С тұр сын ға лиева

71
Әй те ке би ден қал ған ше шен дік мұ ра лар дан оның ел қа мын, 
ту ған хал қы ның зар-мұ ңын жоқ тау шы бол ға нын кө ре міз. Ел 
ішін де оның Ор ман бет би ге ай тып ты дей тін сөз де рі сақ тал ған:
Бай бол саң, хал қы ңа пай даң ти сін,
Ба тыр бол саң, жау ға най заң ти сін.
Бай бо лып ел ге пай даң ти ме се,
Ба тыр бо лып жау ға най заң ти ме се,
Ел ден бө тен үйің күй сін!
Әй те ке нің тап қыр лы ғы, ше шен ді гі ту ра лы ха лық ау зын да 
көп те ген аңыз дар сақ тал ған.
Әй те ке Бай бе кұлы бір де Қа зы бек би ге жо лы ға ды. Сон да ел би лі-
гі не ара ла сып, ата ғы жайы лып қал ған Қаз дау ыс ты Қа зы бек би:
Ата дан жақ сы ұл ту са,
Елі нің туы бо ла ды.
Ата дан жа ман ұл ту са,
Кө ші нің со ңы бо ла ды, –
де ген, сен сол ұл дың қай сы сы бо ла сың? – деп ті.
Әй­те­ке­бидің­даналығы
АР
МА
Н
-
ПВ
 
ба
сп
ас
ы

72
Сон да Әй те ке би:
Ораз ды ның кә рі сі,
Қар тай ған да қа зы на бо ла ды.
Араз ды ның кә рі сі,
Қар тай ған да қа зы мыр бо ла ды, –
де мек ші, сіз өзі ңіз со ның қай сы сы бо ла сыз? – деп қал жың дап, 
қар сы сұ рақ қой ып ты.
Қаз дау ыс ты Қа зы бек Әй те ке нің ба тыл ды ғы на ри за бо лып:
– Е-е, бауы рым, хал қым сө зім ді тың да са, қа зы на сы бо лар-
мын, – дей ді. Сон да Әй те ке:
– Мен де хал қым құп ал са, елім нің оң сөй лер ұлы бо лар мын, – 
деп ті оған.
Ха лық жы ра уы Қа зан ғап Бай бо лұлы Тө ле би ге ар на ған дас-
та нын да Тө ле би ге, Қа зы бек би ге мі нез де ме бе ре ді де, Әй те ке би 
ту ра лы:
Онан да өт кен Әй те ке,
Қу дан ұш қыр, құ лан нан.
Мұн дай ше шен бол май ды,
Бір сө зін жүз ма қал дап,
Си пат тап қан дай тір кей ді.
Түр шік ті ріп де нең ді,
Бар ған сай ын өр лей ді.
Тау дай сөз ге та ры дай,
Қию тау ып сөй лей ді.
Ере гіс се бі реу мен,
Қа ра жер ге жер лей ді.
Қан ша діл мар де ген дер,
Ши ре гі не кел мей ді,.. – дей ді.
Қа зақ хал қы ның ал ты Ала шын ау зы на қа рат қан үш би дің 
бі реуі – Әй те ке би өзі нің ата жұр ты – Нұ ра та тауы на орал ған 
соң, қай тыс бо ла ды. Елі не қай тар ал дын да Тө ле би, Қа зы бек 
би се кіл ді үзең гі лес се рік те рі не сә лем ре тін де жол да ған ұзақ 
тол ға ны сын да Әй те ке би: «Елі нен ай ырыл ған – ер ба қыт сыз, 
же рі нен ай ырыл ған – ел ба қыт сыз. Құ дай ым он дай күн ді ма ған 
көр сет пе гей!» – деп тол ған ған екен. Да на би хал қы ның «Ақ та-
бан шұ бы рын ды, Ал қа көл сұ ла ма» қа сі ре тін көр мей, дү ние ден 
өте ді.

жүктеу/скачать 9,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: