1.3 ДҚБЖ құрамы Деректерді сипаттау тілі (ЯОД) – мәліметтер базасындағы деректерді және олардың арасындағы байланыстарды сипаттау құралдары. Бұл тілдің көмегімен мәліметтер базасының құрылымы, жазба форматтары, деректерді қорғайтын парольдер сипатталады.
Деректерді манипуляциялау тілі (ЯМД) - олардың құрылымын өзгертуге мүмкіндік беретін мәліметтер бойынша операцияларды орындауға арналған Тіл.
Әр түрлі ДҚБЖ үшін тілдердің осы деңгейлерін жүзеге асыру әр түрлі болуы мүмкін. Кейбір жағдайларда ЯОД пен ЯМД қолданушыдан бағдарламаны толығымен "қолмен" жасауды талап етеді, ал басқаларында (қазіргі тенденцияны көрсететін) ДҚБЖ-да бағдарламаларды визуалды (көрінетін, көрнекі) әзірлеу құралдары бар. Ол үшін қазіргі заманғы ДҚБЖ-да экрандық формалар, есептер редакторлары бар. Мұндай редакторлардың" кірпіштері " (құралдары) әр түрлі өрістер (кіріс өрістері, Шығыс өрістері, есептелген өрістер), әр түрлі типтегі өңдеу процедуралары (кіріс формалары, кестелер, есептер, сұраулар). Пайдаланушы жасаған объектілердің негізінде генератор – бағдарламалар бағдарламалық кодты белгілі бір машинаның тілінде немесе аралық тілде қалыптастырады.
Мәліметтер базасын жобалау 2.1 Мәліметтер базасының жұмыс уақыты Әдетте, пайдаланушылардың екі санаты дерекқорлармен жұмыс істейді. Бірінші санат-дизайнерлер. Олардың міндеті-мәліметтер базасының кестелерінің құрылымын әзірлеу және оны Тапсырыс берушімен келісу. Кестелерден басқа, дизайнерлер бір жағынан базамен жұмысты автоматтандыруға, ал екінші жағынан базамен жұмыс істеудің функционалдығын шектеуге арналған басқа мәліметтер базасының объектілерін жасайды (егер бұл қауіпсіздік мақсатында қажет болса). Дизайнерлер дерекқорды нақты мәліметтермен толтырмайды, (Тапсырыс беруші оларды құпия деп санауы және бөгде адамдарға бермеуі мүмкін). Ерекшелік-базалық объектілерді жөндеу кезеңінде модельдік деректермен эксперименттік толтыру.
Деректер базасымен жұмыс істейтін орындаушылардың екінші санаты - пайдаланушылар. Олар бастапқы дерекқорды дизайнерлерден алады және оны толтырумен және қызмет көрсетумен айналысады. Жалпы жағдайда, пайдаланушылар базаның құрылымын басқаруға қол жеткізе алмайды – тек деректерге, содан кейін бәріне емес, нақты жұмыс орнында қарастырылған мәліметтерге.