ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСРЛІГІ М.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН УНИВЕРСИТЕТІ
«Аграрлық» факультеті «Су-ресурстары,жерді пайдалану және агротехника» кафедрасы. Реферат Тақырыбы: Тыңайтқыштар түрлері мен технологиалық қасиеттері
Орындаған: Сулайманов Д. Тобы: АП-20-5К Қабылдаған: Дуанбекова А.Е.
Мазмұны
Кіріспе ......................................................................................................2
Тыңайтқыштар туралы жалпы түсінік.............................................3
Минералды тыңайтқыштар...............................................................4
2.1. Азот.............................................................................................5
2.2. Фосфор........................................................................................6
2.3. Калий...........................................................................................8
2.4. Микротыңайтқыштар.................................................................9
3. Органикалық тыңайтқыштар...........................................................11
Қорытынды ...........................................................................................13
Пайдаланылған әдебиеттер..................................................................14
Кіріспе
Жер шарындағы қазіргі кезде барлық ауыл шаруашылығы дақылдарының 50%-ке жуығы минералды тыңайтқыштарды қолдану арқылы өсіріледі. Сокет ғалымы Ш. И. Ширактың зертеуіне сүйенсек біздің елімізде алынған қосымша өнім мөлшері бүкіл Қазақстан егістігінде алынатын өнімге тең екен. Сонымен тыңайтқыштың қаншалықты пайда беретінін білдік. Ал егіс таңаптарында тыңайтқыш қолданбаса болмай ма деген сұраққа келсек мұның да жауабы дайын. Себебі жерді үздіксіз пайдалану оның құнарлылығын бірте бірте төмендете береді. Мәселен бір тонна дәндік жүгері өнімін алғанда оның жерден 100 киллограмға жуық қоректік заттарды бойына сіңіретіндігі,сөйтіп топырақ құнарлылығын кемітетіндігі анықталады. Демек, өнім төмендемес үшін құректік заттардың осы шығындарының орнын үнемі тыңайтқыштарды қолдану арқылы толықтырып отыру керек.
Агрономиялық химия (немесе агрохимия) басқа ғылымдар секілді адамзаттың қажетін қамтамасыз ету мақсатына орай әуелгі кезде теориялық жағынан нақты тұжырымдалмастан бірден практикада қолданыла бастады. Оған көптеген зерттеулер, ғылыми тұжырымдар дәлел бола алады. Мәселен, сонау ерте кездің өзінде-ақ, жердің тоза бастағаның байқаған диқандар, егіс алқаптарына көң, күл төгіп, құнарлылығын арттырған еді. Сонымен, жылдар өткен сайын өсімдіктердің құрамы, топырақ құрамы, сыртқы әсер күші жөніндегі көзқарастар да өзгеріп, кейін өнім молшылығын жасау жолындағы алғашқы талпыныстар бірте-бірте ғылыми сипатқа ие бола бастады. Әр елде өсімдік биологиясын, құрылымын зерттеумен шұғылданатын шоқ жұлдыздай ғалымдар бой көтерді.