Республикасы білім жəне ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 1,43 Mb. Pdf көрінісі
|
1. Білім 25 «Логикалық бағдарламалау негіздері» пəнін үйрену нəтижесінде студенттер білуі керек: ЭЕМ-ді заманауи жəне болашақ бағдарламалық қамтамасыз етудегі логикалық бағдарламалауды рөлі мен орны: логикалық бағдарламалаудың негізгі конструкциялары мен ұстанымдары; Пролог тілінің негізгі түсініктері; прологтық конструкциялардың синтаксисі мен семантикасы; мəліметтердің рұқсат етілетін типтері; Visual Prolog бағдарламасының құрылымы; Пролог құралдарымен білімді ұсыну ұстанымдары; ақпараттық-логикалық үлгілер құру кезеңдері; Прологтың декларативті жəне есептеуіш үлгілері; Прологты бағдарламалаудың негізгі əдістері; ұстанымдары; мəліметтердің күрделі құрылымдарын өңдеу; терезелерді, графиктерді жəне дыбысты қолдану тəсілдері; логикалық тапсырмаларды шешудегі Прологтың мүмкіндіктері, мəліметтер базаларын жəне білім базаларын басқару жүйесін құру, эксперттік жүйелер құру, өңдеу: табиғи-тілдік конструкциялар; орта оқу орынтегі информатиканың базалық жəне
факультативті курстарында логикалық бағдарламалаудың əдістемелік ұстанымдарын білу. 2. Арнайы қабілеттер мен дағдылар. Пəнді игерген соң студенттердің қолынан келуі тиіс: Visual Prolog бағдарламалау жүйесімен жұмысты бастай жəне аяқтай білу; қолданушының талабы бойынша турбо-қабықша конфигурациясының баптауын орындау; мəтіндік редактордың құралдарын қолдана отырып бағдарламаны теру жəне редакциялау; ішкі жəне сыртқы мақсаттық пайымдауларды қолдана отырып диалог режимінде бағдарламаны орындау; трассировка режимінде бағдарламаны реттеу (бағдарламаны сатылап орындау); бағдарламаны дискіде мəтіндік файл түрінде сақтау жəне оны дискіден компьютердің жедел жадына «жүктеу»; бағдарламаны жəне орындалатын файл ды ехе типіне құрастыру; тапсырманы дұрыс қоюды сауатты орындау; Visual Prolog-тың синтаксис жəне семантика ережелеріне сəйкес бағдарламаларды құру; бағдарламаны орындау нəтижесін экранға жəне басып шығару құрылғысына берілуін ұйымдастыру; мəліметтердің рұқсат етілетін типтері бойынша негізгі операцияларды орындау; қарапайым мəліметтер базалары мен білім базаларын құру, оларға сұранымдармен байланысу; тапсырмаларды шешудің ақпараттық-логикалық үлгілерін құру; құрылған үлгіні жүзеге асыратын бағдарламаны əзірлеу жəне орындау, алынған нəтижелерге талдау жасау; ақпаратты автоматтандырылған іздеу тапсырмаларын шешу; əр түрлі пəн салаларының білім базаларын өңдеу бойынша қарапайым эксперттік жүйе құру.
Логикалық бағдарламалауды үйрену студенттердің болашақ мамандар ретінде қажет болатын жалпы кəсіби қабілеттері мен дағдыларының дамуына септігін тигізеді; оқулықтарда жүргізілетін жəне əдебиеттерде жарияланатын бағдарламаларды оқу; кəсіби қарым-қатынастың (ауызша жəне жазбаша сөз сөйлеу) түрлі тəжірибесін оқу кезеңінде алу; түрлі типтер мен деңгейдегі білім беру ұйымдарының жұмыстарына қатысу. В.А.Каймин мен Ю.С.Завальский [1991, 23 б.] жалпы орта білім беретін жəне математикалық оқу орынтердің оқушыларына арналған «Информатика мен есептеуіш техника негіздері» курсы бойынша эксперименттік программа шығарды. Формальді логиканың жеке элементтерін үйренуді Прологтың негізгі ұғымдарын параллельді 26 үйренумен қоса қарастыра отырып бағдарлама Прологты практикалық қолдануға арналған программалау тілі ретінде үйренуге бағытталған. 3. Пəн пререквизиттері: Жасанды интеллект, сараптаушы жүйелер, логикалық бағдарламалау 4. Пəн постреквизиттері: Математикалық логика, информатика, мəліметтер қоры, жүйелік бағдарламалау. 5. Күнтізбелік-тақырыптық жоспар. № Пəн тақырыптарының аталуы а п т а
Аудиториялық сабақтар Тапсырма түрі
Барл
ығы (сағ) Дəріс (сағ.) Пр/сем./зе ртх./ студ саб (сағ.) СОӨЖ СӨ Ж 1 Кіріспе. Компьютерлік интеллект жəне роботтық техника
Білім қоры. Факті жəне ереже ұғымдары.
механизмдері. Талқылаудың тікелей жəне кері тізбектері 3 1 2 1 2 6 4 Білімді көрсету моделдері. Фрейм. Логикалық модель. Семантикалық тор. Өнімдік модель. 4 1 2 1 2 6 5 2-Бөлім. Сараптаушы жүйе. Жүйе құрылымы 5 1 2 1 2 6 6 Сараптаушы жүйелерді классификациялау. Сараптаушы жүйені дайындау 6 1 2 1 2 6 7 Есепті тұйық формада көрсету. Есепті шешіу кезеңдері. Бағалау. Түйістіру
8
Логикалық бағдарламаның өзіндік қасиеттері жəне негізгі ұғымдары 8 1 2 1 2 6 9 Визуал Пролог ортасы 9 1 2 1 2 6 27 жəне мəліметтердің берілуі 10
Ортақ тағайындаудағы стандартты предикаттар жəне пролог бағдарламасын басқару
11
Визуал Пролог ортасында рекурсия жəне циклдерді ұйымдастыру 1 1 1 2 1 2 6 12
Визуал Пролог логикалық бағдарламалау ортасындағы тізімдер 1 2 1 2 1 2 6 13
Визуал Пролог логикалық бағдарламалау ортасындағы жолдар 1 3 1 2 1 2 6 14
Визуал Пролог логикалық бағдарламалау ортасындағы мəлімметер қоры 1 4 1 2 1 2 6 15
Визуал - Пролог жүйесінің графикалық мүмкіндіктері 1 5 1 2 1 2 6
28
2.Visual Prolog декларативті программалау тілінің зертханалық жұмыстары. Қарастырылып отырған зертханалық жұмыстар «Жасанды интеллект негіздері» пəнінде қолданылады. Зертханалық жұмыстар жұмыс бағдарламасы негізінде дайындалды. 10- зертханалық жұмыс 15сағатқа арналған.
тілінің орнату жəне танысу. Мақсаты: Программа ортасымен танысу. Visual Prolog логикалық программалау тілінің ортасы. Жұмысты бастау үшін міндетті түрде Test Goal деп аталатын визуальды утилитін ашу керек. Бұл жұмыс Project-Test Goal командасының көмегімен немесе жасауы үшін арнайы енгізілген жобалар қолданылады. Əрдайым келесі TestGoal -жобасын құрып соны пайдаланған жөн. Үлгілерді орындауға арналған TestGoal-жобасы. Кейбір анықталмаған компилятор Visual Prolog Test Goal жобасын қолдануды талап етеді. Ол үшін келесі əрекеттерді орындаңыз: 1. Визуалды Visual Prolog өнім орталығын енгізіңіз. VDE алғаш енгізгеніңізде жоба бірден енбейді, жəне 1-суреттегі құбылысты көресіз. 2. Жаңа жоба құрыңыз. Project-New Project командасын таңдаңыз, Application Expert сұхбат терезе пайда болады.
1-сурет. Визуальды орта.
3. Жобаның аты мен негізгі каталогын анықтаңыз. Base Directory келесі түрде ат беріңіз: C:\Program files\VIP52\DOC\Examples\TestGoal 29 Бұл анықтама болашақта енгізілетін мəтін үлгілеріне өте ыңғайлы. Project Name алаңында"TestGoal" деп алған жөн. Сондай-ақ Multiprogrammer Mode жалаушасын құрыңыз жəне Name of.PRJ File алаңында тышқанды басыңыз. Алаңда TestGoal.prj жобасы пайда болады.
2-сурет. Application Expert диалог терезесінің жалпы құрылымы.
Жобаның мақсатын анықтаңыз. 3-суретте көрсетілген Target параметрларын қойған жөн. Енді жоба файлын құру үшін Create тетігін басыңыз. 4. TestGoal-жобасын құруда қажетті компилятор опцияларын енгізіңіз. Диалогтық терезе Compiler Options командасын белсендендіру үшін Options- Project-Compiler Options командасын таңдаңыз. Warnings ашыңыз. Келесі əрекеттерді орындаңыз. • Nondeterm қосқышын енгізіңіз. Бұл Visual Prolog компиляторы үшін қажет.
3-сурет.Диалогты терезе Application Expert Target құрылымында.
• Non Quoted Symbols Strong Type Conversion Check и Check Type of Predicates. жалаушаларын алып тастаңыз. Бұл басшылық берген үлгілерді орындауда маңызды емес ескерту компиляторларға əсер етеді. • Компилятор опциясын сақтау үшін ОК тетігін басыңыз. Бұл əрекеттердің нəтижесінде диалогтық терезе Compiler Options 4- суреттегідей көрінеді.
30
4-сурет. Компилятор опциясын енгізу. Редактор терезесінің ашылуы. Жаңа редакторлық терезе құру үшін менюдегі File-New командасын қолданамыз. Нəтижесінде жаңа Noname деп аталатын терезе пайда болады. Визуальды орталығындағы – стандартты мəтін редакторы. Басқа редакторлардағыдай, курсор мен тышқанды пайдалануға болады. Ол Edit менюдағы Cut, Copy и Paste, Undo и Redo командаларын қолдайды. Сондай- ақ, Edit менюында осы əрекеттер үшін «ыстық» комбинация көрсетілген. Айтылған редактор көмекші VDE (редактор терезесіндегі жүйесінде орналасқан. Бағдарламаны енгізу жəне мəтіндеу. Сіздің жүйеңіз дұрыс жұмыс жасауын тексеру үшін келесі мəтінді терезеге енгізу қажет: GOAL
write("Hello world"), nl. Пролог терминінде бұл GOAL деп аталады жəне ол бағдарламаның орындалуы үшін осы жеткілікті. GOAL орындау үшін Project|Test Goal командасын енгізуіңіз керек немесе Егер сіздің енгізген жүйеңіз дұрыс болса, онда монитор экранында 5- суреттегідей көрініс пайда болады.
5 сурет. "Hello world" Тестік бағдарлама. 31 Бағдарламаның орындалу қорытындысы жоғарғы жақта жеке терезелерде орналасады, (суретте ол
Inactive C:\Vip\Doc\Examples\TestGoal\Obj\goal$000.exe деп аталады), жəне оны басқа GOAL –ды тестілеу кезінде жабу қажет. Мысалдарды тестілеу. Мысалдарды C:\Program files\VIP52\DOC\EXAMPLES каталогынан табуға болады..
Визуальді өнім орталығында кез-келген мысалды ашып, Test Goal утилитасын пайдалану арқылы тестілеу жүргізіңіз. Ол үшін келесі қадамдарды орындаңыз: 1. Visual Prolog визуальді өнім орталығын енгізіңіз. 2. Арнайы TestGoal-проектасын ашу үшін Project|Open Project меню командасын қолданыңыз. 3. chCCeNN.pro.-нің кез келген файлын ашу үшін File|Open меню командасын қолданыңыз. 4. Project|Test Goal менюінде енгізілген мысалдарды тестілеу үшін мынадай командаларды қолдан: (немесе мына клавиштерді басыңыз
Test Goal GOAL бағдарламасында барлық мүмкін болатын қорытындыларды тауып жəне GOAL бағдарламасында қолданылатын барлық өзгерістерді көрсетеді. Test Goal утилиті құрылымына комментарий Визуальді өнім орталығының утилитасы GOAL-ды арнайы орындаушы файл бағдарламасы ретінде көрсетеді жəне Test Goal оны орындауға жібереді. Бұл утилита берілген GOAL кодын іштей кеңейтіп, енгізілген бағдарламалардың барлық жағдайдан шығуына мүмкіндік жасауына жəне қолданылған өзгерістердің мағыналарын көрсетеді. Test Goal утилитасы бұл кодты берілген жобаны компилятор опциясына қолданады. Қателерді өңдеу Егер сіз бағдарлама барысында қателік жіберсеңіз жəне оны жойғыңыз келсе, онда Errors (Warnings) терезесі пайда болып онда жіберілген қателердің тізімі беріледі. (6-сурет) 32
6-сурет. Қатені жөндеу. Қатені екі рет бассаңыз, қатенің алғашқы мəтініне қайта келесіз. Visual Prolog интерактивті анықтамалық жүйесін шығару үшін басасыз. Анықтамалық терезе ашылғаннан кейін, Search тетігін басыңыз. Сосын қате нөмірін теріңіз, сонда экранда ол туралы толық ақпарат ала аласыз. Пролог жəне құрылым бағдарламасының синтаксистік тілі.
Пролог бағдарламасы төмендегі кеңейтілген құрылымда болады. domains /* ... Домендерді хабарлау ... */ predicates /* ... Предикаттарды хабарлау ... */ goal
/* ... подцель_1, подцель_2, жəне т.б.. ... */ clauses /* ... Сөйлем (фактілер жəне ереже) ...*/
Пролог бағдарламаның мақсатын шешетін Clauses бөлімінде фактілер мен ережелер бар, Predicates секциясында предикаттармен осы предикаттардың аргумент типтері хабарланады. Предикаттардың атауларымен алу, жұлдызша пробел символдарын пайдалануға болмайды. Предикаттар хабарландыруы келесі форманы құрайды:
33 predicates predicateName (argument_type1, argument_type2,...,argument_tуреN) Мұндағы: argument_type1, ..., argument_typeN – стандартты домен немесе domains секциясындағы хабарланған домендер. Хабарланған домендер аргументтері мен аргумент типінің бейнелері екеуі бір.
Бақылау сұрақтары 1.
Visual Prolog тілінің ортасы мен интерфесі. 2.
Тілдің құрауыштары мен утилиттері. Есеп беру мазмұны жəне формасы: Тапсырмалар нұсқасын құрастыру. Тапсырманы орындау реті. Орындау нəтижелері. Қортынды.
тілінің негізі. Мақсаты: Фактілер, ережелер жəне сұрауларды орналастыру əдістері.
Ұсыныстар Пролог тiлін құрайтын тек екі түрлі ұғым бар: ереже немесе факті. Бұл ұғымдар прологта ұсыныс (clause) терминiмен белгiлi. Прологтағы программалардың негізі ұсыныстардан тұрады. Факті объекттердiң арасындағы қатынасты немесе қасиеті көрсетеді. Факті өзiне-өзі жеткiлiктi. Прологқа айғақтың расталуы үшiн қосымша дəлелдеулер керек болмайды жəне де факті логикалық қорытындының негізі ретінде қолданылды. Ережелерді қарастырсақ. Проглогта бір фактінің сенімділігінен басқада бірнеше фактілер табуға болады. Ереже – бұл берілгендерді логикалық түрде суреттейтін прологтың құрылымы. Ереже - бұл нақтылы қасиет немесе қатынас, басқада қатынастар белгілі болғанда. Бұл қатынастар үтiрлермен бөлiнген. Ережелерге бірнеше мысалдар келтірейік.
қорытынды жасай алатын ережелер. Диана-вегетарианшы ол тек қана өзінің дəрiгерiнің айтқанымен тамақтанады. (Diane is a vegetarian and eats only what her doctor tells her to eat ) Алдыңғы ереже мен мəзірді біле отырып, мəзірдегі тағамдарды Диана таңдауын алдын ала қорытынды жасай аласыз. Сіз бұл жұмысты іске асыру үшін тағамның берілген шектерге сəйкес келетіндігін тексеруіңіз керек: • Food_on_menu көкөніс болып табылады ма? • Food_on_menu дəрігердің тізіміне кіреді ме? • шешiм: егер екi жауап оң болса, Диана Food_on_menu- тапсырыс бере алады. Пролгогтағы ұқсас қатынас ережемен анықталуы керек, өйткенi қорытынды фактіге сай негiзделген. Ереженi жазудың бiр нұсқасы: 34
on_doctor_list(Food_on_menu).
vegetable(Food_on_menu) -дан кейiн үтір тұратынына көңiл аударыңыз. Ол бiрнеше мақсаттардың конъюнкциясын айқындайды жəне "жəне" сияқты оқылады; екi ереже
де - diane_can_eat(Food_on_menu) үшін vegetable(Food_on_menu) жəне on_doctor_list(Food_on_menu ) ақиқат болуы керек.
фактісін жазғыңыз келеді деп болжаймыз. Керек факті осылай көрiнедi: parent(paul, samantha). Бұл айғақ бойынша Пол, Самантаның ата-анасы екендігін білдіреді. Бiрақ Visual Prolog мəліметтер қорында факілер бар деп болжайық. Ол айғақтар əкелік қатынасты қалыптастырады. Мысалы, "Пол Самантаның əкесі": father(paul, samantha). Енді сiзде аналық қатынас қалыптастырушы айғақ болсын дейік, "Джулия - Самантаның анасы": mother(julie, samantha). Егер де сіздерде бiрнеше фактілер бар болып, жəне олар аталық-аналық қарым-қатынастарды қалыптастыратын болса,онда мəліметтер қорындағы əрбір ағайынды қатынасқа уақытты өлтірудің қажеті жоқ. Сіз білетіндей, Personl Personа-ның ата-анасы, егер Personl-Person2-нің əкесi немесе Personl Person2-нің анасы болса, онда неге бұл шектерді біріктіретін ережелерді жазбасқа? Бұл шарттарды табиғи тiлде қалыптастырғаннан кейін оларды пролог ережесі бойынша жазу жеткілікті. parent(Personl, Person2):- father(Personl, Person2). parent(Personl, Person2):- mother(Personl, Person2).
Бұл пролог ережелері Personl Person2-нiң ата-анасы болады, егер Person1 Person2-нің əкесі болса жəне Personl Person2-нiң анасы болады,егер Personl Person2-нiң анасы болcа.
3-Мысал. Егер адамға машина (likes) ұнаса жəне машина сатылса (for sale), онда ол машинаны сатып ала алады. Бұл ретте қатынас пролог тіліне келесі ереже бойынша ауыстырыла алады:
can_buy(Name, Model):-person(Name), car(Model), likes(Name, Model), for_sale(Model).
Бұл ережелер келесi қатынастарды сипаттайды: Name сатып ала алады (can_buy ) Model, егер Name адам(person) жəне Model машина (car) болса, жəне Model сатылса (for_sale) Name Model –ді 35 ұнатады (likes). Егер бұл ереже 4 шартты қанағаттандырса, онда ол ақиқат болады. Автомобилдi сату проблемасының шешудің жолын
іздейтін ch02e02.pro-программасы көрсетілген. Тексеріп көріңіз: predicates can_buy(symbol, symbol) person(symbol) car(symbol) likes(symbol, symbol) for_sale(symbol) clauses can_buy(X,Y):-person(X), car(Y), likes(X,Y), for_sale(Y). person(kelly). person(]udy). person(ellen). person(mark). car(lemon). car(hot_rod). likes(kelly, hot_rod). ikes(judy, pizza). likes(ellen, tennis). likes(mark, tennis). for_sale(pizza). for_sale(lemon). for_sale(hot_rod).
Джуди жəне Келли не сатып ала алады? Hot_rod-ты кім сатып алуы мүмкін? Келесі мақсаттарды GOAL: -бөлiмiнде сынап көрiңiз. can_buy(Who, What). can_buy(judy, What). can_buy(kelly, What). can_buy(Who, hot_rod). Бұл программаға басқа фактілер мен жаңа ережелер қосайық. Өзіңіздің алдында құрған сұраныстарыңыз бойынша программаны тексеріп көріңіз. Қорытындының нəтижелері сіздің күткеніңізді ақтады ма, əлде жоқ па?
Жаттығулар: 1. Visual Prolog-та келесі ережелеріне сəйкестендіріп жазыңыз: eats(Who, What):- food(What ), likes(Who, What). pass_class(Who ):- did_homework(Who ), good_attendance(Who ). owns(Who, What):- bought(Who, What). 2. Берілген сөйлемдерден Visual Prolog ережелерін құрыңыз: •
адамның асқазаны бос болса, онда ол аш; •
егер жақсы ақы төлеленетін жəне көңiлдi жұмыс болса,онда ол барлығына ұнайды; •
36 Предикаттар Прологтағы қатынас предикат деп аталады. Аргументтер – бұл осы қатынастар мен байланыстырылатын объекттер; айғақта likes(bill, cindy) қатынас; likes- бұл предикат, ал bill жəне cindy –аргументтер. Əртүрлі сандардық аргументтерімен берілген бірнеше предикат мысалдары:
pred (integer, symbol) person (last, first, gender) run()
birthday (firstName, lastName, date)
Алдыңғы мысалда көрсетілгендей предикаттарда аргумент болмауы мүмкін, бірақ ондай предикаттардың қолданылуы шекеулі. Mr. Rosemont атын анықтау үшiн person(rosemont, male, male) сұрауларын қолдануы мүмкiн. Бiрақ сұрауларда run аргументінің дəлелдерiнсiз не iстейдi? Программада run ұсынысы барма анықтайық,жəне егер run ереженің басы болса, онда берілген ережені есептеуге болады.Кей жағдайларда бұл пайдалы болады. Мысалы, егер сiз əртүрлi соған сəйкес жұмыс iстейтiн программа құрғыңыз келсе,онда бұл run -ның ұсынысында болады. Айнымалылар Қарапайым сұрауда,кімнің теннисті жақсы көретіндігін табу үшін айнымалылар қолданамыз. Мысалы: likes. (X, tennis) Бұл сұрауда Х əрiпін белгiсiз адамды табу үшiн айнымалы ретінде қолданамыз. Айнымалының аты Visual Prolog кейiн (бас немесе кiшi) əрiптердiң кез келген саны тұра алатын (немесе астын сызу символы) цифрлар немесе асты сызулы символдардан басталуы керек. Дұрыс айнымалының аты төменде келтiрiлген: My_first_correct_variable_name Sales_10_ll_86 келесi үш - терiсi: 1stattempt second_attempt "Disaster " Атауларын əртүрлi регистрдiң айнымалы əрiптерімен қолданған ыңғайлы: IncoraeAndExpenditureAccount Мағынасы түсiнiкті таңдау айнымалының атын оқу үшiн программаны өте ыңғайлы iстейдi. Мысалы:
likes(Person, tennis) жақсы,оған қарағанда likes(Х,tennis).
37 өйткенi Person х қа қарағанда көбiрек мағына береді. Мақсатты ендi сынап көрiңiз: GOAL likes (Person, tennis). Visual Prolog жауап бередi: Pers on=ellen Person=mark 2 Solutions Өйткенi, мақсат екi шешiм ellen жəне markтiң мəндерiмен айнымалы Personдарды дəйектi түрде салыстыра ала алады, атап айтқанда. Айнымалылардың белгілеу Сiз прологтың меншіктеу операторы бола алмайтындығын байқай алдыңыз. Бұл прологтың басқа программалау тiлдерiнен маңызды айырмашылықтары. Прологта айнымалысы, айғақтар немесе ережелердегi тұрақтылармен салыстыруда аты-жөнiн көрсетедi. Белгілеуге дейiн айнымалы еркiн; иемденулерден кейiн оның мəнiмен байланыста болады. Егер сұраулар бойынша айнымалысы шешiм қабылдаса, онда сабақтас болып қалады, содан соң ол прологты босатады жəне басқа шешімді iздейдi. Мəлiметтi айнымалың мəнiн берiп сақтауға болмайды. Мəлiметтiң қоймасы емес, айнымалы үдерістің бiр бөлiгі ретінде шешiмді iздестiру үшін қолданылады. Ch02e03.pro -нiң программасы қарап шыға алады, сонымен қатар айнымалы өз мəндерiн алады.
predicates likes(symbol, symbol) clauses
likes(ellen, reading). likes(John, computers). likes(John, badminton). likes(leonard, badminton). likes(eric, swimming). likes(eric, reading).
Сұрауларды қарап шығамыз: жүзу мен оқуды жақсы көретiн адам бар ма? likes(Person, reading), likes(Person, swimming).
Пролог программадағы айғақтарды басынан соңына дейін iздестiру арқылы сұраудың екі бөлiгiн де шеше бастады. Сұраудың бірінші бөлімі: likes(Person, reading) Person еркiн айнымалы; пролог шешiмдi табар алдында оның мəнi белгiсiз. Басқа жағынан, екiншi аргумент, reading атымен белгілі. Пролог бiрiншi сұраулардың бiр бөлiгiне сəйкес келетiн
айғақ iздейдi. Программадағы бiрiншi айғақ likes (ellen, reading) 38 Демек пролог еркін Person
айнымалысын ellenның мəнiмен байланыстырады, (айғақтағы reading сұраулардағы readingге сəйкес келедi) бiрiншi сұраулардың бiр бөлiгiн қанағаттандырады айғақты тиiстi мəнге ұластырады. Дəл сол уақытта пролог көрсеткіші айғақтардың тізіміне бағытталады, ол іздеу процедурасының қаншалықты алға басқандығын көрсетеді. Бұдан əрi, (жузу мен оқуды ұнататын адамға іздеу салу) сұрауларды толық шешу үшiн екiншi сұраудың бiр бөлiгi шешілуi керек. Person ellen мен байланысты болғандықтан,проглог айғақты іздеуі тиіс. likes (ellen, swimming) Пролог бұл айғақты программаның басынан іздейді,бірақ сəйкестік жоқ (өйткені программада мұндай айғақ жоқ). Егер Person ellen мəнi болса сұраудың екінші бөлімі жалған болады. Ендi
пролог айнымалы Personдарды босатады жəне бiрiншi
сұраулардың бiр бөлiгiнiң басқа шешiмiн табуға талаптанады. Басқа айғақты іздестіру бірінші бөлімнің сұранысын қанағаттандырады, (белгіленген позицияға қайта оралу, қайта іздеу деп аталады) айғақтардың тiзiмiндегi нұсқ ағыштан басталады. Пролог оқуды жақсы көретiн жəне likes(eric, reading) айғағын табатын адамды iздейдi. Person айнымалысы қазір eric мəнiмен байланысты, жəне пролог екінші бөлімнің сұранысы бойынша айғақтар программасында қайта iздеуді бастайды. likes(eric, swimming) Пролог сəйкестендірілген (программадағы соңғы ұсыныс) жəне сұраныс толығымен қанағаттандырылады. Person=eric. 1 Solution. жүктеу/скачать 1,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|