Рлар патологиясының негіздері оқу құралы Қостанай, 2016 4

64 
 
 
                                                    
 
 
 
 
 
 
 
Лейкоздар. Анықтамасы, этиологиясы және патогенезі  
 
 
 
Лейкоз, лейкемия, ақ қан, қан рагы – қан түзуші және лимфоидті ұлпалардың 
ісіктік зақымдалуы (гемобластоз). Аданың лейкозын бірінші рет өткен ғасырдың 
ортасында Р.Вирхов (1845ж) сипаттады және бұл ауруды лейкомия (грек.leukos – 
ақ,  haima  –  қан)  деп  атады.  1858  жылы  Лейзеринг  алғашы  рет  жылқылардың 
лейкозын  сипаттады,  1871  жылы  Сидамгрлдский  ірі  қара  малдар  мен  ет  қоректі 
жануарларда  лейкоздың  бірінші  жағыдайын  сипаттап  жазды.  Азіргі  уақытта 
лейкозбен  барлық  үй  және  жабайы  жануарлар,  құстар  аурады.  Бұл  созылмалы 
инфекциялық  ауру,  жиі  симптомсыз  өтеді  және  қан  түзуші  ағзалардың  және 
басқада ағзалар мен ұлпалардың жүйелі ісіктік зақымдалуымен сипатталады. 
 
  Аурудың  пайда  болуы  С-типінің  вирусымен  негізделген,  онкоронавирус 
атауымен қысқартылған (онкогені, РНҚ-лы вирус). Ірі қара малдың лейкоз вирусы 
бас  әріптермен  жазылады  –  ВЛКРС.  Вирустың  таралуының  негізгі  жолы  – 
горизонтальді  (жануардан  жануарға),  бірақ  инфекцияның  анадан  ұрыққа 
планцентарлы, вертикаль берілуі мүмкін.  
 
 
 
 
 
 
 
Вирус  сезімтал  жануарларда  В-лимфоциттердің  геномына  енеді  және  бұл 
торшалардың  трансформациясына  әкеледі.  Бұл  торшалар  өзінің  жетілуі  мен 
ажырауына  жетпей  жатып    үздіксіз  бөлінеді.  Осылай  лейкозда  дамиды. 
Инфекцияланған жануарлардың белгілі бір бөлігі ұзақ уақыт бойы, ал кейде өмір 
бойы  өнімділігін  сақтап,  клиникалық  жағынандені  сау  болып  қалады.  Жануалар 
вирус  таратушылар  болып  табылады  және  онкоронавирусының  инфекция  көзі 
ретінде қауіптілік танытады.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Инфекцияланған  жануарларда  аурудың  болмау  себебін  түсіндіру  қиын. 
Әлбетте, бұл жерде иммуногенетикалық, дара және салалы (тұқымдық) төзімділік 
бар.        
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Лимфомалар 
Лимфо - 
гранулематоз 
1.Лимфосаркома 
2.Ретикулосаркома 
3.Плазмоцитома 
(миелома) 

65 
 
 
Лейкоздардың  жіктелуі.  Қазіргі  уақытта  цитогенетикалық  (ұрпақтық 
торшалар бойынша) және гемолитикалық (қан құрамының сапалық және сандық 
өзгеруі)  жіктеулер  қабылданған.  Цитогенетикалық  жіктеулер  қандай  қан  түзуші 
ұлпаның  онкорнавирустардан  ақпарат  ала  отырып,  үздіксіз  бөліне  бастауына 
негізделген. Лейкоздың  5 түрі болады: лимфоидты, миелоидты, гемацитобластоз, 
лимфоретикулосаркома, лимфогранулематоз.   
 
 
 
 
 
 
Лимфолейкоз.Патологиялық үрдіске бірінші кезекте лимфа түйіндері мен көк 
бауыр,  кейін  бауыр,  бүйрек,  жүрек  және  басқада  ағзалар  ұшырайды,  оларда 
лимфоциттерден  пайда  болған  ісік  тәрізді  өскіндер  және  олардың  жетілмеген 
формалары – пролимфоциттер мен лимфобласттар болады.Көк бауырдағы барлық 
фоликулалар  көлемі  жағынан  ұлғаяды  және  перефериясы  бойынша  жетілмеген 
лимфоидты торшалардың үлкен мөлшері байқалады.         
 
 
 
 
Лимфоидты  пролиферация  нәтежиесінде  қызыл  және  ақ  қуыстардың  шеті 
күңгірттенеді,  ал  фолликулалардың  шеттері  жоғалады.  Лимфа  түйіндерінде 
фолликулалардың  кескіні  күңігірт  болады.  Синустарының  капсуласында 
жетілмеген  торшалардың  пролиферациясы  байқалады:  пролимфоциттердің  және 
лимфобластардың. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Бауырда  –  дәнекер  ұлпасының  бөлік  аралық  лимфоидты  торшаларының 
ошақты жиналуы жүреді, ал лимфоидты торшалардың арқа аралық капиллярлары 
тізбектеліп орналасады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 Гемацитобластоз  –  ақшыл  көк  түсті  цитоплазманың  (гематоксилн  және 
эозинмен  бояу)  кішкентай  аумағы  мен  бірнеше  ядрошықтары  және  ірі  бұршақ 
тәрізді ядролары бар ірі торшалы ұлпалар мен ағзалардың инфильтрациясы.          
 
 Гемацитобластоздар ісікті өскіндерден тұрады, ал ісіктерді макроскопиялық 
тексергенде  жасыл  түсті  болады,  ол  хлоролейкоздар  деп  аталады. 
Гемацитобластоздар тобына эритробластоздарда енеді. Бұлұлпа инфильтрациясы 
ядолы  торшалардан  өткен  кездегі  лейкоздар.  Оларды  эритронормобласттар  деп 
атайды.  Бұл  жағыдайларда  ісіктік  өскіндер  қызыл  түске  боялады  және  лейкоз 
эритробластоз атауына ие болады.       
 
 
 
 
 
 
 
 
Ретикулолимфосаркома бірнеші ядрошығы бар, ақшыл дөңелек ядролы және 
базофильді 
цитоплазманың 
кең 
аумағы 
бар, 
пішіні 
полигональді, 
дифференцирленбеген ретикулярлы торшалардың   ісікті өсуімен сипатталады. 
 
Лимфогранулематоз    -  қатерлі  лимфома,  саркома,  Ходжкина,  Ходжкина 
ауруы – бұл сол және басқа аурулардың синонимі, бірінші кезекте мойын, көкірек 
лимфа  түйіндерінің,  ал  нәтежиесінде  барлық  ағзаның  зақымдалуымен 
сипатталады.         
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

66 
 

жүктеу/скачать 1,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: