С тұр сын ға лиева

154
Шо қан ның ұлы лы ғы сон ша ма, біз оны ен ді ға на то лық тү сі не 
бас та ған дай мыз. Шо қа ны бар ел – шоқ ты ғы би ік ел.
Ғ.Мү­сі­ре­пов
 
О ҚАН УӘЛИ ХА НОВ
Шо қан Шың ғы сұ лы Уәли ха нов 
қа зір гі Қо ста най об лы сы ның Құс мұ рын 
бе ке тін де 1835 жы лы дү ние ге кел ген. 
Оның шын аты – Мұ ха мед ха на фия. Ана сы 
Зей неп Шор ман қы зы мен әже сі Ай ға ным 
«Шо қан» деп ер ке ле тіп атап кет кен екен. 
Шо қан ның ба ла лық ша ғы сұ лу лы ғы мен 
там сан дыр ған Көк ше тау да, Сы рым бет 
тауы ның бау рай ын да өте ді.
Шо қан ның ата-ба ба ла ры атақ ты сұл-
тан дар әу ле ті не жа та ды. Оның ар ғы 
ата сы Абы лай хан XVII ға сыр да ғы 
ай бын ды қа зақ би леу ші ле рі нің бі рі бол-
са, ата сы Уәли пат ша өкі ме ті рес ми түр де 
бе кіт кен қа зақ тың соң ғы ха ны еді. Әке сі 
Шың ғыс Ом бы әс ке ри учи ли ще сін бі тір ген, Көк ше тау ок ру гінің 
аға сұл та ны қыз ме тін ат қар ған. Ал Шо қан ның нағашылары 
Ба янау ыл өл ке сін де гі атақ ты Шор ма нов тар әу ле ті бо ла тын.
Шо қан ба ла ке зі нен бі лім ге аса құш тар бо лып, та ри хи аңыз-
әң гі ме лер ді, да на би лер дің ау зын да ғы сөз дер ді, ақын дар дың 
өлең-жыр ла рын үл кен ықы лас пен тың дап өс ті. Сұл тан дар әу ле-
ті нен шық қан әже сі Ай ға ным ның Шо қан ның ақыл ды, зе рек 
бо лып өсіп-же ті луі не қос қан үле сі зор бол ды. Ық пал ды да бе дел ді 
ШО ҚАН УӘЛИ ХА НОВ 
(1835–1865)
Егер қыр ғыз хал қы ның ара сын да Шо қан ды оқи ала тын ор та бол са, ол өз хал қы ның
ке мең ге рі, өз елі әде бие ті нің қай та өр кен деуі нің ба сы бо лар еді.
Г.Н.По­та­нин
Шо қан ақын жан ды адам еді. Оған араб өлең де рі қат ты ұнай тын жә не ол өзі нің
ұс та зы Кос ты лец кий мен бір ге сол өлең дер ге ра қат та нып, мәз бо лып оты ра тын.
Н.М. д­рин­ ев

жүктеу/скачать 9,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: