Реферат тақырыбы: Р. Мертонның «ғылымның нормативтік этосы»
жүктеу/скачать 19,64 Kb.
|
Шағын жоба-2
- Бұл бет үшін навигация:
- РЕФЕРАТ Тақырыбы
- Негізгі бөлім Коммунизм
- Пайдаланған әдебиеттер тізімі
|
Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары Білім министрлігі Ш.Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технологиялар және инжиниринг университеті “Ғылым және технологиялар” факультеті РЕФЕРАТ Тақырыбы: Р. Мертонның «ғылымның нормативтік этосы» атты концепциясы Дайындаған: Әнесова Әсел Жүсіпова Айгерім Озғанбаева Ақмаржан Сәрсенова Ләззат Назарходжаев Нұрдәулет Тексерген: Табылдиева О. Д. Ақтау, 2023 Мазмұны Кіріспе Негізгі бөлім Коммунизм Универсализм Риясыздық Ұйымдасқан скептицизм Қорытынды Пайдаланған әдебиеттер тізімі Кіріспе Ғылыми қауымдастық үшін жалпы міндетті мінез-құлық стандарттарының жиынтығы «ғылым этикасы» терминімен белгіленеді. Ғылымның тұрақты және біртұтас этикасы тұжырымдамасын Роберт Мертон әзірледі (1940 жылдардан бастап). Ол этосты әрбір ғалым үшін міндетті деп саналатын эмоционалды құндылықтар мен нормалардың жиынтығы ретінде анықтады. Нормалар нормативтік актілер, тыйымдар, рұқсаттар және артықшылықтар түрінде көрінеді. Нормалар ғылымға өзінің негізгі міндетін – сенімді білімге қол жеткізу және оны кеңейту үшін қажет. Мертон ғылыми қызметтің келесі төрт негізгі стандартын ұсынды. Әмбебаптық – бұл өз кәсіби іс-әрекеттеріңіз бен бағалауларыңызда жеке жанашырлық пен қалауларды емес, дәлелдемелердің, объективтіліктің және ғылыми маңыздылықтың әмбебап критерийлерін басшылыққа алу талабы. Басқаша айтқанда, ғылыми танымның критерийлері тұлғалық емес. Коммунализм (түпнұсқасы «коммунизм» болды). Бұл «тауарға ортақ меншік» дегенді білдіреді, бұл ынтымақтастыққа, ынтымақтастыққа, ашықтыққа және шындықты бірлесіп іздеуге деген көзқарас. Ғылыми зерттеулердің нәтижелері шолу үшін ашық және жалпы талқылауға арналған болуы керек. Ғылыми білім – бүкіл ғылыми қауымның, кеңірек айтқанда, бүкіл адамзаттың ортақ меншігі. Риясыздық – таза танымдық қызығушылық басқа ойлардан асып түсуі керек. Ғылыми қызмет – ақиқатқа риясыз қызмет ету. Ғылыми қызметте әртүрлі «материалдық» мотивтер бақыланады және басылады. Бұл талап, басқалармен қатар, ғылыми білімнің ашық сипаты мен тексерілу мүмкіндігіне негізделген. Ұйымдасқан скептицизм. Бұл – ешнәрсені дәлелсіз қабылдамай, әрқашан өзіңізді іздеп, басқалардан осы немесе басқа мәлімдемені қабылдау үшін негізді негіздер талап ету, ғылыми нәтижелердің әдіснамалық сенімділігін бақылау, барлық мәселе бойынша қатаң сыни және өзін-өзі сынау міндеті. мәселелер талқыланды. Этос нормалары, Мертонның пікірінше, сонымен қатар ғылыми қоғамдастықтың кәсіби автономиясын, оның пайымдаулары мен бағалауларының сыртқы әсерлерден тәуелсіздігін сақтауға және нығайтуға қызмет етеді. Тиісінше, этика нормалары әлсіресе, бұл ғылымның дербестігі мен ғылыми білімнің сапасына әсер етеді. Негізгі бөлім Коммунизм Бірінші императив бағдарлық норма болса, екіншісі анық директивалық сипатта болады. Бұл императив ғалымға еңбегінің жемісін тез арада жұртшылыққа жеткізуді, яғни өз ашқан жаңалықтарын тексергеннен кейін бірден, еркін және артықшылықсыз басқа ғалымдарға жеткізуді тапсырады. Ғылыми жаңалықтар әлеуметтік ынтымақтастықтың жемісі болып табылады және қауымдастыққа жатады. Олар жеке «өндірушінің» үлесі өте шектеулі болатын ортақ меншікті құрайды. «Мүліктік меншік» ғылымда іс жүзінде жоқ. Аттас дәстүр ашушыға бұл жаңалықты пайдалану үшін ешқандай ерекше құқықтар немесе артықшылықтар бермейді. Ғалымның өзінің интеллектуалдық «меншігін» қандай да бір жолмен пайдалану қажеттілігі оның жаңалықтың авторы ретіндегі тану және құрметтеу арқылы ғана қанағаттандырылады. Сондықтан ғылыми басымдықты мәселелерге көңіл бөлінді. «Коммунизм», тауарларға ортақ меншіктің ерекше емес және кеңірек мағынасында, ғылыми этиканың екінші ажырамас элементі болып табылады. Ғылымның іргелі жаңалықтары әлеуметтік ынтымақтастықтың жемісі болып табылады және қоғамға арналған. Олар жеке өндірушінің үлесі қатаң шектелген ортақ мұраны құрайды. Біреудің атымен аталған заң немесе теория ашушының және оның мұрагерінің айрықша меншігі болып табылмайды, сондай-ақ мораль оларға оларды пайдалану мен билік етуге арнайы құқық бермейді. Ғылымдағы меншік құқығы ғылыми этиканың ұтымды негіздері арқылы ең төменгі деңгейге дейін төмендейді. Ғалымның «өзінің» зияткерлік «меншігіне» деген талаптары тану және құрметтеу талаптарымен шектеледі, егер мекеме кем дегенде ең аз тиімділік дәрежесімен жұмыс істесе, оның жалпы білімге қосқан жаңалығының маңыздылығына шамамен сәйкес келеді. білім қоры. Эпономика — мысалы, Коперник жүйесі немесе Бойль заңы — сондықтан да мнемоникалық құрылғы және біреудің жадын мәңгі қалдыру құралы болып табылады. Ғалымның ашқан жаңалықтарының жалғыз иесі ретінде тануға және құрметтеуге институционалдық назар аударуды ескере отырып, «қалыпты» жауап ғылыми басымдыққа қатысты алаңдаушылық болып табылады. Қазіргі ғылым тарихындағы маңызды кезеңдерді белгілейтін басымдылық туралы пікірталастар түпнұсқаға институционалдық назар аудару арқылы туындайды. Қарсылас ынтымақтастық осы жерден басталады. Бәсекелестік өнімдері әлеуметтенеді, ал құрмет өндірушіге беріледі. Ғылымның қоғамдық саланың бір бөлігі ретіндегі институционалдық көзқарасы жаңалықтарды жеткізу императивімен байланысты. Құпиялылық бұл норманың антитезасы болып табылады; толық және ашық қарым-қатынас оның жүзеге асырылуы болып табылады.» Ғылыми нәтижелерді тарату қысымы білім шекараларын кеңейту және танудың ынталандырушы күші бойынша институционалдық міндетпен күшейтіледі, бұл, әрине, жарияланымға байланысты. Пайдаланған әдебиеттер тізімі Роберт Мертон. Социальная теория и социальная структура. М.: АСТ, Хранитель, 2006. 880 стр. [770 б.] Статья “Этос науки в социологии Р. Мертона: судьба и статус в науковедении” жүктеу/скачать 19,64 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|