2.Экономикалық заңдар және экономикалық категориялар Барлық экономикалық құбылыстар мен процестер
экономикалық
заңдардың
әсері
арқылы
дамып
отырады. Экономикалық заң дегенімізқоғамның экономикалық
өмірінің аса маңызды, тұрақты құбылыстары мен процестерініңб
айланыстары. Олар өндіріс, бөлу, айырбас жәнетұтыну қатынаста
рының даму заңдары. Қоғамныңдаму заңдарының — экономикал
ық заңдар мен табиғат заңдарының, ортақ белгілері және соныме
нқатар айырмашылықтары болады. Бұларға ортақбелгілер, ол эко
номикалық заңдар, табиғат заңдарысияқты, объективтік заңдар, я
ғни,олар адамдардыңеркі мен санасынан тәуелсіз жаратылып, әре
кететеді. Ал айырмашылықтарына келейік.
Экономикалық заңдар адамдардын іс-
әрекет, қызметін билейтін заңдар. Олар адамдардың еңбек-
қызметтерінің процесінде туып,
осы
процесс арқылы жүзеге асырылады.
Ал табиғат заңдары(мысалы, әлемдік тартылыс заңы) адамдарқоғ
амынан тыс жағдайда да әрекет етеді. Экономикалық заңдар (таб
иғат заңдарынанерекшілігі), олар мәңгілік, ұзак мерзімді емес. Эк
ономикалық заңдар тарихи сипатта белгілі біркезеңде туып, өзгер
іп, жойылып кетіп отырады. Экономикалық заңдардың жойылуы
адамдарсанасынан тәуелсіз, қоғамдағы объективтікэкономикалы
қ хал-
ахуалдық процестердіңөзгерісімен тікелей байланысты болады.
Экономикалық заңдарды ашып қолдануадамдардан белгілі
күш салып тырысуды тілейді, өйткені қоғамдағы реакцияшыл, ке
рітартпа күштеросы заңдарды қолданып пайдалануға жол бермеу
гебар күшін жұмсайды. Экономикалық заңдаробъективтік сипатт
а болады. Осыған байланыстысұрақ туады — адамдар осы заңдар
ды талдап, танып біліп экономикалық өмірде пайдаланаалама? С
өзсіз, адамдар экономикалыққұбылыстар мен процестердің мәнін
е үңіле отырыполардың даму заңдарын ашып, әрекет етумеханизі
мін түсініп біледі. Қоғам саналы түрде осы заңдардың талабын ж
үзеге асырады. Экономикалық теория экономикалық заңдарменқ
атар экономиқалық категорияларды зерттейді.