Рецепт 13 Ал: Кастор майының эмульсиясынан 120,0
Фенилсалицилаттан 2,0
Қант шәрбатынан 10 мл
Араластыр. Босат. Белгіле. 1 ас қасықтан күніне 3 рет.
Студент 12,0 г кастор майын буландыруға арналған табақта өлшеп, 2,0 г фенилсалицилатты қыздырғанда ерітеді. Үккіште 7,0 г желатоза мен 10,5мл тазартылған суды араластырып, бастапқы пульпа пайда болғанға дейін майдағы фенилсалицилат ерітіндісін мұқият араластыру кезінде тамшылап қосты. Бастапқы эмульсияға 90,5 мл тазартылған суды мұқият араластыру кезінде бөліктер бойынша қосты. Дайын эмульсияны дәкенің екі қабаты арқылы босату құтысына сүзді. 10,0 г қант шәрбатын өлшеп алды. Эмульсияны босатуға "ішкі"заттаңбамен рәсімдеді. Майдан эмульсияларды дайындау қандай кезеңдерден тұрады?
Жауабы: Эмульгатор ретінде желатоза қолданылады.
Майлы эмульсияларды дайындау екі кезеңнен тұрады:
- бастапқы эмульсияларды алу;
- бастапқы эмульсияны судың қажетті мөлшерімен сұйылту.
Rp.: Emulsi oleis Ricini 120,0
Phenylii salicylatis 2,0
Sirupi simplicis 10 ml
Misce. Da. Signa. 1 ас қасықтан күніне 3 рет.
Есептеу:
m=p*V
m(кант шарбаты)=1,3*10=13
mж=13+120+2=135
Эмульсия 1:10
m(май)=120/10=12
Эмульгатор
Кастор майы 12,0, яғни эмульсия массасының 1/10 бөлігі.
Желатоздар 6,0, яғни майлы ерітінді массасының ½ бөлігі
Желатоздар 1,0 (фенилсалицилатты тұрақтандыру үшін)
Бастапқы эмульсия түзуге арналған су 9 мл, яғни майлы ерітінді мен желатоза массасының ½ бөлігі (12+6)/2=9
Бастапқы эмульсияны сұйылтуға арналған су 92 мл: 135-(12+7+2+9+13)=92 мл
Қант шәрбаты 10 мл (13,0)
Эмульсияның жалпы салмағы 135,0 (рецепт бойынша анықталады 120+2+13=135,0)
Физ-хим қасиеті:
Кастор майы / Oleum Ricini-Мөлдір, қою және тұтқыр, түссіз немесе сәл сарғыш сұйықтық; иісі әлсіз, өзіне тән дәмі бар, жағымсыз. Жұқа қабаттағы ауада ол баяу қоюлайды, бірақ тығыз немесе қатты пленка жасамайды. 16 С-қа дейін салқындатқанда ақшылдау мазь тәрізді массаға айналады. Барлық қатынастарда абсолютті спиртпен араласады. Салқын, жарықтан қорғалған жерде сақтау керек. Жоғарғы жағынан тығындалған, жақсы жабылған шыны бөтелкелерде сақтайды.
Желатоза/Gelatosa Аморфты сарғыш түсті ұнтақ. Суда ериді, спиртте ерімейді. Банкаларда, салқын жерде сақтау керек.
Фенилсалицилат/ Phenylii salicylas Ақ кристалды ұнтақ немесе әлсіз иісі бар ұсақ түссіз кристалдар. Судағы іс жүзінде ерімейтін, спиртте ериді. Жақсы жабылған контейнерде сақтау керек.
Тазартылған су / Aqua purificata түссіз мөлдір сұйықтық, иіссіз және дәмсіз. Алдын ала мұқият жуылған жабық ыдыстарда 3 тәуліктен асырмай сақтау керек.
Қант шәрбаты (қарапайым)/ Sirupus Sacchari (simplex) Құрамы: Қант-рафинада 64 сағ Тазартылған су 36 сағ Мөлдір, түссіз, қою сұйықтық, иіссіз, тәтті дәмсіз, бейтарап реакция. Әлсіз сары түс рұқсат етіледі. Құрғақ, үстіңгі жағы тығындалған және жақсы жабылған бөтелкелерде, жарықтан қорғалған жерде сақтау керек.
Технология: Ерітіндіде бастапқы эмульсия түзуге арналған 9 мл суда 6,0 желатоза ұнтақталады. Кішкене бөліктерде мұқият араластыра отырып, 12,0 кастор майын қосып өзіне тән жарықтар пайда болғанға дейін және бастапқы эмульсияны сұйылту үшін 92 мл судың бөліктеріне қосылады, мұқият араластырылады.Эмульсия дәке қос қабаты арқылы тірекке сүзіледі, масса сумен 119,0 дейін жеткізіледі. Үлкен ерітіндіде 2,0 фенилсалицилат 1,0 желатозамен және 1,0 дайын эмульсиямен ұсақталады, Мұқият ұсақталып, араластырылады, бүкіл эмульсия мен 10 мл қант шәрбатының бөліктері қосылады.
Босатуды ресімдеу: Безендіру Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің №11бұйрық бойынша “Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды таңбалау қағидаларын бекіту туралы” атты бұйрығы бойынша жүргізіледі. Дайын эмульсияны сыйымдылығы 150 мл қызғылт сары шыны құтыға (май, фенилсалицилат жақсы тығындалып, жарықтың әсерінен қорғайды) ауыстырады, "ішке", "салқын жерде сақтау", "қолданар алдында шайқау"деген заттаңбамен босатуға ресімдейді.
Сапасын бағалау (Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің № 287 “Дайындалған дәрілік препараттарға дәріханаішілік бақылау жүргізу қағидаларын бекіту туралы” атты бұйрығы бойынша):
Бақылаудың міндетті түрлері:-жазбаша. Жалпы массасын дайындағаннан кейін беткі жағы толтырылады.
Күні ЖБП №
Бақылау паспорты (Б. П.)
Olei Ricini 12,0
Gelatosae 6,0
Phenylii salicylatis 2,0
Gelatosae 1,0
Aqua purificatae 101 ml
Sirupi simplicis 13,0
M0=135,0
Қолтаңба:
Рецепт 14
Ал: Камфорадан 0,3
Эфедрин гидрохлоридінен 0,05
Ланолиннен 5,0
Вазелиннен 10,0
Май алу үшін араластыр
Босат. Белгіле. Мұрын майы.
Студент вазелин майының бірнеше тамшыларымен (5 тамшы) камфора және эфедрин гидрохлоридін үкті, бөліктермен ланолин, вазелин қосып, бәрін араластырды. Майды фарфор банкасына салып, қақпақпен жабады, босатуға "салқын жерде сақтау"деген ескерту жазумен рәсімдеді. Дайындау кезінде студент қандай қасиеттерді ескермеді?
Жауабы:
Жақпа қанағаттанарлықсыз дайындалады. Жақпа құрамында эфедрин гидрохлориді болғандықтан, оны босату жылдамдығын тексеру қажет. Студент дәрілік заттардың физика-химиялық қасиеттерін ескермеген және оларды негізге енгізу ережелерін бұзған.
Бұл жақпа өндірісінде ментол липофильді негіздерде еритін зат ретінде балқытылған вазелинде (Фарфор ыдыста 45 — 50°C-тан аспайтын температурада) ерітілуі керек. Эфедрин гидрохлоридін ерітіндіге салып, оның суда ерігіштігін ескере отырып (1:5) 4-5 тамшы суда ерітіңіз. Су ерітіндісін ланолинмен эмульсиялаңыз, вазелинге ментол ерітіндісін қосыңыз және бәрін тегіс болғанша мұқият араластырыңыз. Дайын жақпа кең мойынды банкаға беріледі. Науқасқа қолтаңба беріледі.
Босату ресімдеу, жарамдылық мерзімі және сапасын бақылау толтырылады
Rp.: Камфоры 0.3
Ephedrіnі hydrochlorіdі 0,1
Lanolіnі 5
Vaselіnі 10
Misce, fiat unguentum
Da. Signa. Мұрын майы
Жақпа сыртқы қолдануға арналған дәрілік зат болғандықтан, дозаларды тексеру жүргізілмейді.Эфедрин гидрохлоридінің бір реттік босату нормасы 0,6 г құрайды, рецептте босаты нормасы артық емес.
Есептеу:
Тазартылған су (су ланолинінің 30% )
100 – 30
5 –Х
Х= 1,5 мл
Сусыз ланолин : 5-1.5 = 3,5
Жалпы масса : 0,3+0,05+5+10= 15,35
Физ-хим қасиеті:
Камфора/ Camphora - ақ кристалды бөлшектер немесе түссіз кристалды ұнтақ. Күшті өзіне тән иісі және ащы, салқындатқыш дәмі бар .Суда аз ериді, 95% спиртте оңай ериді. Жақсы жабылған контейнерде, салқын жерде сақтау керек .
Эфедрин гидрохлориді/ Ephedrinum hydrochloridum– түссіз инелер тәрізді кристалдар немесе иіссіз, ащы дәмі бар ақ кристалды ұнтақ. Жарықтың әсерінен қорғайтын жақсы жабылған контейнерде сақтау.
Вазелин/Vaselinum – ашық сары түсті , тұтқыр, қызған кезде оңай ериді. Негізінде кастор майын қоспағанда, майлармен, өсімдік майларымен оңай араласады.
Сусыз ланолин/ Lanolinum Anhydricum - Қоңыр-сары түсті, қалың тұтқыр , әлсіз ерекше иісті. Спиртте аз ериді, суда ерімейді .
Эфедрин гидрохлориді күшті әсер ететін заты бар, эмульсиялық негіздегі жақпа-эмульсия болып табылатын сыртқа қолдануға арналған жұмсақ дәрілік түр.
Технологияның ерекшеліктері: Камфора ұшпа қасиеттерге ие, сондықтан ол жақпаға соңғы болып қосылады.
Технологиясы: 3,5 г сусыз Ланолин және 10 г вазелин су моншасындағы Фарфор шыныаяққа құйылады. Алынған қорытпада 0,3 г камфора 40-450С температурада ерітіледі. Эфедрин гидрохлориді 0,05 г 1,5 мл суда ерітіліп, біртекті масса алынғанша мұқият араластырылады. Жақпа кең мойынды құмыраға беріледі.
Жақпа үшін Банка оның массасы мен ингредиенттердің қасиеттеріне сәйкес таңдалады. Жақпа қара шыны құмыраға бұрандалы қақпағы бар, оның астына стерильді пергамент қағазының бір бөлігі салынған.
Босату.Рецепт нөмірін жапсырыңыз. "Сырт тәнге " зат белгісімен "салқын, жарықтан қорғалған жерде сақтау керек", "сақтықпен қарау керек "деген ескерту жазуларымен ресімделеді. Қолтаңбаны жазыңыз. Жақпа сүргіш мөрмен мөрленеді және босатылғанға дейін жабылатын шкафта сақталады.
Сапасын бағалау 287 приказ
Бақылаудың міндетті түрлері:-жазбаша. Жалпы массасын дайындағаннан кейін беткі жағы толтырылады.
Күні ЖБП №
Бақылау паспорты (Б. П.)
Lanolіnі anhydrіcі 3,5
Vaselіnі 10,0
Camphoraе 0,3
Ephedrіnі hydrochlorіdі 0,05
M(жалпы ) = 15,35
Қолтаңба: