С. Б. Сатымбекова компьютерлік желілер оқулық

194 
ОН ТӚРТІНШІ ТАҚЫРЫП. 
INTERNET ЖЕЛІСІНІҢ ҦЙЫМДАСТЫРЫЛУЫ. 
 
Дәрістің мән-мәтіні 
Мақсаты: Интернет желісінің ҧйымдастырылуын қарастыру. 
Дәріс жоспары: 
1. DHCP хаттамасы. 
2. DHCP архитектурасы. 
3. Microsoft DHCP Server. 
 
Негізгі тҥсініктер: DHCP хаттамасы, DHCP архитектурасы, Microsoft 
DHCP Server. 
 
Тақырыптың мазмҧны. DHCP компьютерлерге IP – мекен-жайды 
автоматты тҥрде тағайындайды. Бҧл TCP/IP-ді қолмен баптаумен байланысты 
қиындықтарды болдыртпауға мҥмкіндік береді. 
DHCP – бастапқы жҥктеу хаттамасының кеңеюі (ВООТР), ол дискісіз 
клиенттерге TCP/IP-ді автоматты тҥрде баптауға және жҥктеуге мҥмкіндік 
береді. DHCP компьютерлер-клиенттерге IP – мекен-жайларды автоматты 
тҥрде беру жолымен TCP/IP параметрлерін бӛлуді басқару мен орталықтандыру 
ҥшін қызмет етеді. Сонымен қатар оны пайдалану TCP/IP-ді қолмен баптаумен 
байланысты бірнеше мәселелерді шешуге мҥмкіндік береді. 
Әр DHCP-қолданушы жҥктелген кезде DHCP-серверден ақпарат сҧрайды, 
жҥйе асты маскасын және кейбір басқа деректерді сҧрайды. Соңғыларға 
шлюздің ҥнсіз жағдайдағы мекен-жайы, DNS және WINS серверлер мекен-
жайлары сҧралады.
46-сурет – DHCP-клиент пен DHCP-сервердің ӛзара әсерлесуі 

195 
DHCP сервері ІР – мекен-жайды бӛлуге сҧраныс қабылдаған кезде, ол ІР – 
мекен-жай туралы ақпаратты кӛптеген ақпараттар ішінен кӛрсетеді және оны 
DHCP қолданушысына ҧсынады. Егер қолданушы осы деректерді қабылдаса, 
DHCP-сервер қолданушыға ІР – мекен-жайды белгілі бір уақыт аралығына 
береді.
TCP/IP-ді DHCP арқылы өңдеу. DHCP-ді TCP/IP автоматты тҥрде ӛңдеу 
дегеніміз ІР-мекен-жайлар туралы желі администраторынан ақпарат алу 
қажеттілігі ендігі кезде туындамайды.
DHCP қызметі DHCP қолданушыларына барлық қажетті ақпаратты 
ҧсынып отырады. DHCP қолдану кӛптеген кӛзге кӛрінбейтін мәселелерді 
шешуге мҥмкіндік береді. DНСР-сервермен белгіленетін TCP/IP параметрлері 
жӛніндегі ақпарат мыналардан тҧрады: 

қолданушы компьютерінің желілік адаптерінің IP – мекен-жайлары; 
•IP – мекен-жайда желі мекен-жайын тҥйін мекен-жайдан айыруға 
мҥмкіндік беретін желі асты маскалары; 
• шлюздердің ҥндемеген қалпында бір байланыс сегментінің басқа желіге 
берілуі; 
• клиенттерге жіберілетін қосымша параметрлер DHCP (IP – мекен-жайлар 
DNS- немесе WINS-серверлер, клиент қолдана алатын). 
DHCP-клиент баптауы тӛрт кезеңде орындалады. Егер компьютерлерде 
бірнеше желілік адаптерлер орнатылса, онда әрбір адаптердің баптауын жеке-
жеке орындайды. Әрбір адаптерге бірегей IP – мекен-жай беріледі. Барлық 
DHCP байланыстары UDP хаттамалары арқылы орындалады. 
Кӛптеген DHCP хабарламалары кең. Егер DHCP-клиенті DHCP серверімен 
ӛшірілген желі арқылы байланысса, онда IP-маршруттаушы кең DHCP 
хабарламаларын қҧруы керек. DHCP конфигурация фазалары кестеде 
кӛрсетілген. 
DHCP-клиентінің тӛрт фазалы баптауы 
Фаза 
Сипатталуы 
Сервер іздеуі 
(IP lease discover) 
Клиент шектелген нҧсқаға ат береді де DHCP-
серверінің орналасуы жайлы кең таралған сҧранысын 
жібереді және IP – мекен-жайлары туралы 
ақпараттарды сҧрайды 
Жалға беруді ҧсыну 
(IP lease otter) 
Клиенттің нақты конфигурациясы бар барлық DHCP-
серверлері оған ҧсыныс жасайды. 
Жалға беруді сҧрастыру 
(IP lease request)
Бірінші қабылдаған ҧсыныстан клиент IP-мекен-
джайының 
ақпараттарын 
сақтап 
калып, 
ол 
қабылдаған ҧсынысқа IP – мекен-жайдың оған 
бӛлінуін сҧрап, кең таралған хабарлама жібереді. 
Жалға беруді қолдау 
(IP 
lease 
acknowledgment) 
DHCP-сервер, ҧсыныс жасаған хабарламаға жауап 
береді, ал қалған серверлер ӛздерінің ҧсыныстарын 
алып кетеді. Клиентке IP – мекен-жай беріліп, 

196 
бекітілуге жіберіледі. Клиент ат беруді аяқтайды 
және TCP/IP. Автоматты баптаудың аяқталу ҥдерісі 
бойынша клиент басқа желідегі IP дҧрыс жҧмыс 
жҥргізу ҥшін TCP/IP барлық қызметтері мен 
утилиттерін қолдана алады.
Ipconfig – командалық жолдың утилиті, ол желілік компьютердегі IP 
стегінің ағымдағы параметрін орнатады. Ол барлық интерфейстер 
параметрлерінің есептемесін кӛрсете алады, оның ішінде ГВС-минипорты, 
мысалы, ӛшірілген қызметке арналған немесе VPN қосылу ҥшін.
47-сурет – Ipconfig /All бҧйрығымен берілетін есептеме 
Жҥйелерде, DHCP жҧмыс істейтін, Ipconfig бҧйрығы жиі қолданылады. Ол 
DHCP конфигурациясында TCP/IP-дің қандай параметрлерінің мағынасын 
анықтайды.
Windows 2000 DHCP-сервердің DNS аймағында кез келген клиент ҥшін 
динамикалық жаңартулар жҥргізуге болады. Бҧл жағдайда клиенттер DNS 
динамикалық жаңартулар хаттамаларын қабылдап, "IP – мекен-жай/аты"(DNS-
сервер аймағында сақталады) ақпараттарын ӛңдей алады. 
DHCP клиенттің IP – мекен-жайының баптауларына мықты автоматикалық 
механизмді қамтамасыз еткенімен, таяу уақытқа дейін DHCP DNS қызметі 
клиенттің DNS-жазбаларына жаңартулар жасаған жоқ, оның ішінде DNS-
серверде сақталатын "IР – мекен-жай/аты" мен "аты/IР – мекен-жайларға" 
жаңартулар жҥргізген жоқ. Егер DHCP DNS байланыса алмаса, онда DHCP-
клиент жайлы, DNS қолдайтын ақпараттар, керексіз болып қалады. Мысалы, 
DHCP-серверден клиент IP – мекен-жай алады, бірақ DNS жазбалары, 
ағымдағы IP – мекен-жай оқылмайды, сонымен қатар жаңа IP – мекен-жайды 
толық домендік атта (fully qualified domain name, FQDN) қҧруға мҥмкіндік 
болмайды. 
Windows 2000 DHCP-серверлері және клиенттері DNS-та байланыса 
алады, егер сервер динамикалық жҥйенің домендік атының (Dynamic DNS, 

197 
DDNS) жаңартылуын орнатса. DNS Windows 2000 қызметінде динамикалық 
жаңару орнатылған. DHCP-сервер Windows 2000 DNS-серверде тіркелуден 
ӛтіп, (А) мекен-жайы қорларының жазбаларын жаңартып, DDNS жаңартулар 
хаттамасы арқылы (PTR) жазба қорларының кӛрсеткіштерін ӛзінің DHCP-
клиентіне орнатуы мҥмкін. А типінің тіркелуі мен жазбаларының мҥмкіндіктері 
және PTR типінің жазбалары DHCP-серверге, DNS клиентінің тіркеуіне прокси-
сервер ретінде әсер етеді, оны Windows 95 пен Windows NT 4.0 қолданады. 
DHCP-серверлері Windows 2000 және басқа клиенттерді ажырата алады. 
Қосымша баптау коды DHCP (Option Code 81) FQDN клиентті DHCP-серверге 
қайта қалпына келтіруіне рҧқсат етеді. Егер мҥндай мҥмкіндік болса, онда
DHCP-сервер 
динамикалық 
жаңартулар 
хаттамасы 
арқылы 
DNS 
модификациялық жазбалар ресурсын динамикалық тҥрде жаңартады. Сонымен, 
DHCP-клиенттердің DHCP сҧраныстарында Option Code 81-ді серверге 
жібереміз. 

жүктеу/скачать 2,3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: