4.« Флип-Флоп және Латеральды диффузия туралы ұғым» Мембрананың липидтері мен ақуыздары жылулық қозғалыстың әсерінен үлкен қозғалғыштыққа ие.
Липидтер мен ақуыздар (белоктар) орын алмастырып отырады және олардың мембрана жазықтығының бойымен орын алмастыруын латеральды диффузия, ал көлденең орын ауыстыруын флип – флоп деп атайды. Латеральды диффузияға липидтердің жоғарғы бөлігінің қозғалысы, ал «флип-флопқа» төменгі бөлігінің қозғалысы сәйкес келеді, яғни мембрананың екі жағындағы липидтердің орын ауыстыруы сирек процесс болып табылады. Флип-флоп-мембрана өзендерінің мембраналық фосфолипидті молекулаларының диффузиясы. Молекулалардың мембрананың бір бетінен екіншісіне (флип-флоп) секіру жылдамдығы модельдік липидті мембраналар-липосомалардағы тәжірибелерде спиндік белгілер әдісімен анықталады.
5.«Биологиялық мембраналар арқылы зат тасымалдау» Жасушаның қозуы,ондағы АТФтің синтезі,иондық құрамы мен судың мөлшерібиологияның мембрана арқылы зат тасымалдау процесімен тығыз байланысты .Тасымалдау - мембрана арқылы заттардың жасушаға және жасушадан тасымалдануы жүреді [1]. Мембрана арқылы тасымалдау: қоректік заттардың жеткізілуін, метаболизмнің соңғы өнімдерін жоюды, әртүрлі заттардың секрециясын, иондық градиенттерді құруды, жасушадағы оңтайлы рН мен жасуша ферменттерінің жұмысына қажетті ион концентрациясын сақтауды қамтамасыз етеді.
Қандай да бір себептермен фосфолипидті қос қабатты кесіп өтуге қабілетсіз бөлшектер (мысалы, гидрофильді қасиеттерге байланысты, өйткені ішіндегі мембрана гидрофобты және гидрофильді заттардың өтуіне жол бермейді немесе үлкен мөлшерге байланысты), бірақ жасушаға қажет, мембрана арқылы арнайы тасымалдаушы ақуыздар (тасымалдаушылар) және арна ақуыздары немесе эндоцитоз арқылы.
Биологиялық мембраналар арқылы зат тасымалдаудың екі түрі бар:енжар және белсенді тасымалдау. Енжар тасымалдау электрхимиялық потенциалыныңимәні жоғарғы орыннан ,мәні төменгі орынға қарай,ал белсенді тасымалдау мәні төменгі орыннан жоғарғы орынға қарай өтеді.
III.«Қорытынды» Плазмалык мембрана әр жасушаны коршап,оның мөлшерін анықтайды және жасуша құрамы мен сыртқы орта арасындағы айырмашылықтардың сақталуын қамтамасыз етеді.
Мембрана жоғары таңдау сүзгісі ретінде кызмет етеді және заттардынң белсенді тасымалдануына, яғни жасушаны қоректік заттардың түсуіне және зиянды қалдық өнімдердің шығарылуына жауап береді. Сонымен, мембрана сыртқы сигналдарды қабылдауға жауап береді.. Жасуша ішіндегі процестер жасуша органоидтерінің бөлуімен реттеледі.Жасуша ішіндегі мембраналар клетканың ішкі құрылымын компарментациялау қызметін атқарады.
Сонымен,биологиялық мембраналар деп цитоплазманы және жасушаны құрайтын көптеген элементтерді шектейтін және каналшалардан,қыртыстардан,қуыстардан тұратын біріктірген жүйені құрайтын бірнеше молекулярлық қабатты функционалды құрылымдарды айтады.
VI.«Қолданылған әдебиеттер» Бират Көшенов «Медициналық биофизика» оқулығы, Алматы 2011
Арызханова Б. «Биологиялық физика»,Алматы,1990
Волькенштейн М.В «Биофизика»
WWW.GOOGLE.RU