Еуразия технологиялық университеті
РЕФЕРАТ
Тақырыбы: “Ұнтақтарды пішіндеу”
Орындаған:Тоқтаров Жасұлан
Топ:ТТ-23-3К
Жоспар:
1.Кіріспе
2.Ұнтақтарды пішіндеу әдістері
3.Ұнтақтарды пішіндеу техникасы
4.Қорытынды
5.Әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Ұнтақтарды пішіндеу — бұл өнеркәсіптік өндірісте кеңінен қолданылатын процесс, оның негізінде ұнтақ тәрізді материалдарды қажетті пішін мен көлемге келтіру мақсатында әртүрлі механикалық, термиялық немесе химиялық әдістерді пайдалану жатыр. Ұнтақтарды пішіндеу технологиясы көптеген салада, соның ішінде металлургия, керамика, фармацевтика, құрылыс және тамақ өнеркәсібінде маңызды рөл атқарады.
Пішіндеу процесі материалдардың қасиеттерін, өнімнің сапасын және өндірістің тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Пішіндеу кезінде қолданылатын ұнтақтардың физикалық және химиялық қасиеттері, олардың өлшемдері мен бөлшектерінің формасы, сонымен қатар пішіндеу әдістері өнімнің соңғы сапасына тікелей әсер етеді.
Сондықтан, ұнтақтарды пішіндеу әдістері мен олардың физикалық және химиялық негіздерін терең зерттеу — бүгінгі таңда ғылыми және өндірістік мақсаттарда өзекті болып табылады. Бұл рефератта ұнтақтарды пішіндеудің негізгі әдістері, олардың техникалық ерекшеліктері, процестің негіздері мен нәтижелерін бағалау мәселелері қарастырылып, саланың даму перспективасы талданады.
Ұнтақтарды пішіндеу әдістері
Ұнтақтарды пішіндеу — бұл материалдарды белгілі бір пішін мен қасиеттерге келтіру процесі. Бұл процесс өнеркәсіптік өндірісте, әсіресе металлургия, керамика, фармацевтика, құрылыс және т.б. салаларда кеңінен қолданылады. Пішіндеу әдістерінің бірнеше түрлері бар, олардың әрқайсысының өзіндік артықшылықтары мен кемшіліктері бар.
Механикалық пішіндеу
Механикалық пішіндеу — бұл күш қолдану арқылы материалды пішіндеу әдісі. Бұл әдіс көбінесе ұнтақтардың қысыммен тығыздалуымен жүзеге асырылады. Механикалық пішіндеудің басты артықшылығы — өндіріс жылдамдығы мен тиімділігі.
Процесс: Механикалық пішіндеу кезінде ұнтақтар арнайы формалы матрицаға салынып, пресс арқылы жоғары қысыммен тығыздалады. Нәтижесінде, материал қатты күйде болады.
Артықшылықтары:
Жоғары өнімділік.
Төмен өндірістік шығындар.
Өнімнің дәлдігі мен біртектігі.
Кемшіліктері:
Ұнтақтардың физикалық қасиеттеріне тәуелділік.
Жоғары қысым қажет, бұл жабдықтың күрделілігін арттырады.
Гидравликалық пішіндеу
Гидравликалық пішіндеу — бұл қысымның гидравликалық жүйе арқылы берілуі арқылы жүзеге асырылатын әдіс. Бұл әдіс ұнтақтарды пішіндеуде ерекше дәлдік пен беріктік қажет болғанда қолданылады.
•Процесс: Гидравликалық пішіндеуде арнайы гидравликалық пресс қолданылады. Ұнтақ материалды пресс ішінде қысу арқылы қажетті пішінге келтіреді.
Артықшылықтары:
•Жоғары дәлдік.
•Күрделі пішіндер жасау мүмкіндігі.
•Жоғары беріктік.
Кемшіліктері:
•Жабдықтың жоғары құны.
•Қосымша энергия шығыны.
Плазмалық пішіндеу
Плазмалық пішіндеу — бұл температураны жоғары деңгейге көтеру арқылы материалды пішіндеу әдісі. Бұл әдіс металдардың, керамикалардың және басқа материалдардың пішінін өзгерту үшін қолданылады.
Процесс: Плазмалық пішіндеуде материал плазма күйіне көтеріледі, бұл оның құрылымын өзгертуге мүмкіндік береді. Нәтижесінде, өнімнің қасиеттері мен беріктігі артады.
Артықшылықтары:
•Күрделі формаларды жасау мүмкіндігі.
•Материалдардың қасиеттерін жақсарту.
•Жоғары өнімділік.
Кемшіліктері:
•Жабдықтың жоғары құны.
Техникалық мамандардың қажеттілігі.
Электрондық пішіндеу — бұл материалды электронды сәулелермен өңдеу арқылы пішіндеу әдісі. Бұл әдіс негізінен керамикалық материалдарды өндіруде қолданылуда.
Процесс: Электрондық сәулелер материалдың құрылымын өзгерту арқылы пішін береді.
Артықшылықтары:
•Жоғары дәлдік.
•Күрделі формаларды жасау мүмкіндігі.
Кемшіліктері:
•Жабдықтың жоғары құны.
•Техникалық мамандардың қажеттілігі.
Ұнтақтарды пішіндеу әдістері — бұл өнеркәсіптік өндірістің негізгі элементтерінің бірі. Әрбір әдістің өзіндік артықшылықтары мен кемшіліктері бар, сондықтан олардың тиімділігі мен қолданылуы өндірістің қажеттілігі мен талаптарына байланысты. Зерттеу барысында пішіндеу технологияларын жетілдіру, жаңа материалдарды қолдану және экологиялық таза әдістерді енгізу бағытында жұмыс жасау қажет. Бұл саладағы жаңа зерттеулер мен инновациялар болашақта өнеркәсіптік өндірістің тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді.
Ұнтақтарды пішіндеу техникасы
Ұнтақтарды пішіндеу техникасы — бұл пішіндеу процестерін жүзеге асыру үшін қажетті жабдықтар мен технологияларды қамтитын сала. Пішіндеу техникасының тиімділігі ұнтақтардың физикалық және химиялық қасиеттеріне, сондай-ақ пайдаланылатын жабдықтардың ерекшеліктеріне байланысты.
Жабдықтар
Престік жабдықтар:
•Механикалық пресс: Ұнтақтарды қысу үшін қолданылатын механикалық пресс. Олар әртүрлі қысым деңгейінде жұмыс істей алады, бұл материалдардың тығыздалуына әсер етеді.
•Гидравликалық пресс: Гидравликалық жүйелер арқылы күш беретін пресс. Бұл пресс түрі жоғары дәлдік пен беріктікті қамтамасыз етеді.
Плазмалық жабдықтар:
•Плазмалық пішіндеу үшін арнайы құрылғылар қажет, олар плазманың температурасы мен қысымын басқаруға мүмкіндік береді.
Айналмалы пішіндеу жабдықтары:
•Айналмалы пішіндеу үшін қолданылатын құрылғылар, олар материалды айналмалы қозғалыс арқылы пішінге келтіреді.
Технологиялар
Пішіндеу технологиялары:
Табиғи пішіндеу: Пішіндеу процесінде материалдың табиғи қасиеттерін қолдану.
Механикалық пішіндеу: Ұнтақтарды механикалық пресс арқылы пішіндеу.
Гидравликалық пішіндеу: Гидравликалық пресс арқылы пішіндеу.
Плазмалық пішіндеу: Плазма көмегімен пішіндеу.
Процестерді басқару:
Пішіндеу процесінде температура, қысым, және уақыт сияқты параметрлерді бақылау.
Процесстің тиімділігін арттыру үшін автоматтандырылған жүйелерді қолдану.
Қорытынды
Ұнтақтарды пішіндеу — өнеркәсіптік өндірісте өнімнің сапасы мен тиімділігін арттыру үшін маңызды процесс. Пішіндеу әдістерінің әртүрлілігі, олардың физикалық және химиялық негіздері, материалдардың қасиеттерімен тығыз байланысты. Зерттеу барысында механикалық, гидравликалық, плазмалық және басқа пішіндеу әдістерінің артықшылықтары мен кемшіліктері анықталды. Пішіндеу процесі кезінде қолданылатын жабдықтар мен технологиялар, өнімнің сапасын қамтамасыз ету үшін өте маңызды болып табылады.
Ұнтақтарды пішіндеу технологиясы болашақта да даму үстінде, жаңа әдістер мен материалдардың пайда болуы бұл салада тиімділікті арттыруға және инновациялық өнімдер шығаруға мүмкіндік береді. Сондықтан, ұнтақтарды пішіндеу әдістерін тереңірек зерттеу, ғылыми зерттеулер мен практикалық қолдану үшін маңызды болып табылады.
Пайдаланылған әдебиеттер
1.Тюрин И. “Ұнтақ технологиясы: негіздері мен қолдануы” — Алматы: Ғылым, 2020.
2.Смагулов А. “Металдарды пішіндеу технологиялары” — Астана: Қазақ университеті, 2019.
3.Ибраимова А., Нұрғалиев Б. “Ұнтақтарды пішіндеу: теория мен практика” — Шымкент: Оңтүстік Қазақстан, 2021.
4.Мусин Т. “Плазмалық пішіндеу: жаңа технологиялар” — Алматы: Техникалық университет, 2022.
5.Бекбаева Ж. “Керамикалық материалдардың өндірісі мен қасиеттері” — Қарағанды: Қарағанды университеті, 2023.
Достарыңызбен бөлісу: |