С. Г. Тажбаева Редакция алқасы
жүктеу/скачать 7,04 Mb. Pdf көрінісі
|
| Түйін сөздер: Отбасы,оқыту, технология, инновация, `діс, ата-ана, мақсаты,бірлестік, рөл, даму, кеңес
Бүгінгі таңда қоғам сұраныстарына с`йкес мектепке дейінгі білім беру жүйесін жаңаша бағытта уақыт талаптарына сай құру көкейкесті м`селелердің бірі болып отыр. Осыған орай, мектепке дейінгі білім беруді ииновациялық тұрғыдан қарау, озық іс-т`жірибелер мен идеяларды насихаттау қажет- тілігі туындап отыр. Елбасымыз Н.d.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы «Қазақстан – 2050» Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағытында «Бүкіл `лемдегі сияқты, Қазақстан мектепке дейінгі білім берудің жаңа `дістеріне көшу керек», - деген болатын[1]. Егеменді еліміздің алғышарттары өркениетті елдер қаратына көтерілу керек болса, өркениетке жету үшін жан-жақты дамыған, рухани бай тұлғаны өсіру керек. Жас ұрпақтың бойындағы қабілеті көру, оны жетілдіру ізденгіштік қасиетіни дамыту т`рбиешінің сабақ берудегі ізденгіштік, шеберлік қасиеттеріне байланысты. Ж.Аймауытов «Сабақ беру үйреншікті жай ғана шеберлік емес, ол жаңадан жаңаны табатын өнер»- деген, яғни оқу үрдісін жаңаша ұйымдастыру, балалардың `рекеті арқылы ойлау дағдыларын жетілдіруге, шығармашылық қабілеттерін дамытуға негізделу қажет. Қазақстан Республикасының «Білім» туралы Заңының 8-бабында «Білім беру жүйесінің басты міндеттерінің бірі-оқытудың инновациялық технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу деп атап көрсетілген. Мұның өзі білім жүйесінде инно- вациялық технологияларды қолдануды талап етеді. Мектепке дейінгі оқыту, жаңа сапалық деңгейге шығу инновациялық технологияларды `зірлемей мүмкін емес. Педагогикалық инновация, бұл – дамуды, т`рбие мен оқытуды жақсартуға бағытталған, сонымен қоса мақсаттар мен мазмұнды, формалар мен `дістерді жетілдіруге негізделген өзгерістер. Олар ғылыми ізденіс ретіндегі педагогтың келешектегі өздік дамуын талап ететін санасын қалып- тастырады. Педагогикалық `рекетті жаңа технологиялырды қолдану негізінде ұйымдастырғанда барлық күш педагогикалық Қшешімдердің ең тиімдісіне бағытталады[2]. Инновация түсінігіне қысқаша тоқталатын болсақ, инновациялық құбылыстар білім беру сала- сында өткен ғасырдың сексенінші жылдарында кеңінен тарала бастады. dдетте инновация бірнеше өзекті м`селелердің түйіскен жерінде пайда болады да, берік түрде жаңа мақсатты шешуге бағыт- талады, педагогикалық құбылысты үздіксіз жаңғыртуға жетелейді. ”Масырова Р.Линчевская Т – Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 293 “Жаңару” дегенімізді былай деп түсіндіреді: “Жаңару – белгілі бір адам үшін `діл түрде жаңа ма, `лде ескі ме оған байланысты емес, ашылған уақытынан бірінші қолданған уақытымен анықталатын жаңа идея. Қазақстанда ең алғаш «Инновация» ұғымына қазақ тілінде анықтама берген ғалым Немеребай Нұрахметов. Ол “Инновация, инновациялық үрдіс деп отырғанымыз – білім беру мекемелерінің жаңалықтарды жасау, меңгеру, қолдану ж`не таратуға байланысты бір бөлек қызметі” деген анық- таманы ұсынады. Н.Нұрахметов “Инновация” білімнің мазмұнында, `дістемеде, технологияда, оқу- т`рбие жұмысын ұйымдастыруда, мектеп жүйесін басқаруда көрініс табады деп қарастырып, өзінің жіктемесінде инновацияны, қайта жаңарту кеңістігін бірнеше түрге бөледі: жеке түрі (жеке – дара, бір-бірімен байланыспаған); модульдік түрі (жеке – дара кешені, бір-бірімен байланысқан); жүйелі түрі (мектепті толық қамтитын). Мектепке дейінгі ұйымдардағы педагогикалық үдерістердің инновациялығы – мектеп жасына дейінгі балалардың тиімді дамуына себін тигізетін жаңа технологияларды мақсатты ендіруінде болып табылады[3]. Мектепке дейінгі ұйымдардағы инновациялық білім беруді енгізуде бірқатар маңызды м`селелерді ескеру шарт. Олар: - инновациялық бағытты дұрыс таңдай білу; - инновациялық іс-`рекеттің тұжырымдамасы мен бағдарламасын жасау; - инновациялық жобаны жүзеге асырудың тиімді жолдарын анықтап, жағдай жасау; - инновациялық іс-`рекетті дұрыс жүргізу үшін қажетті құжаттарды к`сіби сауаттылық тұрғы- сынан дайындап алу; Инновациялык іс-`рекеттің бағытын таңдау. Инновациялық іс-`рекеттің мазмұны мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының приоритетті бағыттағы бағдарламаларының (республикалық, аймақтық, өлкелік немесе муниципиалдық) ж`не мектепке дейінгі педагогика мен психология, `леуметтану, медицина саласындағы ғылыми-зерттеу жұмыстарының н`тижелері негізінде анықталады. Мектепке дейінгі ұйымдарда инновациялық білім беру жағдайында педагог-т`рбиешілердің к`сіби шеберлігін шыңдап, к`сіби құзыреттілігін қамтамасыз ету төмендегідей компонентерге байланысты: • жеке тұлға ретіндегі дамуы мен өзін-өзі жетілдіру бағытында дер кезінде көмек көрсете білу; • диалог негізінде көмек көрсетуге өзін-өзі жетілдіру; • жеке тұлғаның белсенділігін жан-жақты ұйымдастыруға ж`не өзіндік белсенділікке жетелеуге көмек көрсету; • өзін-өзі жетілдіру ж`не өзін-өзі басқаруда еркіндік, баламалық таңдауға жауапкершілік, к`сіби қызмет ж`не өмірлік маңызды м`селелерді қарастыру. Қазіргі таңдағы білім беру технологиясының қатарына мыналар кіреді: - Денсаулық сақтау технологиясы. - Жобалы-іс шығармашылығы. - Ізденіс-шығармашылық технологиясы. - Қатынастық-ақпараттық технология - Жеке тұлғаға бағыттау технологиясы. - Бала мен т`рбиеші портфолио технологиясы. - Ойын технологиясы. - Триз технологиясы ж`не т.б. Мектепке дейінгі ұйымдарда инновациялық білім беру ұжымның шығармашылықпен жұмыс жүргізуіне тікелей байланысты ж`не оған төмендегідей жағдай жасау қажет: 1. Ұжымдағы жағымды, достық жағдайдағы ахуалды қалыптастыру 2. Көшбасшыларды таңдау ж`не оларға қолдау көрсету. 3. Балабақшаның «бет-бейнесін», беделін сақтауға ат салысу. 4. Міндеттерді шешу барысында д`стүрден тыс `діс-т`сілдерді қолдау. 5. Педагогтардың т`ртібі мен мінез-құлқындағы, ойлауындағы ерекшеліктерді ескеру. 6. Ұжымның тыныс-тіршілігінде эмоционалды көңіл-күй туындату ж`не дүниені оптимистік тұрғыдан түйсінуге дағдыландыру. 7. Өзін қоршаған ортадағы кеңістіктің эстетикалық талаптарға сай болуын қадағалау. 8. Шығармашылықпен еңбек ететін тұлғаға «жетістікке жетуге» жағдай жасау[4]. Педагогикалық ұжымның инновациялық `леуетін көтеруде ғалымдар: Л.В.Поздняк, Н.Н. Лященко төмендегі өлшемдерді ұсынады: |