Құрамы, мөлшері. Қанның қызметтері

	«ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ АКЦИОНЕРНОЕ ОБЩЕСТВО «НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ»
	Кафедра нормальной физиологии с курсом биофизики		Редакция: 1
			Страница 1 из 1

ФӨТ мамандығы бойынша Физиология анатомия негіздерімен пәнінен 2 бақылау сұрақтары

Қан

1. 
   Қанның құрамы, мөлшері. Қанның қызметтері.
   

Қан – тіршілік етуге өте қажетті сұйықтық. Қанның жалпы мөлшері жалпы дене салмағының 6-8%-ын құрайды немесе адамда 4-6 л қан болады.
Плазма 52-58% Формалық элементтер 42-48% .
Эритроциттер Лейкоциттер (4-9)*10⁹/л Тромбоциттер (180-320)*10⁹/л
Ерлер (4,0-5,1)*10¹²/л
Әйелдер (3,7-4,7)*10¹²/л
Қанның негізгі қызметтері

1. 
   Тасымалдау
   
2. 
   Тыныс алуға қатысу
   
3. 
   Қоректендіру
   
4. 
   Экскрециялық
   
5. 
   Қорғаныштық
   
6. 
   Гуморалдық реттеуге қатысу
   
7. 
   Рефлекстік реттеу
   
8. 
   Креаторлық байланыстарды қамтамасыз ету
   
9. 
   Гомеостаз тұрақтылығын қамтамасыз ету
   
10. 
    Дене температурасын сақтау
    

2. 
   Плазма құрма. Қаннның физикалық және химиялық қасиеттері.
   

Қанның физикалық-химиялық қасиеттері
1. Түсі – эритроциттер ішіндегі гемоглобиннің әртүрлі газдармен, басқа заттармен реакцияға түсіп, тиісті қосындылар түзуіне байланысты.
2. Дәмі – тұзды, құрамында NaCl көп болуына байланысты.
3. Иісі – құрамында тез буланатын май қышқылдарына байланысты.
4. Қанның меншікті салмағы – 1,050-1,064
плазманың меншікті салмағы – 1,024-1,032
формалық элементтердің
меншікті салмағы – 1,089-1,098
Қанның меншікті салмағы негізінен қан құрамындағы эритроциттердің аз-көптігіне байланысты (физиологиялық және патологиялық)
5. Қанның тұтқырлығы – 4-5 (қан жасушалары мен плазмадағы ірі молекулалық заттардың деңгейіне байланысты).
6.Осмостық қысымы – 290-310 мосм/л
Қанның құрамындағы тұздар (электролиттер) мөлшеріне байланысты туындайтын қысымды осмостық қысымы дейді. Қанның осмостық қысымы негізінен NaCl иондарына байланысты.
7.Онкотикалық қысымы – 3,0-4,0 мосм/л
Қанның құрамындағы белок молекулары тудыратын қысымды онкотикалық қысымы дейді. Қанның онкотикалық қысымы аз, бірақ оның қан мен тін арасындағы су алмасу үрдістерін реттеуде маңызы зор.
8.Қан реакциясы (рН) вена қанында – 7,36
артерия қанында – 7,42
Қан құрамындағы сутегі (Н⁺) мен гидроксил (ОН^-) иондарының ара-қатынасына байланысты. Өте тұрақты көрсеткіштердің бірі, 0,1-0,2 мөлшерге өзгерсе қауіпті.

3. 
   Қанның негізгі физиологиялық тұрақты көрсеткіштері, оларды сақтау механизмі.
   

Дененің сұйық ұлпасы ретінде қан жұмсақ және қатты деп бөлуге болатын көптеген тұрақтылармен сипатталады.
Жұмсақ (пластикалық) қан константалары-бұл жасушалардың тіршілік әрекетінде, демек, дене функцияларында айтарлықтай өзгеріссіз салыстырмалы түрде кең шектерде тұрақты деңгейден ауытқуы (шамасын өзгертуі) мүмкін константалар. Жұмсақ тұрақтыларға мыналар жатады: айналымдағы қан мөлшері, плазма көлемінің формалық элементтерге қатынасы, формалық элементтер саны, гемоглобин мөлшері, эритроциттердің шөгу жылдамдығы, қанның тұтқырлығы, қанның салыстырмалы тығыздығы және т. б.
Қанның қатаң константалары, олардың тербелісі өте аз диапазондарда рұқсат етіледі, өйткені айтарлықтай мөлшердегі ауытқу жасушалардың немесе бүкіл ағзаның функцияларының бұзылуына әкеледі. Қатты тұрақтыларға мыналар жатады: қанның иондық құрамының тұрақтылығы, плазмадағы ақуыздардың мөлшері, қанның осмостық қысымы, глюкоза мөлшері, оттегі мен көмірқышқыл газының мөлшері, қанның қышқылдық-негізгі тепе-теңдігі (рН) және т. б.
Қан әмбебап сұйықтық деп аталады, өйткені ағзаның қалыпты жұмысын сақтау үшін оның құрамында барлық қажетті заттар болуы керек, яғни.ішкі орта тұрақтылыққа ие – гомеостаз.

4.