Потенциометрлік анализ
жүктеу/скачать 3,21 Mb. Pdf көрінісі
|
Аргимбаева ПДФ
| 3.7-сурет.
Дифференциалды фотометрияның градуирлеу графигі 115 шемдер үшін қолжетімді концентрациялар аймағын айтар- лықтай кеңейтеді. Сонымен қатар кейбір дифференциалды фото- метрия әдістемелерінің дәлдігі кәдімгі фотометрия дәлдігін жоғарылатады. А ’ немесе Т ’ қандай мәндерінде дифференциалды фотометрия әдісімен анықтаудың салыстырмалы қателігі мини- малды болатындығын табайық. Ол үшін (3.11) теңдеуінен с х табамыз: 𝑐 𝑥 = 𝐴 𝑥 ′ +𝐴 𝑐ал 𝜀𝑙 = − 𝑙𝑔𝑇 𝑥 ′ +𝑙𝑔𝑇 𝑐ал 𝜀𝑙 (3.12) және Т сал , ε және l тұрақты деп есептей отырып, алынған теңдеуді дифференциалдаймыз: 𝑑𝑐 𝑥 = − 𝑑𝑇 𝑥 ′ 2,3𝑇 𝑥 ′ 𝜀𝑙 . (3.13) (3.12) және (3.13) теңдеулерін теңестіргенде алатынымыз: 𝑑𝑐 𝑐 = 𝑑𝑇 𝑥 ′ 2,3𝑇 𝑥 𝑙𝑔𝑇 𝑥 ′ + (𝑙𝑔𝑇 𝑐ал ) немесе соңғы түрлендірулерге өте отырып, 𝛥𝑐 𝑐 = 𝑑𝑇 𝑥 ′ 2,3𝑇 𝑥 𝑙𝑔𝑇 𝑥 ′ +(𝑙𝑔𝑇 𝑐ал ) (3.14) аламыз. 3.8-суретте (3.14) теңдеуі бойынша орындалған кейбір есептеулердің нәтижелері гра- фикалық түрде келтірілген. 3.14-суреттегі қисықтар са- лыстырмалы ерітіндінің өткізу коэффициенті Т сал төмендеген- де, концентрацияларды анық- таудың салыстырмалы қателігі 3.8-сурет . Әртүрлі салыстырмалы ерітінді өткізген кезде сәйкес келетін қателік: 1 – Т сал = 1,0; 2 – T cал = 0,1; 3 – Т сал = 0,001; 4 – Т сал = 10 -3 116 азаятындығын көрсетеді. Неғұрлым өткізу коэффициенті ( Т сал ) төмен болса, салыстырмалы қателік соғұрлым төмен келеді. Көрініп тұрғандай, Т сал = 1 болғанда, дифференциалды әдіс түзу фотометрия әдісіне айналады, осылайша кәдімгі фотоме- трияны дифференциалды фотометрияның жеке жағдайы ретінде қарастыруға болады. Бұл 3.8-суретінде l-қисықпен бейнеленеді, ал ол 3.5-суреттегі қисықты жаңғыртады. Дифференциалды фо- тометрия әдісінің қателіктерін сипаттайтын қисықтар бірінші қисықтан төмен орналасқан, яғни басқа да ұқсас жағдайларда дифференциалды фотометрия әдісімен концентрацияларды анықтаудың салыстырмалы қателігі кәдімгі фотометрияның сәй- кес қателігіне қарағанда төмен. Анықтаудың салыстырмалы қателігі минималды болатын оптикалық тығыздықты табу үшін, Δ Т және Т сал тұрақты бол- ғанда, Т х ’ бойынша (3.14) теңдеуін қайта дифференциалдаймыз және туындыны нөлге теңестіреміз: 𝑑 ( 𝛥𝑐 𝑐 ) 𝑑𝑇 𝑥 ′ = ∆𝑇 [(𝑙𝑛𝑇 𝑥 ′ + 𝑙𝑛𝑇 𝑐ал ) + 𝑇 𝑥 ′ 1 𝑇] [2,3𝑇 𝑥 ′ (𝑙𝑔𝑇 𝑥 ′ + 𝑙𝑔𝑇 𝑐ал )] ² = 0. Дегенмен 𝑙𝑛𝑇 𝑥 ′ + 𝑙𝑛𝑇 𝑐ал + 1 = 0 немесе 𝑙𝑔𝑇 𝑥 ′ + 𝑙𝑔𝑇 𝑐ал = − 1 2,3 = −0,435 және 𝐴 𝑥 ′ = 0,435 − 𝐴 𝑐ал . (3.15) А сал = 0 кезінде бұл қатынас жеке жағдай ретінде А х = 0,435 өтеді, яғни А х кәдімгі фотометрия үшін бұрын орнатылған оң- тайлы мәнін қабылдайды. 117 Салыстырмалы ерітіндінің оптикалық тығыздығының ( А сал ) жоғарылауы (3.20) теңдеуіне сәйкес нәтижелердің максималды дәлдігіне жететін оптикалық тығыздықтың төмендеуіне алып келеді. А сал = 0,435 болғанда, салыстырмалы оптикалық тығыздық нөлге тең болады. Сонымен, дәл өлшемдер салыстырмалы ері- тіндінің жоғары оптикалық тығыздық және минималды салыс- тырмалы оптикалық тығыздық болғанда алынады. Сондай-ақ бұл қорытынды 3.8-суреттегі қисықтармен бейнеленеді. Бұл – дифференциалды фотометрияның жалғыз тәсілі емес. Шектік дәлдік әдісі басқаларынан дәлірек болып табылады. Бұл әдісте екі салыстырмалы ерітінді пайдаланылады: біреуінде тал- данатын ерітіндіге қарағанда концентрация төменірек, ал бас- қасында көбірек болады. Осылардың ішіндегі біріншісі Т = 0 % жүйесін, ал екіншісі Т = 100 % жүйесін сипаттайды. жүктеу/скачать 3,21 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|