Реферат Тақырыбы: Анатомия ғылымының шығу тарихы Орындаған: Серік Ш. А тексерген: Дүйсенбаева Ж. Б
жүктеу/скачать 25,72 Kb.
|
Чина 1
| 2.Анатомия салалары
Анатомия (гр. ἀνα - үстінен + гр. τέμνω- кесем — бөлшектеу, кесу, іреу) — тірі организмдердің үлкейткіш аспаптардың көмегінсіз көзге көрінетін қүрылысын зерттейтін іргелі (фундаментальды) биологиялық морфологиялық ғылым. Анатомия — зертгеу нысандарына байланысты жануарлар және өсімдіктер анатомиясы болып екіге бөлінеді. Жануарлар анатомиясынан адам анатомиясы жеке ғылым саласы ретінде бөлінді. Зерттеу бағыттарына сәйкес анатомия өз кезегінде бірнеше салаларға бөлінеді: жүйелі анатомия — адам мен жануарлар дене мүшелерінің құрылысын, олардың атқаратын қызметтерімен байланыстырып, мүшелер жүйелері ретінде (тері жабыны, сүйектер , бұлшық еттер, ас қорыту, тыныс алу, зәр бөлу, көбею, тамырлар, эндокринді бездер, жүйке жүйелері) зерттейді; мүсіндік (пластикалық) анатомия — адам мен жануарлар организмдерінің сыртқы дене бітімі мен дене бөліктерінің тұрақты жағдайдағы немесе қозғалыстағы пропорциялық арақатынасын зерттейді. Мүсіндік анатомияның негізін қалаған италиян ғалымы Леонардо да Винчи; топографиялық анатомия — адам мен жануарлар организмдерінің белгілі аумақтары мен бөліктеріндегі әртүрлі жүйелер мүшелерінің орналасу орындары мен сол аймақтағы олардың арақатынастарын зерттейді; салыстырмалы анатомия — әртүрлі типтер мен кластарға жататын жануарлардың белгілі бір мүшелерінің немесе мүшелер жүйелерінің құрылыстарын салыстырып зерттейді; түр анатомиясы — жануарлардың түрлеріне байланысты, олардың дене құрылысындағы ерекшеліктерді анықтайды; түқым анатомиясы — мал түқымдарына сәйкес, олардың дене құрылысындағы салыстырмалы айырмашылықтарды зерттейді; жас анатомиясы — жануарлардың жасына байланысты, олардың дене мүшелері құрылысындағы құрылымдық өзгерістерді анықтайды; қалыпты анатомия — ересек адам мен жануарлар организмдерінің дертсіз қалыпты жағдайдағы құрылысын анықтап зертгейді; сырқаттық (патологиялық) анатомия — ауырған организм дене мүшелерінің құрылысын қалыпты анатомия мөліметтерімен салыстыра отырып зерттейді; микроскопиялық анатомия — жануарлар организмі мүшелерінің микроскоппен ғана көрінетін құрылысын зерттейді. Адам мен жануарлардың қалыпты анатомиясы көптеген ғылыми салалардан тұрады: остеология — сүйектер жүйесі туралы ілім синдесмология — сүйектер байланыстары туралы ілім миология - бұлшықеттер туралы ілім дермотология тері жабыны және онын туындылары туралы ілім спланхнология — ішкі ағзалар туралы ілім эндокринология — ішкі секреция бездері туралы ілім ангиология — тамырлар жүйесі (қанайналым, лимфаайналым, қантүзу мүшелері) туралы ілім неврология — жүйке жүйесі туралы ілім эстезиология — сезім мүшелері туралы ілім. Анатомия ғылымының негізін көне грек ғұламалары: Алкмеон Кротонский, Гиппократ, Аристотель, Герофил, Эразистрат, ертедегі Рим ғалымдары: А.К. Цельс, К.Гален, орта ғасыр шығыс ғүламасы Әбу Әли ибн Сина, қайта орлеу дәуірінің ғалымдары: Леонардо да Винчи, А.Везалий және т.б. ғалымдар қалады Қорытынды Көбінесе адамдар өз денесінің қажеттіліктері туралы түсініксіз түсініктерге ие. Олар әртүрлі факторлардың ағзаның дамуы мен қызметіне қалай әсер ететінін білмейді. Мұндай хабардарлықтың салдары көптеген физикалық кемшіліктер мен аурулардан аулақ болуға болады. Өз денесінің құрылымы мен функцияларын зерттейтін адам жануарларға ұқсастығы туралы дұрыс түсінік алады, оның табиғатта болуын анықтаған ерекшеліктер туралы біледі. Осылайша, анатомияны зерттеу адам табиғатына дұрыс ғылыми көзқарасты дамыту үшін үлкен маңызға ие. Қазіргі уақытта молекулалық биология, биофизика, биохимия, генетика және басқа да жаңа биологиялық пәндердің рөлінің артуына қарамастан, анатомия медицинаның негізі болып қала береді. Анатомияны білу науқасты қарау және тексеру, хирургиялық операцияларды айтпағанда, қарапайым медициналық манипуляциялар жүргізу кезінде қажет. жүктеу/скачать 25,72 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|