бет79/83
Дата06.01.2022
өлшемі194,26 Kb.
#13300
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   83
Байланысты:
0201ceb6-563e-11e5-884b-f6d299da70eeУММ 5В072000Мамандыққа кіріспе каз.

Фосфор қышқылын алу және ашылу тарихы.

Фосфор қышқылын Бойль ашқан. Оны каталитикалық процесс арқылы алған:

Р +О2→ P2O5 + H2O → HPO3(H3PO4)

ақ түсті, газ тәрізді

Фосфор қышқылы деген атты Бойль берген.

Техникалық жағдайда фосфор қышқылын осыдан 100 жыл бұрын алған.

Са3(PO4)22SO4→ СаSO4 + H3PO4

Фосфориттер Fe, Al мен ластанған болған. Алынған Н2SO4 конц 5-10 %, нәтижесінде H3PO4 40 % алынған.

Жоғары сапалы фосфор жыныстары, 30-40 % Н2SO4 алынса онда гипстің ине тәрізді кристалдары пайда болады. Ол сұйық H3PO4 фазасын ластайды және нашар шайылады. Сондықтан P2O5 жоғалуы жоғары.

H3PO4 - физикалық қасиеті: қ.ж. түссіз, ромб тәрізді зат. Балқу температурасы 42,30С, қатты түрінде сирек қолданады, көбіне гидраттар пайдаланады. Таза H3PO4 май тәрізді сұйық, электр өткізгіштігі төмен.

Химиялық қасиеті: N және S қышқылдарымен салыстырғанда әлсіз қышқыл, 3 негізді, 3 түрлі тұздар түзеді.

H3PO4 басқа фосфор қышқылдарынан ажырату үшін келесі сапалық реакция пайдаланады: сары тұңба түзіледі:

3AgNO3 + H3PO4 →Ag3PO4↓+3HNO3

3Ag+ + PO43- → Ag3 PO4

Ал басқа қышқылдары ақ тұңба түзеді.

Фосфор қышқылын алудын технологиясы: 2 түрі бар.

1.Экстракциялық – экономикалық тиімді

2. Термиялық



Экстракциялық жолы:

Са3(PO4)22SO4→ Са SO4 + H3PO4

Бұндай әдіспен фосфорит шығаратын орындар: Хибинск аппатит концентраттары және Қаратау фосфорит алады.

Термиялық жолмен H3PO4 аса тазасын алады:

Р +О2→Р4О10 + H2O → H3PO4

Алынатын қышқыл конденсацияға жатады.

Конденсацияның 3 түрдегі тәсілі: буландыру, жылу алмасу, циркуляциялық-өндірісте таралған.


Өздік бақылау сұрақтары:

  1. Фосфор қышқылы, оны шығару өндірісінің маңызды және мемлекеттің химиялық өндірісінің дамуындағы орны.

  2. Өндіріс көлемдері, өндірістің әр түрлі салаларында пайдалану.

  3. Шикі зат алу технологиясының кезеңдері, есептері мен схемалары.

Әдебиет:

1. Эрдман С.В., Фролова И.В., Коробочкин В.В.Химическая технология неорганических веществ: учебное пособие. - Томск: Изд-во Томского политехнического университета, 2011. – 194 с.

2. Ким С. Мировое рынок фосфорной кислоты. Потребление удобрений в мире неуклонно растет//The Chemical Journal (Агрохимия). – 2011. – С. 20-24.
14 Дәріс.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   83




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет