Кәсіпорынның қызметінің тәуекелін бағалау және талдау әдістер.
Кез келген қаржылық немесе шаруашылық оперциялардың тиімділігі мен онымен бірге болатын тәуекел деңгейі бір-бірімен байланысты. Тәуекел факторын есептемей толық инвестициялық талдау жүргізу мүмкін емес.
Сондықтан тәуекел деңгейін бағалай және оның нақты операция табыстылының денгейімен байланыстылығын бағалай
білу қажет.
Тәуекелдің мәні мен түріне тәуелсіз кәсіпкерліктің негізгі мақсатына - салынған капиталдан табыс алуға - тәуекелді анықтау сәйкес келеді. Төмен табыс табу немесе шығыстарға ұшырау ықтималдылығы қаншалықты жоғары болса, соншалықты жоба тәуекелді болатыны белгілі.
Капиталды салу мүмкін нұсқауларды таңдау кезінде жиі бұл жобаның тәуекелі төменірек сияқты дегендей абстрактілік пайымдаулармен шектеледі. Алайда,көбінесе тәуекел деңгейін нақты анықтауға болады, сонымен қатар осы тәуекелге сәйкес келетін, ұсынылатын жобаның табыстылық деңгейін де анықтауға болады.
Алынған нәтижелерге сүйене отырып, салымшы оған тиімді ақша салымын тандай алады, сонымен қатар мүмкін болатын
тәуекел деңгейін де төмендете алады. Тәуекелдің жоғары, орташа немесе
төмен деңгейлерін ажыратады. Тәуекелдің көлемін (не деңгейін) екі
критерий арқылы өлшенеді:
орташа ауытқу мәнімен (дисперсия) және мүмкін болатын нәтижелерді
өзгермелілігімен (вариация). Сонымен бірге тәуекелдің орташа күтілетін мәні мүмкін болатын нәтижелерді де бағалайды. Ауытқу орташа
күтілетін мәннің орташа көлемнен ауытку өлшемі мен деңгейін көрсетеді.
Кәсіпорынның қаржылық тәуекелін бағалаудағы дисперсия өзімен бірге
тәуекелді салымдардың орташа күтілетін салымдардан нақты қаржылық
нәтижелердің квадраттық ауытқулардың орташа салмақты көлемін ұсынады:
Oz==(x-x²)n,
мұндағы - дисперсия; х- қаржы ресурстарының салымының
әр жағдайы үшін күтілетін мәні; х - қаржылық тәуекелдің орташа
мүмкін нұсқауларды таңдау кезінде жиі бұл жобаның тәуекелі төменірек
сияқты дегендей абстрактілік пайымдаулармен шектеледі. Алайда,
көбінесе тәуекел деңгейін нақты анықтауға болады, сонымен қатар осы тәуекелге сәйкес келетін, ұсынылатын жобаның табыстылық деңгейін де анықтауға болады.
Алынған нәтижелерге сүйене отырып, салымшы оған тиімді ақша салымын тандай алады, сонымен қатар мүмкін болатын
тәуекел деңгейін де төмендете алады.
Тәуекелдің жоғары, орташа немесе төмен деңгейлерін ажыратады. Тәуекелдің көлемін (не деңгейін) екі критерий арқылы елшенеді
(бағаланады): орташа ауытқу мәнімен (дисперсия) және мүмкін нәтижелерді өзгермелілігімен (вариация).
Достарыңызбен бөлісу: |