Республикасы білім жəне ғылым министрлігі



Pdf көрінісі
бет3/8
Дата12.03.2017
өлшемі1,43 Mb.
#8954
1   2   3   4   5   6   7   8

Қадам. k=0, M

k

=M, s



k

=e аламыз. 



2  Қадам.  Егер  М

k

  жиыны  бір  литералдан  тұрса,  онда  s



k

  –ны  жалпы 

унификатор  деп  алып,  жұмысты  аяқтау.  Басқа  жағдайда  N

k

  жиынын  M



k

-ға 


байланысты табу. 

Қадам. Егер N

k

 жиынында v



k

 айнымалысы жəне терм t

k

 , v


k

 – ға кірмейтін 

бар  болса,    онда  4-ке  көшеміз,  əйтпесе,  М  жиыны  неунификатор  жəне 

жұмысты аяқтау деген хаттама беру. 



Қадам. s

k+1


={v

k

, t



k

}○s


k

–ға s


k+1

–ді қойса, s

k

-дан v


k

 t

k



 –ға алмасады, жəне v

k

=t



k

 

теңсіздігі  жазылуы  мүмкін.  M



k

  жиыны  v

k

=t

k



  алмасуы  орындалуы  шыққан 

литералдар жиынын M

k+1 

деп қарастырады. 



Қадам.  k=k+1 деп жəне 2 қадамға өтеді. 

М={P(x,f(y)), 

P(a,u)} 

болсын. 


Проиллюстрируем 

работу 


алгоритиа 

унификации  на  множестве  М.  алгоритмнің  басында  s

1

={x=a}  табылады, 



N

0

={x,a}  болғандықтан.  M



1

  жиыны  {P(a,f(y)),P(a,u)}-ге  тең.  Сосын  s

2

={x=a, 


u=f(y)}  жəне    M

2

={P(a,f(u))}-ге  ашылады.  Себебі  M



2

  1  литералдан  тұрады 

жұмысты аяқтайды жəне s

береді. 



Екінші  мысалды  қарастырайық.  M={P(x,f(y)),  P(a,b)}  болсын. 

Алгоритмнің  бірінші  қадамыннан  s

1

=(x=a)  и  M



1

={P(a,f(y)),  P(a,b)}.  3-ші 

қадамның  2-шісінде  М  жиыны  унификацияланбағаны  туралы  хаттама 

жібереді, себебі  N

1

={f(y),a} – де айнымалы жоқ. 



 

18

4 қадам орындалғанда , M



k

 жиынында айнымалылардың бірі өшіріледі 

(v



айнымалысы),  жəне  жаңа  айнымалы  пайда  болмайды.  Бұл  дегеніміз 



унификация  алгоритмі  əрқашан  жұмысты  аяқтайды,  себебі  4  қадам  шексіз 

орындала  бермейді.  Алгоритм  3  қадамда  жұмысын  аяқтаса,  М  жиыны 

унификацияланбаған.  Алгоритм  2  қадамда  жұмысын  аяқтаса,  s

k

  –  М 



жиынының  унификаторы.  Егер  s

k

  –    жалпы  унификатор  болса,  дəлелдеу 



қиын, бірақ  біз дəлелдеп  көрейік. 

Теорема 2. Егер М – ақарлы бос емес литералдар. Егер М унификатор, 

онда  алгоритм  унификациясы  2  қадамда  жұмысын  аяқтайды  жəне  s

k

  –  М 



жиынының жалпы унификаторы. 

Дəлелдеу.  Егер    t  –  М  жиынының  унификаторы.  Индукцией  по  k 

индукциясы бойынша дəлелдейміз a

 бар егер t=a



k

◦s

k



Индукция


 базасы: k=0. онда  s

k

=e жəне a



k

 орнына t алуға болады. 

Қадам

    индукциясы:  k  мағынасы  0£k£  l  теңсіздігінде  орындалады 

десек,  a

k

 дегеніміз  t=a



k

○s

k



Егер  s


l

(M)  бір  литерал  құраса,  онда  алгоритм  келесі  2  қадамда  тоқтайды. 

Сонда s

l

 жалпы унификатор болады, себебі t=a



l

○s

l



Егер s


l

(M) 1 литералдан артық болса. Онда  алгоритм унификациясында  

жиын N

l

 – теңеседі. a



l

  N


l

 жиынын унифицировать етуі керек, себебі t=a

l

○s

l



 – 

М  жиынының  унификаторы.  N

l

  –  унификатор  ең  болмағанда  бір  v 



айнымалысы болады. 

Егер t – терм  N

l

-ң ішінен v-ден өте жақсы болса,  Множество N



l

 жиыны 


a

l

  унификатор,  сондықтан  a



l

(v)=a


l

(t).  Бұдан  t-ң  ішінде  v  жоқ.  4  қадам 

алгоритмінде  s

l+1


  –ді  алу  үшін  v=t,  т.е.  s

l+1


={v=t}○s

l

  теңдігін  қолданған.  



a

l

(v)=a



l

(t) бұдан a

l

 – ң ішінде  v=a



l

(t) теңдеуі шығады.. 

Егер  a

l+1


=a

l

\{v=a



l

(t)}. Онда  a

l+1

(t)=a


l

(t),  t-ң ішінде v жоқ. Ары қарай 

a

l+1


○{v=t}=a

l+1


È{v=a

l+1


(t)}=a

l+1


È{v=a

l

(t)}=a



l

 a



l

=a

l+1



○{v=t}. Бұдан, 

t=a


l

○s

l



=a

l+1


○{v=t}○s

l

=a



l+1

○s

l+1



Кез  келген    k  үшін  a

k

  бар,  t=a



k

○s

k



.  M  жиыны  унифицияланған,  онда 

алгоритм  2  қадамда  жұмысты  аяқтау  қажет.  Сонда  соңғы  теңдеу  s

k

    М 


жиынының  унификаторы,    s

k

(М)  жиыны  жалпы  унификатор,  себебі  туынды 



унификатор үшін  s

k

 – ға қойылған t бар, ол  t=a



k

○s

k



Теорема дəлелденді



 

1.3. Visual Prolog декларативті программалау тілін жоғарғы оқу 

орындарында оқыту 

Прологты  үйренудің  маңыздылығы  келесідей  сипатта  дəлелденді 

[Каймин,  1990,  31  б.]:  «Жоғарғы  оқу  орын  информатикасында  логиканың 

болмауы – замануи есептеу техникасын да, заманауи математиканы да үйренуді 

тежейді. <... > Қалыптасқан жағдайдан шығудың жолын біз орта оқу орынтерге 

балалар  ЭЕМ-де  жаттығумен  бірге  тиімді  дидактикалық  формада  мазмұнды, 

математикалық  жəне  компьютерлік  логика  элементтерін  тығыз  байланыста 

үйрене  алатын  информатиканың  курсын  енгізуден  көреміз.  ЭЕМ-де  жаттығу 

үшін  сəйкесті,  сонымен  қатар  сəтті  құрал  мазмұнды,  математикалық  жəне 



 

19

ақпараттық-логикалық  тапсырмаларды  көп  мөлшерде  шешуге  мүмкіндік 



беретін Пролог тілі болып табылады». 

Логика элементтерін информатика курсына енгізу тиісті жəне маңызды 

іс  болып  табылады  жəне  ол  аталған  оқу  құралының  басты  жетістігі  болып 

есептеледі. Өйткені заманауи білім берудің негізгі міндеттерінің бірі ретінде 

жоғарғы  оқу  орын  оқушыларының  логикалық  дұрыс  ойлауын  дамыту 

айтылады.  Бүгінде  адам  санасының  мүмкіндіктерін  кеңейтетін  танымның 

көптеген  əр  түрлі  əдістері  бар:  үлгілеу  жəне  математикалық  əдістер,  соның 

ішінде 


мүмкін 

боларлық 

теориясының 

əдістері, 

физикалық 

жəне 


биологиялық  эксперименттер,  ЭЕМ-да  ақпарат  өңдеу,  т.б.  Бірақ  барлық  осы 

əдістерді  тиімді  пайдалану  үшін  адамның  ойлауы  логикалық  дұрыс  болуы 

керек,  сондықтан  да  ғылым  ғана  логикаға  дұрыс  ойлау  заңдарын  тануға 

үйретеді. Əрине, адам логиканың дəл ережелері мен заңдарын білмей-ақ, тек 

оларды  түйсікті  деңгейде  қолдана  отырып  та  дұрыс  ойлай  алады.  Алайда 

логикаға  ие  адам  анағұрлым  дəл  ойлайды,  оның  аргументациясы  сенімдірек 

екенін  де  ұмытпау  керек.  Танымал  американдық  психолог  Дейл  Карнеги 

«Қалай  мазасыздықтан  арылып,  өмір  сүруді  бастау  қажет»  [1989,  153  б.] 

кітабында  былай  жазады:  «Дұрыс  жəне  бұрыс  ойлау  салты  арасындағы 

айырмашылық  келесіден  тұрады:  дұрыс  ойлау  салты  себеп-салдарды 

талдауға  негізделген,  ол  логикалық  конструктивті  жоспарлауға  жетелейді; 

бұрыс ойлау салты қиындықтар мен жүйкенің тозуына жиі соқтырады». 

Логикалық  ойлау  туа  бітетін  қасиет  емес,  сондықтан  түрлі  əдістермен 

дамытуға  болады  жəне  тиіс.  Логиканы  жүйелі  меңгеру  –  осы  бағыттың 

анағұрлым тиімді жолдарының бірі.. 

Педагогикалық  құралдарды  таңдаудың  теориясын  əзірлеу  үшін 

əдіснамалық  негізі  жүйелік  амал  болып  табылады.  Жүйелік  амал 

педагогикалық 

үрдістің 

біртұтас 

артуын 

қамтамасыз 



етеді, 

оны 


оңтайландырудың шарты болады. 

Əдістемелік  оқыту  жүйесі  аясында,  жұмыстарда  қалыптастырылған 

[Пышкало,1975;  Монахов,  1985;  Бабанек,  1988]  анықтамаларды  салыстыру 

жəне қорыту негізінде бес өзара байланысқан құрауыштардың жиынтығы: 

 

мақсатты; 



 

мазмұнды; 



 

операциялық-іс қызметті (əдістер, формалар жəне оқыту құралдары); 



 

бақылау-реттеу  (оқытудың  қойылған  міндеттерін  шешу  барысын 



оқытушының  бір  уақытты  бақылауы  жəне  оқу  операцияларын 

орындалу дұрыстығын оқушылардың өздері бақылауы); 

 

бағалау-нəтижелі 



(оқыту 

үрдісінде 

қол 

жеткен 


нəтижелерді 

педагогтардың  бағалауы  жəне  оқушының  өзін-өзі  бағалауы,  олар 

қойған 

оқыту 


міндеттердің 

сəйкестігін 

орнату, 

анықталатын 

ауытқушылықтардың  себептерін  айқындау,  жаңа  оқыту  міндеттерін 

қою). 


 

Əдістемелік оқыту жүйесін жүйелік амалды қолдана отырып құрастыру 

үрдісі  реттелетін  жүйені  құруды  қалайды,  бұл  зерттеушіден  құрамдық 


 

20

құрауыштар  туралы  тұтас  ойды  жəне  оларды  дұрыс  өзара  əрекеттесуде 



қарастыруды  талап  етеді.  Əдістемелік  оқыту  жүйесінің  құрауыштарының 

өзара əрекеті оның функционалды сызбасында көрнекі орын алады. 

 

Əдістемелік  жүйе  күрделі  динамикалық  қалыптан  тұрады.  Оқытудың 



мақсаты  мен  міндеті  оның  мазмұнын  анықтайды.  Оқыту  мазмұны  оқытуды 

ұйымдастырудың нақты əдістері мен формаларын талап етеді. Оқыту барысы 

бойынша  ауызша,  жазбаша,  зертханалық-практикалық  жұмыстар,  сынақтар 

мен емтихандар көмегімен жүзеге асатын ағымдық жəне қорытынды бақылау 

қажет.  Бақылау  оқу  үрдісінде  кері  байланыстың  жұмыс  істеуін  – 

оқытушының қиындықтар дəрежесі туралы,  оқыту  тапсырмаларын  кезеңмен 

шешу сапасы туралы ақпаратты алуын қамтамасыз етеді. Кері байланыс оқу 

үрдісін  ұйымдастыруды,  корригирлеуді  реттеу,  оқыту  əдісі  мен  формасына 

өзгерістер  енгізу,  оларды  сол  жағдай  үшін  оңтайлысына  келтіру  қажеттігін 

тудырады.  Қол  жеткізілген  нəтижелерді  бағалау  қойылған  оқу-тəрбие 

міндеттеріне  сəйкестіктен  нақты  ауытқушылықтарды  анықтап,  білім  мен 

ептіліктен  анықталған  кемшіліктерді  ескеретін  жаңа  міндеттерді  жобалауды 

талап  ете  алады.  Ақыр  соңында,  əдістемелік  жүйенің  барлық  құрауыштары 

өзінің  жиынтығымен  нақты  нəтижелерді  алуды  қамтамасыз  етеді,  оның 

талдамасы  білім  мен  ептіліктегі  анықталған  кемшіліктердің  орнын  толтыру 

қажеттілігін  ескеретін  оқытудың  қосымша  міндеттерін  қою  жолымен 

анықталатын  ауытқушылықтардың  себептерін  анықтауға  жəне  жоюға 

мүмкіндік береді. 

 

Оқытудың  əдістемелік  жүйесінің  ішкі  өзара  байланыстары  оның  түрлі 



жұмыс істеу тəсілдерін таңдаудың барынша кең мүмкіндіктеріне жол береді. 

Сондықтан  əдістемелік  жүйені  жетілдірудің  бағыттарын  анықтайтын 

қағидалар  қажет.  Бұндай  қағидаларды  А.М.Пышкало  [1975]  оқытудың 

əдістемелік жүйесін жетілдіру ұстанымдары деп атады. 

 

Əдістемелік  жүйені  жетілдірудің  орталық  ұстанымы  мақсаттылық 



ұстанымы болып табылады: əдістемелік жүйені жетілдірудің бағыттары мен 

нəтижелері  жəне  оның  құрауыштары  көбінесе  студенттерді  оқыту 

мақсаттарына сай болуы керек. 

 

Əдістемелік  жүйені  жетілдіру  бағыты  жүйелік  амалдың  мəнінен 



туындайтын 

нақты 


талаптарды 

ескермеуге 

тиім 

емес. 


Жүйенің 

құрауыштарының  бірінің  кез-келген  өзгерісі  міндетті  түрде  өзгелеріне  əсер 

етеді.  Осы  ойдан  келіп  келесі  жайт  туындайды:  А.М.Пышкало  өзара 

байланыс  ұстанымы  деп  атаған  əдістемелік  жүйені  жетілдіру  ұстанымы: 

əдістемелік  жүйенің  құрауыштары  өзгерген  кезде  осыдан  туындайтын 

салдарын қалған басқа да құрауыштары үшін анықтау қажет. 

 

Көрсетілген  ұстанымды  толықтық  ұстанымы  деп  аталатын  жүйедегі 



барлық өзара байланыстарды қарау талабымен толықтыру қажет: əдістемелік 

жүйені жетілдіру кезінде оның құрылымының əрбір элементіне көңіл бөлген 

жөн. 

 

Жаңа  оқу  пəнінің  даму  сатысында  əзірлеуге  амалды  анықтайтын  жəне 



оқу-əдістемелік құжатнаманы жəне оқу-əдістемелік құралды түзетуге ілесетін 

дұрыс  теоретикалық-əдіснамалық  бағдарды  бірден  анықтап  алған  дұрыс. 



 

21

Оқытудың  əдістемелік  жүйесін  құруды  оқыту,  тəрбиелеу  жəне  дамыту 



тапсырмаларын  кешенді  шешудəі  қажетті  тиімділігін  қамтамасыз  ететін 

оқытуға қойылатын негізгі талаптар жүйесі аясында түсіндірілетін оқытудың 

кəсіби-педагогикалық  бағытының  дидактикалық  ұстанымдарына  сəйкес 

өткізу керек. 

 

Оқытудың  əдістемелік  жүйесіне  ықпал  жасаған  белгілі  дидактикалық 



ұстанымдарды: 

1. 


Оқытудың 

əдістемелік 

жүйесінің 

мақсаттылық 

ұстанымы. 

Ойластырылған мақсат оқытудың əдістемелік жүйесіне идеялық бағыттылық, 

саналық  жəне  шығармашылық  сипат  береді,  оқытушылар  мен  студенттер 

əрекеттеріндегі стихиялықты ескертеді. 

2.  Оқыту  мазмұнының  ғылымилық  ұстанымы,  талап  етеді  [Краевский, 

Лернер,1983]: 

а) білім мазмұнының заманауи ғылым деңгейіне сəйкестігін; 

ə)  студенттердің  танымның  жеке  жəне  жалпы  ғылыми  əдістері  туралы 

түсінігін қалыптастыру; 

б) таным үрдісінің маңызды заңдылықтарын үйрену. 

3.  Қол  жетімділік  ұстанымы,  осыған  сəйкес  интеллектуалдық,  физикалық 

жəне моралды салмақсыз оқушылардың мүмкіндік деңгейінде құрылуы тиіс. 

4.  Жоспарлаудың  түрлі  формаларында  оқыту  үрдісінде  іске  асырылатын 

жүйелік  жəне  кезектілік  ұстанымы.  Жоспарлау  кезінде  оқу  материалының 

тараулары  арасында  логикалық  байланыстар  орнатылады,  тақырыптар  мен 

олардың  жеке  сұрақтарын  игерудің  реті,  теоретикалық  жəне  зертханалық 

жұмыстардың  кезектілігі,  оқу  материалын  қайталау  жəне меңгеру  дəрежесін 

бақылау  белгіленеді.  Заңдылық  орнатылған  –  логикалық  байланыстарды 

сақтаған  жағдайда  оқу  жəне  дүниетаным  материалдары  үлкен  көлемде  жəне 

анағұрлым  берік  игеріледі.  Жүйелік  пен  кезектілік  аз  уақытта  үлкен 

нəтижелерге жетуге мүмкіндік береді.  

5. Көрнекілік ұстанымы Я.А.Коменскийдəі «дидактиканың алтын ережесіне» 

негізделеді, оқытуға сезімнің барлық мүшелерін тартуды талап етеді. Оқыту 

көрнекілігі  оқу  үрдісінде  əр  түрлі  демонстрацияларды,  зертханалық-

практикалық  жұмыстарды,  оқу  плакаттарын,  сызбаларды,  т.б.  қолданумен 

қамтамасыз етіледі. 

6.  Оқытудың  оңтайлы  əдістерін,  формаларын  жəне  құралдарын  таңдау 

ұстанымы  педагогтарға  ғылыми  негізде  нақты  пəн  үшін  сəйкес  келетін 

жұмыс  тəсілдерін  таңдау  құқығын  береді.  Бұл  ұстаным  оқытушыларды 

əдістемелік  шығармашылыққа  шақырады,  озық  тəжірибенің  жетістіктерін, 

сондай-ақ  оқыту  саласындағы  өзінің  зерттеу  іс-қызметін  қолдану  үшін  кең 

мүмкіндік береді. 

7. Оқыту нəтижелерінің беріктікұғынушылық жəне əрекеттік ұстанымы, 

осыған  сəйкес  оқытудың  əдістемелік  жүйесін  құруда  оқу-танымдық  іс-

қызмет  дағдыларының  беріктігін,  алынған  білімнің  ұғынушылығын  жəне 

əрекеттік білім, ептілік, дағдыларды жəне тəртіп тəсілдерін қалыптастыруды 

қамтамасыз ету қажет..  


 

22

 



«Логикалық  бағдарламалау  негіздері»  пəні  бойынша  оқу  материалын 

іріктеуге жəне оқу-əдістемелік құралдарды құруға бағытталған;  



 

1.Бірінші  кезең  оқытудың  мақсаттары  мен  міндеттерін  негіздеумен 

байланысты,  ол  қарастырылатын  оқу  пəнінің  нақты  бір  материалында  білім 

беру  мазмұнының  жалпы  құрылымы  –  білімді  ,  ептілік  пен  дағдыларды, 

оқыту 


үрдісінде 

қалыптасатын 

жеке 

тұлғаның 



шығармашылық, 

дүниетанымдық жəне тəртіптік қасиеттерін көрсетеді. 



2.Екінші кезең оқыту мазмұнын іріктеумен байланысты. 

«Оқыту  мазмұнын  ғылыми  негіздеп  іріктеу  жəне  мерзімді  түзету  – 

дидактиканың  анағұрлым  маңызды,  бітпейтін  мəселелерінің  бірі.  Ғылыми 

білімді 


үздіксіз 

жаңартумен, 

оларды 

саралап 


жіктеумен 

жəне 


ықпалдастырумен, 

жаңа 


еңбек 

объектілері 

мен 

құралдарының, 



технологиялардың,  материалдардың,  т.б.  пайда  болуымен  қолдау  табатын 

ғылыми-техникалық  прогресті  жылдамдату  жағдайында  бұл  мəселе,  əсересе 

құрамына  информатика  мен  есептеу  техникасы  кіретін  ғылымның, 

техниканың,  өндірістің  динамикалық,  тез  дамушы  салалары  туралы  сөз 

қозғалғанда  елеулі  күрделене  түседі.  Осыған  орай  теоретикалық  негіздеуге 

жəне  ғылыми  ізденістің  бағытын  белгілеуге  мүмкіндік  беретін  айқын 

əдіснамалық  бағдарларды  басшылыққа  алу,  оқытудың  мазмұнын  іріктеуде 

əлі  да  көп  кездесетін  өте  эмпирикалық  амалды  жеңу  маңызды»,  -  бұл 

Б.С.Гершунскийдің [1987] əлі де маңыздылығын жоймаған тезисі. 

Осы мəселені шешу үшін өзара байланысқан, бірақ бір-біріне тəн емес 

түсініктер: «оқыту мазмұны», «оқу материалы» жəне «оқу пəні» түсініктерін 

мағынасын дəлдеу қалды. 

Қазіргі  заманғы дидактикада көрсетілген  түсініктер  айқын анықтамаға 

ие болған жоқ. Дидактиканың «Нені оқыту керек?» орталық сұрағына жауап 

бере  отырып,  дидактикалық  жұмыстардың  авторлары  В.С.  Леднев  [1980], 

В.А.Краевский  и  И.Я.Лернер  [1983],  Л.М.Сохор  [1974]  оқыту  мазмұнын 

көрсетілген  түсініктермен  теңдестіре  отырып  деталдандырылған  жəне 

логикалық 

қарапайымдандырылған 

оқу 


материалын 

зерттейді. 

Біз 

Б.С.Гершунскийдің  көзқарасын  анағұрлым  негізді  деп  есептейміз:  «...  оқыту 



мазмұны  деп  оқу  бағдарламасында  педагогикалық  негізделген,  логикалық 

қарапайымдандырылған  жəне  мəтіндік  бекітілген  оқыту  мақсаттарына  жету 

үшін  кең  көлемде  берілген  жəне  оқытушылардың  оқыту  іс-қызметінің  жəне 

оқушылардың 

оқу-танымдық 

іс-қызметінің 

мазмұнын 

анықтайтын 

материалды  тиісті  меңгеру  туралы  ғылыми  ақпаратын  түсіну  қажет».  Осы 

анықтамада айтылғандай, оқыту мазмұны оқу бағдарламасында деректі түрде 

тіркеледі  жəне  оқыту  мазмұнының  кезекті  детализациясы,  оның  оқу 

материалына өзгеруі қажет. 

3.  Үшінші  кезең  оқу  материалын  іріктеумен,  жүйелендірумен  жəне 

жіктеумен  жəне  оқу  пəнін  құрастырумен  байланысты.  «Оқу  пəні»  түсінігі 

В.В.Давыдов  [1972],  Л.Клинберг  [1984],  И.Я.Лернер  [1980],  М.Н.Скаткин 

[1984],  В.С.Ледкев  [1980]  жұмыстарында  талқыланады.  Оқу  пəнінің  заты 

ғылыми білімдердің дидактикалық өтелген жүйесінен тұраты. 


 

23

Білімнің ғылыми жүйесінің ғылыми емесінен айрықша өзгешелігі оның 



құрамында  ерекше  құрауыштардың  бар  екендігі  болып  табылады 

[Бабанский,1988]: 

 

ғылымдардың негіздері (оның негізінде жатқан іргетастық қағидалар); 



 

оның сүйенетін санаттары мен ұғымдары; 



 

қандай да бір құбылыстарды суреттейтін, түсіндіретін жəне болжайтын 



теориялары; 

 



сол 

ғылымды 


дамыту 

үрдісінде 

орнатылған 

заңдары 


мен 

заңдылықтары; 

 

ғылыми  білімдердің  сəйкес  саласындағы  іс-қызметтің  мазмұны  мен 



түрлерін анықтайтын ұстанымдары мен ережелері; 

 



өзінің объектісін зерттеу үрдісінде осы ғылым қолданатын əдістер; 

 



ғылыми  білімдердің  сол  саласының  дамуын  алдан  ала  болжауға 

мүмкіндік беретін идеялар; 

 

қандай  да  бір  теориялардың,  заңдардың,  заңдылықтардың  негізінде 



жатқан фактілер. 

 

Меңгерілетін  ғылымның  логикалық  құрылымының  құрауыштарын 



талдау маңызды болып табылады, өйткені соның негізінде сəйкес оқу пəнінің 

құрылымдық құрауыштарын анықтауға жəне ғылыми негіздеуге болады. 

 

4. Төртінші кезеңде ұсынылған оқу-бағдарламалық құжатнама мен оқу-



əдістемелік 

құралдарды 

тəжірибелік-эксперименталды 

мақұлдау 

жүргізілген жəне олардың мазмұнына қажетті түзетулер енгізілген. 

 

 



«Логикалық бағдарламалау негіздері» оқу пəнінің  

мақсаттары мен міндеттері 

Бұл  параграфта  «Логикалық  бағдарламалау  негіздері»  пəні  бойынша 

оқыту  мазмұнын  іріктеу  үшін  бағдар  жүйесі  ретінде  қаралатын  белгілі  бір 

кезектілікке  алынған  оқыту  мақсаттары  мен  міндеттерінің  жиынтығы 

суреттеледі.  

 

ЛБН  пəнінің  бағдарламасымен  қарастырылатын  мақсаттар  келесі 



қағидаларда жасалады: 

1)

 



түрлі  пəндердің  тапсырмаларын  шешу  кезінде  оқу  сабақтарының 

уақытында  мұғалімдер  мен  оқушылар  үшін  пайдалы  бола  алатын 

компьютерлерді пайдалану  ауқымын кеңейтуге студенттерді барынша 

ынталандыру; 

2)

 

студенттердің  компьютерлер  мүмкіндіктерін  игеуде  жəне  осы 



мақсатпен  оларды  қолданудың  жаңа  құралдары  мен  тəсілдерін 

меңгеруде сенімділік сезімін дамытуға ықпал ету; 

3)

 

түрлі  тапсырмалардың  типтерін  –  логика  ұстанымдарына  сүйенетін 



амалды  кезінде  адам  ойлауының  ақпараттық-логикалық  үлгілерін 

құруға  декларативті  амал  қалыптастыру  арқылы  студенттердің 

логикалық жəне ақпараттар мəдениетін арттыруға ықпал ету; 

4)

 



студенттердің тапсырмаларды шешу кезінде логикалық бағдарламалау 

тілінің  құралдарымен  шектелген  адам  ойлауының  ақпараттық-



 

24

логикалық  үлгілерін  құру  үшін  қажетті  дағдылар  туралы  түсінігін 



қалыптастыру; 

5)

 



студенттерді компьютерлік жəне ақпараттық жүйелерге адамгершілік-

жауапкершілік қатынастарына тəрбиелеу; 

6)

 

студенттерді  тапсырмаларды  шешу  кезінде  компьютерді  қолданудың 



қандай  да  бір  нақты  жағдайының  артықшылығын,  кемшілігін  жəне 

шектеулерін бағалауға үйрету; 

7)

 

студенттердің  пəн  туралы  жалпы  түсінікті  барынша  кеңінен  алуын 



жəне  осы  пəннің  оқыту  əдістемесін  ақпараттық  технологияларды  оқу 

курсының тарауы ретінде игеруін қамтамасыз ету. 

ЛБН  пəнінің  аясында  оқыту  міндеттерін  анықтау  кезінде,олардың  ішінен 

келесілерін қарастырылған: 

1.  Есептеуіш  жүйелердің  көмегімен  ақпаратты  ұсынумен,  берумен, 

сақтаумен жəне өңдеумен байланысты теоретикалық мəселелерді білу. 

2. Бағдарламалаудың негізгі ұстанымдарын білу жəне қиындықтың орташа 

деңгейінің міндеттеріне қолданумен бағдарламалаудың практикалық ептілігілі. Аз 

уақыт ішінде дұрыс жұмыс істейтін жəне жақсы құжатталған бағдарламалар құра 

білу.  Бағдарламаның  тиімді  жазылғанын  жəне  жақсы  ұйымдастырылғанын 

анықтай білу. 

3.  Мəліметтер  мен  білімдер  құрумен  жəне  қолданумен  байланысты 

теоретикалық мəселелерді , эксперттік жүйелерді білу жəне сəйкес бағдарламалық 

қамтамасыз етуді қолдануға практикалық ептілік. 

4. ЭЕМ-де қолданбалы міндеттерді шешу үшін бағдарламалық құралдарды 

пайдалана  білу.  ЭЕМ  көмегімен  мəселелердің  қандай  типтері  шешіле 

алатындығын, жəне осындай мəселелерді шешу үшін қандай саймандық құралдар 

қажет екендігін білу. 

5. Ғылыми теорияның қандай да бір бөлігін түсіну жəне оның оқу пəнінің 

бөлігіне дидактикалық айналдыра білу. 

6.  Жоғарғы  оқу  орын  ақпараттық  технологиялардың  тарауын  түрлі 

деңгейлерде  оқытудың  мазмұнды  жəне  əдістемелік  аспектілерін  білу:  базалық 

курс, төменгі сыныптар, тереңдетіп оқыту, факультативтер, сыныптан тыс жұмыс. 

7. 


Жоғарғы 

оқу 


орын 

ақпараттық 

технологиялардың 

негізгі 


бағдарламалық-əдістемелік кешенін қолдану мазмұны мен əдістемесін білу. 

8.  Информатика  мен  кибернетика  тарихын,  олардың  даму  келешегін  білу. 

Оқу  орынтің  информатика  курстарын  білім  берудің  өзгеретін  сұраныстарына 

бейімдете білу. 

9.  Өзінің  білімін  ақпараттық  технологиялар  мен  оны  оқыту  əдістемесі 

саласында əрі қарай жетілдіруге дайындық. 

Жоғарыда  келтірілген  белгілі  мамандар  айтқан  ойларды  салыстыру  жəне 

қорыту, өзге де жарияланған материалдарды талдау  [Ин, Соломон, 1993; Братко, 

1990;  Стерлинг,  Шапиро,  1990],  сондай-ақ  осы  пəнді  оқыту  тəжірибесі  «Логикалық 

бағдарламалау  негіздері»  оқу  пəніннің  келесі  міндеттер  құрылымын  тағайындауға 

мүмкіндік береді: 



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет