Психология кафедрасы
Сонымен, психология – психика
жүктеу/скачать 262,41 Kb.
|
Психология пәнінен дәріс жинағы 2
- Бұл бет үшін навигация:
- Психикалық үрдicтер
- Психикалық қасиеттер
- Психикалық қалып
| Сонымен, психология – психиканың қалыптасу және даму зандылықтары туралы ғылым. Психология ертеде қалыштасқан ғылымдардың қатарына жатады: ол 2500 жылдан астам бұрын ертедегi Грецияда пайда болған.
Ертедегi гректің данышпан ғалымы Аристотель өзiнiң "Жан туралы" атты еңбегiнде алғаш рет психикалық құбылыстарға жүйелi талдау жасайды. Аристотелдi психологияның негiзiн салушы деп атауға болады. Екiншi жағынан, психологиялық құбылыстарды және оның заңдылықтарын ғылыми эксперименталдiк түрде зерттеу шын мәнiңде XIX ғ. ортасынан бастап, қалыптаса бастады. Психикалық құбылыстарды 3 үлкен топқа жiктеуге болады: Психикалық үрдicтер - бұл объективтiк шындықты субъективтiк бейнелеудiң әртүрлi формасы. Психикалық үрдiстердi сонымен қатар психикалық функциялар деп атайды. Психикалық үрдiстердiң көмегімен қоршаған ортаны тану iскe асады, бiлiм мен дағдыны, оқыту мен ic-әрекеттi меңгередi. Темендегiдей психикалық үрдiстердiң негiзгi түрлерi қарастырылады: түйсіктер, қабылдау, ес, елес, қиял, ойлау, сезiм және эмоция, epiк. Психикалық қасиеттер - бұл адамдардың бiр-бiрiнен айырмашылығын бiлдiретiн жеке тұлғаның дара психологиялық ерекшелiктерi. Психикалық қасиеттерге темперамент, мiнез, қабiлеттiлiк жатады. Психикалық қалып - психикалық iс-әрекеттiң уақытша дамуын сипаттайды. Оқыту мен iс-әрекеттің жемiстi орыңдалуына ерекше ықпал ететін адамның iшкi дүниесiнiң негiзгi саласы болып табылады. Мәселен, белсендiлiк немесе енжарлық, шаршау, стресс т.б. психикалық жағдайлар. Барлық психикалық құбылыстар бiр-бiрiмен өзара байланысты. Психология ғылымының ең негiзгi мiндеттерiнiң бiрi барлық психикалық құбылыстарды зерттеу және түсіндіру болып табылады, демек олардың пайда болу, қалыптасу және даму негiзiне жататын объективтiк заңдылықтарды ашып көрсету. Психикалық өмірдің заңдылықтарды бiлy, оны оқыту және тәрбие тәжiрибесiнде пайдалану үшiн қажет. Тек қана психикалық үрдiстер мен құбылыстардың заңдылықтарын бiлу және оларға арқа сүйеу, белгiлi-бiр шәкiрттiң дара психикалық ерекшелiктерiн ескере отырып, оқыту және тәрбие үрдiсiн дұрыс ұйымдастыруға болады. Fасырлар бойы адам ғалымдардың көптеген ұрпақтарының зерттеу пәнi болып келдi. Адамзат өзiнiн тарихын, пайда болуын, биологиялық табиғатын, тiлiн және салт-дәстүрін танып бiледi және оны танып бiлуде психология ғылымына ерекше орын бередi. "Адам үшін басқа адамдардан қызықты нысана болуы мүмкін емес" деген екен ертедегi бiр данышпан, Ол қателеспептi. Психологияның дамуының негiзiне адамзаттың тұрмыс табиғатына, адамзат қоғамдағы оның дамуы мен қалыптасу жағдайларына, оның басқа адамдармен өзара қарым-қатынасы ерекшелiктерiне әpyaқыттa да өсiп отырған қызығушылық жатады. Қазiргi кезде өндiрicте, ғылымда, медицинада, өнерде, оқытуда, ойында және спортта психологиялық заңдылықтарды бiлмей және түсiнбей көптеген ic-әрекеттiң түрлерiн іске асыру мүмкін емес. Адамның даму зандары туралы ғылыми бiлiмдердiң жүйесi, оның потенциалдық мүмкiншiлiктерi туралы барлық қоғамдық даму үшiн қажет. Бірақ адам әртүрлі ғылымдардың кешенді зерттеу құралының нысаны болып табылады. Олардың әрқайсысының өзiндiк ерекшелігі бар мәселелері болады. Гуманитарлық ғылымдар әлеуметтік үрдістерді зерттегенде психологиялық факторларды ескеру қажетiгi туындайды, әрбiр ғылым басқа ғылымдардан өз пәнiнiң ерекшелiгiмен сипатталады. Кезiнде белгiлi психолог-ғалым С.Рубинштейн "Жалпы психология негiздерi" атты кiтабында былай деп жазды: "Психологияның зерттейтiн өзiндiк құбылыстардың iшiнен анық та айқын, ерекше бөлiнiп тұрғандары - бiздiң қабылдауларымыз, сезiмдерiмiз, ойларымыз, талпыныстарымыз, қажеттiлiкктерiмiз және т.б., демек, бiздiң өмiрiмiздiң iшкi мазмұнын құрайтындар жатады". жүктеу/скачать 262,41 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|