Реферат Тақырып: «Шаруашылықта жұқпалы емес аурулардың алдын алуға бағытталған шараларға қойылатын талаптар»
жүктеу/скачать 58,95 Kb.
|
1.2. Алдын алу шараларын жоспарлауВетеринария ғылымы мен практикасының профилактикалық бағыты негізгі міндетке байланысты — жануарларды аурулардан қорғау және олардан шығынды азайту. Науқастарды емдеуден гөрі аурудың алдын алу оңайырақ екені белгілі. Біздің елімізде ветеринарияда, оның ішінде КСРО-ның ветеринариялық жарғысымен реттелетін жұқпалы емес ауруларға қарсы күресте алдын алудың жалпымемлекеттік жүйесі қалыптасты. Жануарлар ауруларының алдын алу жөніндегі нұсқаулықтар, нұсқаулар мен ұсынымдар ведомстволарға, тиесілілігіне және бағыныстылығына қарамастан шаруашылықтардың барлық санаттары үшін міндетті. Ішкі жұқпалы емес аурулар бойынша профилактикалық іс-шаралар жүйесі ветеринарлық және биологиялық ғылым мен практиканың жетістіктері негізінде құрылады. Ол и.п. Павлов, и. М. Сеченов, В. И. Вернадский және біздің басқа отандастарымыз жасаған организм мен сыртқы ортаның бірлігі туралы материалистік ілімге негізделген. Профилактикалық және емдік шаралар жануарлар орналасқан ортаның ерекшеліктері жақсы зерттеліп, ескерілгенде ғана тиімді болады: топырақ-климаттық жағдайлар, жем-шөп базасы, диеталар құрамы мен жем сапасы, ұстау, пайдалану технологиясы және т. б. Профилактикалық шаралардың негізгі мақсаты-жануарларды ұстау мен тамақтандырудың қалыпты жағдайларын жасау, оларды қоршаған ортаның қолайсыз факторларының зиянды әсерінен қорғау. Ол үшін ветеринариялық қызмет мал шаруашылығы үй-жайларын жобалауға қатысады, олардағы микроклимат параметрлерінің сәйкестігін бақылайды, өндірілетін өнімнің мамандануы мен сипатын ескере отырып, жануарлардың әртүрлі жас топтарын азықтандыру және ұстау технологияларын әзірлеуге қатысады, жекелеген жануарлар мен топтарды олардың жай-күйі мен өнімділігін бағалау үшін мезгіл-мезгіл клиникалық және зертханалық-диагностикалық зерттеулерді жүзеге асырады, тиімді биологиялық белсенді құралдарды пайдаланады ағзаның төзімділігі мен ауруларға төзімділігін арттыру, жемшөп сапасының олардың жарамдылығына бағалау жүргізеді. Ветеринариялық қызметтің барлық буындарында профилактикалық іс-шаралар жоспарлы түрде (шаруашылықта, ауданда, облыста, республикада, көлікте, ветеринариялық мекемелерде) жүргізіледі. Белгіленген іс-шараларды нақты жоспарлау және орындау үшін профилактика шартты түрде жалпы және арнайы (жеке) болып бөлінеді. Жалпы профилактика деп жануарлар ағзасының төзімділігін арттыруға және ауруларды тудыратын қолайсыз факторларды жоюға бағытталған сауықтыру және сақтандыру шараларының кешені түсініледі. Оларға мыналар жатады: тамақтандырудың ғылыми негізделген ережелерін, технологияға сәйкес ветеринариялық-санитариялық ұстау режимдерін сақтау, Конституциясы мен денсаулығы мықты аналық мал мен асыл тұқымды өсірушілерді жинақтау, жас жануарлардың сақталуын арттыру және аурушаңдығын төмендету жөніндегі жалпы іс-шаралар, мерзімді ветеринариялық тексерулер, диспансерлеу және т. б. Жеке профилактика осы шаруашылық үшін немесе технологиялық процестің кезеңі үшін нақты шараларды жүргізуді көздейді. Мысалы, жануарларды олардың ағзасындағы ақуыз немесе минералды зат алмасу жағдайына зерттеу, премикстерді қолдану, витаминдеу, ультракүлгін сәулелену, тіндік препараттарды, ацидофильді-сорпа дақылдарын, асқазан сөлін, темір-декстран препараттарын қолдану (жас жануарлардың анемиясына қарсы), металл индикаторлары мен магниттік зондтарды қолдану (жемдік жарақаттануды диагностикалау және алдын алу үшін), уыттылыққа арналған жемді зерттеу және т. б. Профилактикалық шаралардың негізгі мақсаты-жануарларды ұстау мен тамақтандырудың қалыпты жағдайларын жасау, оларды қоршаған ортаның қолайсыз факторларының зиянды әсерінен қорғау. Ол үшін ветеринариялық қызмет мал шаруашылығы үй-жайларын жобалауға қатысады, олардағы микроклимат параметрлерінің сәйкестігін бақылайды, өндірілетін өнімнің мамандануы мен сипатын ескере отырып, жануарлардың әртүрлі жас топтарын азықтандыру және ұстау технологияларын әзірлеуге қатысады, жекелеген жануарлар мен топтарды олардың жай-күйі мен өнімділігін бағалау үшін мезгіл-мезгіл клиникалық және зертханалық-диагностикалық зерттеулерді жүзеге асырады, тиімді биологиялық белсенді құралдарды пайдаланады ағзаның төзімділігі мен ауруларға төзімділігін арттыру, жемшөп сапасының олардың жарамдылығына бағалау жүргізеді Ветеринариялық мамандар жалпы және арнайы іс-шараларды тоқсан немесе ай бойынша бөле отырып, жұқпалы емес аурулар (ішкі, акушерлік-гинекологиялық және хирургиялық ауруларды қоса алғанда) бойынша профилактикалық іс-шаралардың жыл сайынғы жоспарларын жасайды. Кейбір жағдайларда жоспарлар қысқа мерзімге (күнтізбелік жоспарлар), жекелеген объектілер (сүт кешені, шошқа фермасы, бұзауларды бордақылау кешені және т. б.), сондай-ақ цехтар (жануарлардың физиологиялық топтары) бойынша әзірленеді. Бұл ретте ветеринар дәрігер Жалпы биологиялық және физиологиялық заңдылықтарды: физиологиялық процестердің маусымдық ритағын, ағзаның жас ерекшеліктерін, тұқымдық және өнімді қасиеттерін, жануарлардағы физиологиялық кезеңдерді (неонаталдық, өсіру, өсіру, бордақылау, жүктілік және т.б. кезеңі), сондай-ақ аймақтың экологиялық ерекшеліктерін және белгілі бір шаруашылықта немесе фермада қабылданған өндіріс технологиясын ескереді. Жоспар жасамас бұрын, өткен жылдағы немесе соңғы бірнеше жылдағы мал басының сырқаттанушылығының қозғалысы, өлім мен сырқаттанушылықтың себептері, экономикалық залал туралы статистикалық материалдар міндетті түрде талданады. Жоспар нақты, орындалуы керек. Ол үшін мыналар мұқият ескеріледі: жемшөп базасы (жеммен қамтамасыз ету, рациондар мен жемшөптердің сапасы, азықтандыру және суару режимдерін сақтау, жемшөпті зертханалық зерттеу нәтижелері), әртүрлі технологиялық топтардағы үй-жайлардың микроклиматы (температура, салыстырмалы ылғалдылық және ауа қозғалысы, зиянды газдардың құрамы, желдетудің, кәріздің, жылыту жүйесінің жарамдылығы, қоқыспен қамтамасыз ету және т. б.), жануарларды орналастыру тығыздығының нормативтерін сақтау, өсімін молайту, өлу және жас жануарлардың сақталу көрсеткіштері, диспансерлеу нәтижелері, өткен жылғы профилактика мен емдеудің тиімділігі. Профилактикалық жұмыстың маңызды буыны-мал өсірушілер арасында ветеринариялық білімді насихаттау, ғылым мен озық тәжірибенің жетістіктерін енгізу. |