С. Ж. Бахтиярова
«Қарапайым және қиын қозғалыстар»
жүктеу/скачать 4,53 Mb. Pdf көрінісі
|
БАХТИЯРОВА С.Ж. Жеңіл атлетика оқыту әдістемесі (63-66 беттегі материалдарды қарастыру)
| «Қарапайым және қиын қозғалыстар»
тҥсінігі салыстырмалы жаңа, таныс емес, қарапайым қозғалыс әрекет жеткілікті тҥрде қиын және сонымен қатар қиын техникалық әрекеттер болуы мҥмкін. Сонымен қатар қарапайымдылық пен қиындылық тек қана координациялық қиындыққа байланысты ғана емес, сонымен қатар қозғалыс әрекеттерді орындау ҥшін дене кҥштерінің пайда болуымен де байланысты. Сонымен қатар қозғалыс әрекеттердің психологиялық фактор- ларын ескеру қажет, әсіресе оны оқыту кезінде есепке алу маңызды. Қозғалыс әрекеттің техникасын оқыту кезінде алдында техни- камен жақсы меңгеру ҥшін қажет етілетін сол немесе басқа дене сапасын дамытудың белгілі бір деңгейіне дейін әкелу қажет. Сондықтан жаттығушының дене дамуына сәйкес келетін жаттығу- ларды оқу ҥшін таңдау қажет. Оқыту процесі кезінде дене жҥктемесін қолданумен және оқылатын қозғалмалы әрекеттердің техникасын қиындатумен тікелей байланыстысы біртіндеушілік принципі. 137 Шамадан тыс жҥктеме жаңадан келген ҥйренбеген ағзаға жағымсыз әсер ететінін есте сақтау қажет, сондықтан ол ҥшін тиімді жҥктемені таңдау қажет. Тиімді жҥктемені таңдау қиындығы жҥктеме мӛлшері кӛптеген факторларға байланысты екендігінде болып табылады: спортшының жынысы, оның жасы, дайындық деңгейі және т.б. Бірдей біркелкі әрдайым қолданылатын жаттығулар оларға ағзаның бейімделуді тудыратынын ҧмытпауға болмайды, сондықтан оларды орындау тиімділігі тӛмендейді. Қозғалмалы диапазонды кеңейту ҥшін, негізгі міндетті шешуге бағытталған қҧрылымы бойынша ҧқсас, әртҥрлі жаттығуларды қолдану қажет. Жҥктеменің кӛлемі немесе қарқындылығы бойынша кезектестіру қажет, біртіндеп оны жоғарылатып, оның ағзаға ҥйренуі болуы қажет. Оқу процесінде біртіндеушілік процесі тік сызықты ӛспелі сызықпен, яғни секірмелі тәріздес қозғалыстар мен сатылылықтың болмауы ҥшін жҥзеге асырылуы қажет. Біртіндеп бір ӛңделген бӛлшекпен кейінгісіне кӛшу. Кейде алдымен бӛлшекке қайтып келу, қозғалыстың оқытылмаған немесе аз меңгерілген элементтерін ӛткізбеу қажет. Біртіндеушілік принципінің негізгі қағидасы осындай. Кейде алдыңғы қозғалыстың қатесі, кейде азғантай, кейінгі қозғалыста қатаң қатеге әкеледі немесе жаппай қозғалмалы әрекет техникасында кӛрінеді. Оқыту процесі әрбір нақты жаттығушымен байланысты, ал біздер оның жеке ерекшеліктерін ескеруге міндеттіліміз. Оқытуда жекеше- лену принципі пайда болады: дайындықтың әртҥрлі деңгейімен; жыныстық және жастық ерекшеліктерімен; жеке тҧлғаның анатомо- физиологиялық ерекшеліктерімен; оның психологиялық ерекшелік- терімен және оқыту процесінде әрбір жаттығушының ағзасын қадағалау әртҥрлі дәрежесімен; педагогтың оқытудың әртҥрлі әдістерімен. Оқыту процесінің жекешеленуі «бір педагог – бір оқытушы» сызбасы бойынша білдірмейді, бірақ жоғары спорт шеберлігі кезінде ол едәуір жиі қолданылады. Жаттықтырушы ӛзінің қабілеттерін әлі кӛрсетпеген, оқытудың бастапқы кезеңдерінде барынша топтық оқыту тиімді. Бірақ тіпті топтық оқыту кезінің ӛзінде жаттықтырушы жеке техникада қателерді анықтайды және оларды жоюға кӛмектеседі. Жаттығу әрекетінде болашақта біреулер әрекетті тез игере бастайды және әрекеттерді жақсы және жылдамырақ орындайды, ал басқалары тӛмен және жай, кейін біртіндеп жеке тапсырмаларға кӛше бастайды. 138 Қозғалмалы әрекеттерге оқыту кезінде ерекше назарды жыныс- тық ерекшеліктерге назар аудару қажет. Егер тӛменгі және жартылай орташа жаста қыздар ӛздерінің дене сапалары мен қабілеттері бойынша ер балалардан ӛзгешеленбейді, ал кейде олардан асып тҥседі, онда жыныстық даму кезінде қыз балалар ер балалармен бірге жаттығуларды орындауға ҧялады, тҧйықталады, кейде спортпен шҧғылдануды тоқтатады. Бҧл кезеңде не жеке оқытуға, не жыныстық белгілері бойынша топты қалыптастыруға кӛшу қажет. Әйел организмінің ерекшеліктерін ескеру және ер адамдарда қолданылатын оқытудың әдістері мен қҧралдарын пайдаланбау қажет. жүктеу/скачать 4,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|