Реферат тақырыбы: Картографиялық ақпарат көздеріндегі мәселелер
Масштабтың дұрыс таңдалмауы
жүктеу/скачать 58,02 Kb.
|
СПГиК 1 прак
| 2.2 Масштабтың дұрыс таңдалмауы
Картадағы масштабтың дұрыс таңдалмауы – картографиялық ақпаратты қолдану кезінде жиі кездесетін мәселелердің бірі. Масштаб – картаның белгілі бір аумақты қаншалықты қысқартып көрсететінін анықтайтын өлшем. Ол картадағы қашықтық пен нақты жердегі қашықтықтың қатынасын білдіреді. Масштабты дұрыс таңдамау ақпараттың толықтығы мен түсініктілігіне, сондай-ақ картаны тиімді пайдалану мүмкіндігіне айтарлықтай әсер етеді. Масштаб екі негізгі түрге бөлінеді: Үлкен масштаб – жергілікті аумақтарды егжей-тегжейлі көрсетеді (мысалы, 1:500, 1:1000). Мұндай масштабтар нақты аймақтың, қаланың немесе объектінің толық суретін бейнелеуге мүмкіндік береді. Ұсақ масштаб – үлкен аумақтарды жалпы түрде бейнелейді (мысалы, 1:1000000 және одан да кішірек). Ұсақ масштаб жалпы шолу жасауға мүмкіндік береді, бірақ егжей-тегжейлі ақпаратты жоғалтуы мүмкін. Картаның масштабы дұрыс таңдалмаса, оның пайдаланушыға қажетті ақпаратты жеткізе алмауы ықтимал. Бұл мәселе картаның қолдану мақсатына және картаны пайдаланатын саласына байланысты туындауы мүмкін. Төменде осы мәселенің кейбір салдары қарастырылған: Егжей-тегжейліліктің жоғалуы (ұсақ масштабта) Ұсақ масштабтағы карталарда үлкен аумақтар көрсетіледі, бірақ ұсақ бөлшектер көрінбей қалады. Мысалы, үлкен масштабтағы картада жолдар, ғимараттар немесе табиғи объектілердің нақты орналасуын көруге болады, ал ұсақ масштабта олар тек жалпылама түрде ғана бейнеленеді. Бұл әсіресе құрылыс жобаларын, инженерлік жұмыстарды немесе жергілікті аумақтарды зерттеу кезінде кедергілер тудыруы мүмкін. Мысалы, 1:1000000 масштабтағы картада нақты жолдар мен ғимараттардың орналасуы айқын көрінбейді, бұл навигация үшін қиындық тудыруы мүмкін. Картаның жалпы көрінісін жоғалту (үлкен масштабта) Үлкен масштабтағы карталар егжей-тегжейлі ақпаратты көрсеткенімен, кең аумақты толық бейнелей алмайды. Мұндай карталар тек шағын аумақтардағы жер бедері мен инфрақұрылымды көру үшін қолайлы, бірақ жалпы аймақтың көрінісін беру мүмкіндігі шектеулі. Мысалы, 1:500 масштабтағы картада қаланың белгілі бір ауданы егжей-тегжейлі көрсетілгенімен, толық қала көрінісін көру мүмкін емес. Ақпаратты дұрыс түсінбеу Масштабтың дұрыс таңдалмауы картаны пайдаланушының ақпаратты дұрыс қабылдауына кедергі келтіруі мүмкін. Картаның нақты масштабын дұрыс түсінбеу, қашықтықты немесе объектілер арасындағы қатынасты дұрыс анықтамауға әкеледі. Бұл әсіресе навигация, құрылыс және географиялық зерттеулер кезінде маңызды. Мысалы, жаяу жүру маршрутын жоспарлағанда, үлкен масштабтағы карта пайдаланушыларға жолдың ұзақтығы туралы қате түсінік беруі мүмкін. Масштабтың дұрыс таңдалуы картаның нақты қолдану мақсатына байланысты болуы тиіс. Масштабты таңдауда келесі әдістерді ескерген жөн: Мақсатқа сәйкес масштабты таңдау: Егер карта кең аумақты жалпы түрде көрсету үшін қажет болса, ұсақ масштабты пайдалану тиімді. Ал жергілікті инфрақұрылымды зерттеу үшін үлкен масштаб таңдалады. Қолдану саласына сәйкес келу: Навигация үшін нақты қашықтық пен жердің бөлшектерін көру қажет болғанда, үлкен масштабтағы карталар қолайлы. Ал кеңістікті зерттеу немесе стратегиялық жоспарлау үшін ұсақ масштабтар тиімді болуы мүмкін. Динамикалық масштабтар: Кейбір заманауи сандық карталар масштабты өзгертуге мүмкіндік береді. Бұл пайдаланушыға картаның кез келген бөлігін үлкен және ұсақ масштабта қарастыруға жағдай жасайды. Масштабтың дұрыс таңдалмауы картографиялық ақпараттың толықтығы мен түсініктілігіне айтарлықтай әсер етеді. Қолдану мақсатына және пайдаланушының қажеттіліктеріне қарай масштабты дұрыс таңдау арқылы ақпараттың тиімділігін арттыруға болады. Картографиялық деректерді дұрыс масштабта ұсыну картаның сапасы мен қолжетімділігін жақсартуға мүмкіндік береді. жүктеу/скачать 58,02 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|