Қорытынды
Іс-әрекетті теориялық зерттеудің үшінші кезеңінде, оның сондай маңызды болып келетін саналылық деген сапасын зерттеуіне кірісуге болады. Ол іс-әрекеттің өзінің қарама-қарсы трансформацияларында оның қажетті кезеңі ретінде көрінеді.
Үлгілілік сананың негізі бола отырып, тілдік мағыналар жүйесімен тығыз байланыста. Тіл деген «іс жүзінде басқа адамдар үшін бар және тек сол арқылы мен өзім үшін де бар болатын, нақты сана болады..». Адамдардың сөз сөйлеулері — олардың сөйлеу әрекеттестігінің қоғамдық
оқиғасы. Әрбір адам сөйлеген сөзін құрастыруға өз тыңдаушыларының көзқарастарын, сенімдерін, ұнататын және ұнатпайтындарын ескеруге ұмтылады. «Сөйленетін сөздер сол қарым-қатынас саласында, тап сол мәселеде, тап осы істе және т.б. қандай да бір белгілі позицияны ұстанады. Басқа позициялармен арақатынасын белгілемей, өз позициясын анықтауга болмайды».
Жеке адамның санасында дәл қажеттіліктер, қызығушылықтар, белгілі қоғамдық қатынастарға кіретін және сол жеке адаммен бірге сол немесе басқа біріккен іс-әрекетке қатысатын басқа адамдардың позициялары идеалды түрінде көрсетілген (оның ішінде жеке адамдар әр түрлі заттық және сөйлеу қарым-қатынас түрлерін жүзеге асырады). Жеке адамның жеке меншікті іс-әрекеті оның санасында идеалды түрінде ұсынылады, басқа адамдардың позицияларын ескере отырып, ол жоспарлана және бағалана алады. Басқаша айтқанда, сол бір адам, сонымен қатар белгілі қоғамдық қатынастардың өкілі ретінде шығып, қоғамдық адам сияқты іс істей бастайды. Бұл сапа ерекшеліктері адам перцепциясы деңгейінде, оның тікселей сырттай қарауында білінеді. «Затты адам сияқты көріп білу, — Э.В.Ильенков жазғандай, — оны «басқа адам көзімен» басқа барлық адамдардың көздерімен көріп білу дегенінің мәні «тайпасының…» өкілетті өкілі ретінде тікелей сырттай қарау актісінде алға шығу».Жүйелі белгіленіп қойылған үш іс-әрекеттің теориялық зерттеу кезеңдері оның мазмұнын және құрылымын олардың маңызды да ажырамас идеалдық және саналылық сияқты сапаларымен айқындауға мүмкіншілік туғызады. Монистік психологиялық теория жасау жолында негізгі іс-әрекет ұғымы бойынша шешілмегеп көптеген мәселелер пайда болады, егер адам зерттеуінде әр қадам мен іс-әрекеттік әдіс-амалдың мүмкіндіктерін және талаптарын басшылыққа алса, онда олар припципінде шешілген бола алады.
Қолданылған әдебиеттер:
1.https://kazaksha.info/рефераттар/іс-әрекет-психологиясы/
2. https://zharar.kz/id/2037
3. https://www.myunivercity.ru/Психология/с-рекет_ымы_психология/170944_2267963_страница1.html
Достарыңызбен бөлісу: |