Практикалық сабаққа арналған тапсырмалар Ас қорыту физиологиясы Тақырып: Ас қорытру органдарының анатомиялық құрылымы. Асқорыту жүйесін зерттеу әдістері. Ас қорыту жүйесінің бөлімдеріндегі астың қорытылуы

Бауыр— ең үлкен ас қорыту безі. Тапсырма 2. Кестені толтырыңыз. Ас қорыту сөлдерінің құрамы мен қасиеттері

жүктеу/скачать 30,4 Kb.

бет	2/4
Дата	27.11.2023
өлшемі	30,4 Kb.
	#129834
түрі	Сабақ

1 2 3 4

Байланысты:
Хаттама толтырыңыз Тапсырма Ас қорыту жолы органдарын атап, ола-emirsaba.org

Бауыр— ең үлкен ас қорыту безі.

Тапсырма 2. Кестені толтырыңыз. Ас қорыту сөлдерінің құрамы мен қасиеттері

Ас қорыту сөлі	Мөлшері	рН	Органикалық құрамы/ ферменттер	Ферменттердің әсері	Бейорганикалық құрамы
сілекей	М.с. 1,0 01-1,0 02	5,8-7,4	Амилаза Лизоцим Муцин Мальтоза	Амилаза-Полисахаридтерді- Декстрон-дисахаридтерге ыдыратады. Лизоцим-микроорганизмдерді өлтіреді.Муцин-шайналып,ұсақталған астыжұмсартып,шырышпен қоршайды;жұт қыншақты ауыртпайтындай сырғанақ күйге келтіреді. Мальтоза-ұзақ шайналғанда активтеліп,диса харидтерді-мон осахаридтерге ыдыратады.	1.Калий,натрий,кальций,магний иондары 2.Фосфоттар,хлоридтер,сульфаттар, Бикар бонаттар 3.Родондық қосылыстар 4.Йодид,бромид,фторид,фторид, микроэлементтер: темір,никель ,литий
Асқазан сөлі	2-2,5л	0,9-1,5	Пепсин А Гастриксин Қарын липазасы Химозин Пепсин В Реннин Муцин	Пепсин А-белокты Полипептид сатысына дейін ыдыратады. Гастриксин-қоректік заттарды гидролиздік жолмен ыдыратады. Қарын липазасы-майларды глицерин және май қышқылдарына дейін ыдыратады.Химозин-сүт ірітетін фермент Пепсин В-дәнекер ұлпа белоктарын ыдыратады. Реннин-Са+ ионының Қатысуымен сүт Казеиногенін казеинге айналдырады.Муцин-тұз қышқылын бептараптайды.	Хлоридтер,сульфаттар,фосфаттар, бикарбо наттар:натрий,кальций,калий,магний.
Ұлтабар сөлі	5л	7,2-8	Пепсин Сиаломуциндер мен гиалуронды қышқыл Амин,карбоксил, сульфогидрилді және дисульфитті белоктар	Пепсин-химусқ а сінген қарынсөлі пепсинмен бірлесіп,ішекте гі белоктарды ыдыратады.Сө л бөлу қарқынын және оның қышқылдығын а малдың физиологиялық әсер етеді.	Натрий,калий,магний хлориді,сульфидтері
Ұйқы безінің сөлі	М.с: 1,0 07-1,0 09	7,8-8,4	Протеазалар Липаза Гидролитикалық ферменттер Шырышты заттар	Протеазалар-белоктарды ыдыратады.Липаза-Са2+ тұздардың қатысуымен майларды ыдыратады. Гидролитикалық ферменттер-көмірсуларды ди және моносахаридтерге дейін гидролиздейді.	Катиондар: Na,Ca,K,Mg Аниондар: Cl,HCO3,HPO4
Өт	М.с 1,0 08-1,0 15	6-7	Өт пигменттері Холестерин Муцин Май қышқылдары Өт қышқылдары	Өт пигменті- биливердин -шөп қоректі малда, билирубин-ет қоректі.	Na+,Fe2+,Mg2+,K+,Ca2+ Cl-,HCO3
Ішек сөлі (аш ішек)	5,5-6м	7,2-7,5	20-дан астам ферменттер бар. Амилаза Энтерокиназа Липаза,фосфалипаза Мальтоза,сахароза,лактоза	Амилаза-көмірсуларды ыдыратады.Энтерокиназа-белоктыңыдырауын қамтамасыз етеді. Мальтоза,сахароза, лактоза майларды ыдыратады.	1% минералдық тұздар,Na+,K+,Ca2+,хлоридтер,бикарбона ттар.
Ішек сөлі (тоқ ішек)	1,5-2	6,1-7,3	Муцин Белок Микробтар К витамині	Муцин-ойық жерлерде кілегей зат ретінде шығатын тостаған тәрізді жасушалар. Микробтар-белоктарды, Улызаттарды шірітетін, әрі сүт қышқылын түзілуін қамтамасыз етеді.	Натрий,калий,магний хлоридтері мен сульфиттері

Тапсырма 3. Кестені толтырыңыз. Асқазан сөліндегі итұз қышқылының рөлі

1	Пепсиногенді пепсинге айналдырады.
2	Айналасын қышқылдандырып,пепсиннің әсерін күшейтеді.
3	Белоктарды жұмсартып,оларға фермент енуін жеңілдетеді.
4	Микробтарды жояды
5	Қарындағы астың ұлтабарға өтуіне септігін тигізеді.
6	Химозиннің сүт белогіне тигізетін әсерін жеңілдетеді.
7	Просекретин гормонын секретинге айналдырып,ұйқы безінің сөлін шығаруын күшейтеді.
8	Қарын сөлінің өзін-өзі реттеуін қамтамасыз етеді.Онда ас тұзы көбейіп кетсе,пилорустың шырышты қабығында бөлінетін гастрин гормонының түзілуі күшейеді.Гастрон гастрин шығуын тежеп,қарын сөлін азайтады.

Тапсырма 4. Сілекей, асқазан, ұйқы безі, ішек сөлдерінің бөліну кезеңдері.
I.Сілекейдің бөліну кезеңдері:Шартты және шартсыз рефлекстер арқылы

жүреді.Шартты рефлекс-сілекей бөліну ауызға тамақты салмай жатып,яғни тағамды
көргенде,иісін сезгенде немесе тамақты ойлағанда бөлінеді.Шартсыз рефлекс-сілекей
бөліну ауыз өуысында тамақ болғанда бөлінеді.Ауыз қуысындағы рецепторлары
тітіркеніп,импульстар сілекей бөлу орталығына жетіп,одан секреторлық жүйкелермен
сілекей бездеріне келеді.

II.Асқазанның сөл бөлінуі:
1.Мидың қатысуымен өтетін рефлекстің кезең-Оны шартты және шартсыз рефлекстік
фазаларға бөледі.Ол туралы жоғарыда жазылған.
2.Қарын кезеңі-қарынға келіп түскен ас қарынның шырышты қабығындағы
механикалық рецепторларды тітіркендіреді.Тітіркену сопақша мидағы сөл шығару
орталығына барып,мұның нәтижесінде сөл шығару процесі күшейе түседі.Бірақ,бұл
процес уақытында сөл бөле алмайды.Сондықтан гуморальдық реттелу арқылы
жасалады.Пилорусте гастрин гормоны бөліп шығарылады.Гастрин белок ыдыраған
кезде пайда болатын өнімдерді үдетеді.Гастрин қарын бездерін тітіркендіреді.Әсері
гастринге ұқсас химиялық зат-гистамин.Ол қарын сөліндегі тұз қышқылын молайтады.
3.Ішек кезеңі-ұлтабардан басталады.Экстрактивті және белок ыдырауынан пайда
болған өнімдерді құйса,сөл шығару процесі күшейеді.

III.Ұйқы безі сөлінің бөлінуі:
1.Рефлекстік кезең-шартты жіне щартсыз рефлекстермен реттеледі.Алдымен ұйқы безі
тамақ ауызға келіп түскенше сөл шығара бастайды,осыған орай рефлекстік доға ми
қыртысы арқылы өтеді.Одан әрі сөл шығару процесі дәм татқан кезде үдей түседі.
2.Гуморальдық-химиялық -Қан арқылы түрлі химиялық заттармен,гормондармен ұйқы
безіне әсер ете отырып,оның сөл шығару қабілетін күшейтуге болады.Сөл бөлу
гастроинтестиналдық гормондар әсерінен жүреді.

IV.Ішек сөлінің бөлінуі:
Нейрогуморальдық жолмен өтеді.Ас механо және хеморецепторларды тітіркендіріп,сөл
бөлінуі интрамуральдық жүйке жүйесінің қатысымен рефлекстік жолмен күшейеді.

жүктеу/скачать 30,4 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4