Үңгірлер аллегориясы - VII ғасырдағы грек философы «Мемлекет » туындысы, б.з.д. 517 жылы жазылған әңгіме. Платоның ең әйгілі метафорасы, адамдар сұлулық, әділдік және жақсылық туралы білім алуға қалай орталықтандырылған. Үңгірдегі Аллегорияда әділ және интеллектуалды рухқа жету мен қолдаудың қиындықтарын түсіндіру үшін қараңғыда ұсталған тұтқындардың метафорасы қолданылады.
Үңгірлер аллегориясы - VII ғасырдағы грек философы «Мемлекет » туындысы, б.з.д. 517 жылы жазылған әңгіме. Платоның ең әйгілі метафорасы, адамдар сұлулық, әділдік және жақсылық туралы білім алуға қалай орталықтандырылған. Үңгірдегі Аллегорияда әділ және интеллектуалды рухқа жету мен қолдаудың қиындықтарын түсіндіру үшін қараңғыда ұсталған тұтқындардың метафорасы қолданылады.
Алгоритм Сократ пен оның шәкірті Глаукон арасындағы әңгіме ретінде диалогта баяндалған. Сократ Глауконға адамдарды тік және қиын биіктіктің соңында ғана ашық жер асты үңгірінде өмір сүруді елестетуді айтады. Үңгірдегі адамдардың көпшілігі - үңгірдің артқы қабырғасына тізбектелген тұтқындар, олар қозғалуға да, басын бұруға да болмайды. Олардың артында үлкен от жанып жатыр, ал тұтқындардың бәрі қабырғада олардың көлеңке ойнап тұрғанын көре алады. Олар өмір бойы осы күйде болды.
Алгоритм Сократ пен оның шәкірті Глаукон арасындағы әңгіме ретінде диалогта баяндалған. Сократ Глауконға адамдарды тік және қиын биіктіктің соңында ғана ашық жер асты үңгірінде өмір сүруді елестетуді айтады. Үңгірдегі адамдардың көпшілігі - үңгірдің артқы қабырғасына тізбектелген тұтқындар, олар қозғалуға да, басын бұруға да болмайды. Олардың артында үлкен от жанып жатыр, ал тұтқындардың бәрі қабырғада олардың көлеңке ойнап тұрғанын көре алады. Олар өмір бойы осы күйде болды.
Үңгірде заттарды алып жүргендер бар, бірақ тұтқындардың бәрі олардың көлеңкелері. Кейбіреулері сөйлейді, бірақ үңгірде тұтқындардың қай адамның не айтып жатқанын түсінуін қиындататын жаңғырығы бар.
Содан кейін Сократ тұтқынның бостандыққа шығуы мүмкін қиындықтарды сипаттайды. Үңгірде көлеңкелер ғана емес, қатты заттар бар екенін көргенде, ол шатасады. Нұсқаушылар оған бұрын көргені елес екенін айта алады, бірақ бастапқыда ол көлеңкелі өмірі шындық болады деп болжайды.
Содан кейін Сократ тұтқынның бостандыққа шығуы мүмкін қиындықтарды сипаттайды. Үңгірде көлеңкелер ғана емес, қатты заттар бар екенін көргенде, ол шатасады. Нұсқаушылар оған бұрын көргені елес екенін айта алады, бірақ бастапқыда ол көлеңкелі өмірі шындық болады деп болжайды.
Ақыр аяғында оны күн сүйреп апарады, жарықтығы таң қалдырады, ай мен жұлдыздардың сұлулығына таң қалады. Ол жарыққа үйреніп алғаннан кейін, үңгірдегі адамдарды аяп, жоғарыда және олардан бөлек болғысы келеді, бірақ олар туралы және өзінің өткенін ойлаңыз. Жаңа келгендер жарықта болуды таңдайды, бірақ Сократтың айтуынша, олар болмауы керек. Нағыз ағартушылық үшін, жақсылық пен әділеттілікті түсіну және қолдану үшін олар қайтадан қараңғылыққа түсіп, қабырғаға байланған адамдарға қосылып, сол білімді олармен бөлісуі керек.
