С тұр сын ға лиева

78
жас тың жай са ңы дау лай ды, не кә рі нің сай та ны дау лай ды деу ші 
еді», – деп күр сі не ді. Сы рым елік тей ұшып, Ма лай са ры айт қан 
ел ге, сол ау ыл дың ақы ла уыз ақ са қа лы Ақ су ат би ге ке ле ді.
– Уа, тоқ таң дар, шаң қай түс те ша ба тын дай, ауы лым ның үс тін 
шаң да тып ке ле жат қан бұл кім, тү ге?! – деп би ақы ра ды. Сы рым:
– Уа, би, ел де сең – ел міз, жау де сең – жау мыз. Ал ты қыр дың 
ас ты нан жаяу ла тып ке ле тін Бай ұлы Әлім нің ке лі ні емес піз, біз-
бен дұ рыс тап сөй ле сі ңіз, – дей ді.
Ақ су ат тың бір жі гі ті би дің құ ла ғы на сы быр лап: «Өз де рі он 
екі ат ты лы екен», – дей ді. Ақ су ат: «Он да он екі ата Бай ұлы тү гел 
ат қа мін ген екен, үш-төрт тен үй-үй ге бө ліп тү сі рің дер», – дей ді. 
Сы рым екі жол да сы мен Ақ су ат тың үйі не тү се ді, бі рақ би ше ші ліп 
сөй ле се қой май ды. Сы рым:
– Би, аты-жөн сұ ра са оты рай ық, – дей ді. Ақ су ат:
– Ба ла, ме нің аты-жө нім ді сұ рай сың, елім ді сұ ра саң – Әлім, 
же рім ді сұ ра саң – Бұй ыр ғын, атым ды сұ ра саң – Ақ су ат, осы ел дің 
ор та сын да ғы бір қа зы ғы мын, ай на лам нан ел кет пей ді, ал дым нан 
дау кет пей ді, – дей ді. Ілік із деп отыр ған Сы рым:
– Би, сөз бі лсеңіз, су ат пын деп мақ тан ба ңыз, су жа ма ны – су ат, 
ба сы нан соқ пақ кет пей ді, қа зық пын деп мақ тан ба ңыз, мү лік 
жа ма ны – қа зық, ба сы нан тоқ пақ кет пей ді, бұй ыр ғын де ген шөп 
бо ла ды, мал тоқ бо ла ды, қау қа ры жоқ бо ла ды. Әлім бол саң, әлің ді 
біл, адам ның құ нын бер, – дей ді.
Жам бас тап жат қан Ақ су ат ба сын кө те ріп:
– Сы рым ба лам, сы рың ды ен ді ұқ тым. Бай ұлы ның бір ада мы 
біз дің ел де жа зым бо луы рас еді. Ер дің құ ны – мың қой, үле се ке ле 
үй ба сы на – бір қой. Бір қой дан Әлім нің үйі ке дей ле ніп қал май ды, 
жоқ тау шы сы кез дес пей жүр, жоқ тау шы сы бол са, та был май тын 
жоқ бол май ды, жор та өл тір ген емес, жор ту ыл да бол ған жа зым ғой, 
тө ре лі гін өзі ңе бер дім, ағаң ның құ нын өзің ай та ғой, – дей ді. Сы рым:
– Мың тоқ ты – бір қо ра қой дың жаз ғы тө лі, со ны мен мен де 
Бай ұлын байы тай ын деп кел ге нім жоқ. Ел ара сын да бү тін ші-бі-
тім ші бо лай ын деп кел дім, егер би лік ті ма ған бер се ңіз, жор ту ыл да 
бол ған жа зым де ді ңіз ғой, ұры ның құ ны – жар ты құн, елу қа ра 
бол сын, – дей ді.
Осы ған екі жақ та тоқ тай ды, ти іс ті ма лын алып, Бай ұлы ның 
жі гіт те рі жүр ге лі тұр ған да Ақ су ат:
– Сы рым ба лам, ел ара сы на бү тін ші-бі тім ші бо лай ын деп кел-
дім де дің-ау! Ба ла ның екі тү рі бо ла ды: үй ба ла сы, ел ба ла сы. Ел 
ара сы ның бү тін ді гін ой лап, ел аға сы бо лай ын де ген ба ла екен сің. 
Мұ ра ты ңа жет, жо лың бол сын, ме нің ал дым да бі рін ші айт қан 

жүктеу/скачать 9,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: