Потенциометрлік анализ

137 
Техникалық объектілердің ішінен атомды-абсобционды әдіспен 
металдарды, құймаларды, кендерді гидрометалургиялық қайта 
өңдеу өнімдерін, әртүрлі концентраттарды және т.б. талдайды. 
Мысалы, алтынның құрамындағы 10
-4 
% мөлшердегі күмісті, қор-
ғасынды, мысты және мырышты, шамамен осындай концентра-
циялық кадмий мен қорғасынды цирконийді анықтайды. Атомды-
абсорбциялық әдістемелер топырақтың, тыңайтқыштардың, өсім-
діктердің және басқа да агрохимиялық материалдардың құрамын-
дағы 10
-4
-10
-5 
% мөлшердегі мырышты, темірді, магнийді, мысты 
және кейбір басқа да элементтерді анықтау үшін пайдаланылады. 
Атомды-абсорбциялық әдіс, сондай-ақ қорғасынға, сынапқа, вис-
мутқа және т.б. элементтерге әртүрлі биологиялық (қан, сарысу 
және т.б.) және клиникалық талдаулар үшін қолданады. Графитті 
кюветалар мен жоғары температуралы жалындарды кеңінен пай-
далану атомды-абсорбциялық спектроскопияның практикалық 
қолдану аймағының әрі қарай кеңейуіне алып келеді. 
 
 
3.2.2. Үлгі есептердің шешімі 
 
1-мысал.
Салыстыру әдісімен магнийді анықтағанда, 0,1 г құй-
маның өлшендісі алынып, оны қышқылдар қоспасында ерітті 
және 200 см
3
өлшем колбасына ауыстырды. Анализге 100,0 мл 
өлшем колбасынан 10,0 мл алынды. Осы ерітіндінің атомдық 
жұтылуы 285,2 нм-де қондырғы шкаласының 35 бірлігін құрады. 
Концентрациясы 1 мкг 1 см
3
Mg стандартты ерітіндісі шкаланың 
40 бірлікті жұтылуымен сипатталады. Құймадағы магнийдің 
массалық үлесін табыңыз. 
Шешуі.
Салыстыру әдісінде (3.18) теңдеуі қолданылады.
С
ст
1 см
3
-тағы 1,0 мкг Hg тең; А
x 
= 35 бірлік; А
ст 
= 40 бірлік. Үлгіні 
200 см
3
-та сұйытуды ескерсек:
𝑚
𝑋
= 1 ∙
35
40
∙ 200 ∙
100
10
= 1750 мкг 𝑀𝑔 200см
3
. 
Құймадағы магнийдің массалық үлесі:
𝑊(𝑀𝑔) =
1750 ∙ 10
−6
∙ 100
0,1
= 1,75 %.

138 
2-мысал.
Атомдық абсорбциялық әдіспен алюминийдегі 
марганецті анықтау кезінде келесі мәліметтер бойынша градуир-
лі график тұрғызылған:
Mn-тің стандартты ерітінділерінің концентрациясы 
мкг/см
3
0,5 
1,0 
1,5 
2,0 
279,5 нм-де Mn-тің атомдық жұтылуы (бірліктер 
саны) 
12 
25 
37 
49 
Массасы 0,2 г анализделетін үлгінің өлшендісі қышқылдар 
қоспасында ерітілген және 10 мл өлшем колбасына ауыстырыл-
ған. Осы ерітіндінің атомдық жұтылуы шкаланың 23 бірлігін 
құрайды. Алюминийдегі марганецтің массалық үлесін анықтаңыз 
(пайызбен). 
Шешуі.
Есептің берілгені бойынша С
ст
– А
ст
координа- 
тасында градуирлі график тұрғызамыз. Графиктен А
x
мәні 
бойынша интерполяция әдісімен С
x
-ті табамыз.
1 см
3
-та С
x 
= 0,925 мкг Mn аламыз 
(3.14-сурет).
Алюминий-
дегі марганецтің массалық үлесі: 
𝑊(𝑀𝑛) =
0,925∙100∙10
−6
∙100
0,2
= 0,0462 %
. 
3-мысал.
Стандартты қоспа 
әдісімен магнийді анықтаған кезде 
50 см
3
екі өлшемді колбаға 20 см
3
анализделетін ерітінді және олар-
дың біреуіне концентрациясы 
4 мкг/см
3
магнийдің стандартты 
ерітіндісінен 5 см
3
құйылды. Содан 
кейін ерітінділері бар өлшем кол-
балары белгісіне дейін дистильден-
ген сумен жеткізілді.
Осы ерітінділердің 285,2 нм-
де атомдық жұтылуы 15 және 
23 бірлікті құрады. Анализделе-

жүктеу/скачать 3,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: