Ресурстарын
жүктеу/скачать 1,63 Mb. Pdf көрінісі
|
Адам ресурстарын басқару
| 5.2. Үміткерлерді іріктеу
Үміткерлерді іріктеу мəні орындалатын жұмыстың сапа стандартына сəйкес келетін бір немесе бірнеше адамдарды таңдап алу. Іріктеу, жинау сияқты көп шығынды талап етеді. Мысалы, АҚШ-та жоғарғы топ-менеджерін іріктеуге орташа есеппен 32 мың доллар жұмсалады, бухгалтерге – 10 мың, инженерге – 8 мың доллар жұмсалады [11, 88-б.]. Неғұрлым бос орынға көп адамдар үміттенсе, соғұрлым іріктеу əдістері шиеленісіп, қымбатқа түседі. Қабылдау кезінде нақты бағалау – бұл ұйымның адам ресурстарының сапасын алдын ала бағалау болып келеді. Бағалауға деген көзқарастар көп, бірақ барлығына субъективтік тəн, өйткені қабылданатын шешім көп жағдайда осы əдісті қолданған адамға байланысты немесе ол кімді сарапшы ретінде тартады – соған тəуелді болып келеді. Бос орындарға үміткерлер анықталғаннан кейін ұйымның оларды іріктеуге тікелей кірісуіне болады. Бұл жұмыс бірнеше кезеңнен тұрады: - алдын ала іріктеу; - сұхбат жүргізу (интервью); - тесттен өткізу; - сипаттама, мінездемелерді тексеру; - жұмыс орнын алуды ұсыну; - жаңа орынға бейімдеу. Алдын ала іріктеу кезеңінде екі негізгі міндет қойылады: - құжаттарды алдын ала қарап шығу барысында үміткер- лерді іріктеу; - «іріктеу мақсатымен əңгіме» жүргізу барысында шақы- рылған үміткерлерді іріктеу. Іріктеу əңгіме жүргізудің негізгі мақсаты үміткердің берілген жұмысқа құштарлығын жəне осы жұмысты орындауға Адам ресурстарын басқару 104 қабілеті барын анықтау. Бірнеше үміткерлерді салыстырғанда əңгіме барысында үш сауалға жауап алыну керек: 1. Үміткер берілген жұмысты орындай ала ма? 2. Ол жұмысты орындай ма? 3. Берілген жұмысқа үміткер сəйкес келе ме (үміткерлер ішінде ең жақсысы ма)? Қойылған сұрақтарға қажетті жауаптарды алу үшін əңгімені мамандар жүргізу тиіс (немесе арнайы əдістеме бойынша дайын- далған линиялық менеджер), олар қызметкерлерге қоятын талаптар мен жауап алу жолдарын сауатты тұжырымдап айта алады. Егер де əңгімені бірнеше адам (мамандар) жүргізсе, онда алдын ала қызметтерін өзара бөлісіп алғаны жөн. Əңгіме барысында үміткерді «сөйлеткізу» өте маңызды: уақыттың 70% үміткер сөйлеу керек, ал 30% – əңгімені жүргізетін маман. Ірік- теу мақсатына жету үшін əңгіме барысында маман өзін қалай ұстау керегі туралы көп ұсыныстар бар. Дегенмен, əңгіме барысында жиі кездесетін кейбір қателіктерді келтіруге болады: «жақсы» үміткер туралы пікірдің стереотиптік тұрғыдан қалып- тасуы, пікір əңгіме бас жағында тууы, үміткер туралы негативті ақпараттың ықпалы басымды болуы, оның жазған өтініші мен сыртқы кейпі жəне т.б. Осының барлығы əңгіме жүргізу іріктеу əдісі ретінде сенімді құрал бола алмайтындығын көрсетеді. Бірақ аталған жəне басқа кемшіліктер ескерілсе, үміткерлер туралы өте құнды ақпарат жинап алуға болады. Əңгіме нəтижесін өңдеуге біте салысымен, келесі үміткер- мен əңгімелесу алдында, кірісу қажет, өйткені кейінге қалса алынған ақпараттың 50% ұмыт болып кетеді. Соңғы қиын мəселе – ең дұрыс келетін үміткерді таңдау. Егерде біліктілігі мен ұсынылған жұмысты орындау құштарлығы бірдей бірнеше адам болса, шешуші фактор ретінде бірінші сұраққа берілген жауап есептелінеді. Əңгіме бітер бұрын үміткерге кейбір сұрақтарға толық жауап беруге мүмкіндік тудыру керек жəне өз жағынан жұмыс орнына байланысты қарсы сұрақ қоюды ұсыну керек. Осыдан кейін əңгіме тамамдалынады, оның барысында қай сұрақтар бойынша өзара түсінісу табылды, жəне маман өзінің өкілеттік шеңберінде үміткерге ұсыныс жасай алады. Сейсембай Жұмамбаев 105 Үміткерлерді алдын ала іріктеу үшін қолданатын дəстүрлі құжат – ол «қызметкерлерді есептеу жеке парағы». Əдетте бұл құжатты барлық үміткерлерге бірдей толтырғанмен, ондағы ақпарат жалпы сипаттама берумен тынады. Ал батыс елдерін- дегі тəжірибеде осыған ұқсас құжат (Application Form) пайда- ланылады, бірақ онда қойылатын сұрақтар нақты ұйымдағы қызметтің ерекшелігін көрсетеді. Жалпы сұрақтармен қатар «Ұйым стратегиясы туралы не білесіз?», «Осы бизнес сала- сындағы кейбір істермен шұғылданасыз ба?», «Жұмысқа қанша уақытты бөлетін ойыңыз бар?» жəне т.б. Толтыру нəтижесінде ұйымдағы жұмысқа үміткерлерді іріктеуге қажет нақты ақпарат алынады. Үміткерлерді алдын ала іріктеп алудың басқа түрлері төменгі кестеде көрсетілген: 5.14-кесте жүктеу/скачать 1,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|