С тұр сын ға лиева
жүктеу/скачать 9,59 Mb. Pdf көрінісі
|
809-003-001к-19 КазЛитра 9 каз УЧЕБНИК Book
- Бұл бет үшін навигация:
- « т ты бі лік» ( тад у бі ліг)
| АР
МА Н - ПВ ба сп ас ы 10 ІХ–ХІІ ға сыр лар да ғы түр кі ха лық та ры ның көр нек ті өкіл де рі нің бі рі, бұл ке зең нің ру ха ни мә де ние ті та ри хын да өзін дік із қал дыр ған, қа зақ то пы ра ғын да дү ние ге кел ген Жү сіп Ба ла са ғұ н – түр кі әле мін де гі бел гі лі ой шыл, да ныш пан, фи ло соф, қо ғам қай рат ке рі. Н.Келімбетов ЖҮ СІП БА ЛА СА ҒҰ Н Жү сіп Ба ла са ғұ н – Ор та Ази яның бел гі лі ақы ны. Ту ған же рі – Же ті су же рін де гі Ба ла са ғұн қа ла сы. Бұ рын бұл қа ла ны «Күз Ор да» деп ата ған. Жү сіп тің әке сі ақын, өнер паз кі сі бол ған, Қа ра ха нид тер мем ле ке ті нің ас та на сы Ба ла са ғұн қа ла сын да хан са рай ын да өлең ай тып, күй шерт кен. Жү сіп әке сі мен бір ге хан са рай ын да қыз мет ет іп, оның тәлімін алып өскен. Бұл ор та оның қо ғам дық жә не жа ра- ты лы ста ну ғы лым да ры нан бі лім алу ына кө ме гін ти гіз ген. Жа сы нан зер де лі лі гі мен көз ге тү сіп, са рай қо жа- ла ры ның на за рын ау дар ған Жү сіп тің болашағынан Шы ғыс Түр кіс тан, Қаш- қар, Ба ла са ғұн, Же ті су өл ке ле рін би леп тұр ған Бог ра хан да үл кен үміт кү те ді. Жү сіп ке зін де гі атақ ты бі лім ор да ла рын да бо лып, түр кі тіл де рі не қо са пар сы, араб, қы тай тіл де рін үй ре ніп, әде би ет пен ғы лым са ла ла рын же тік біл ген. Өз ке зі нің бі лім ді ада мы са нал ған Жү сіп Ба ла са ғұ н сол дәуірдің әде бие тін, та ри хын, аст ро но мия сын, гео мет рия сын, та ғы бас қа ғы лым са ла ла рын же те мең гер ген. Жү сіп Ба ла са ғұ нды ақын ре тін де де, ға лым ре тін де де та ны мал ет кен – « т ты бі лік» ( тад у бі ліг) ат ты ди дак ти ка лық поэма сы. Бұл – кө не түр кі ті лін де жа зыл ған, түр кі тіл дес ха лық- тар дың ор тақ әде би мұ ра сы. Жүсіп Баласағұн «Құт ты бі лік ті» 1070 жылы жазып бітірген. Дас тан ның кі ріс пе сі қара сөзбен жазылған, онда ақын: «Бұл кі тап ты жаз ған кі сі Ба ла са ғұн да ту ған, осы кі тап ты Қаш қар да жа зып бі ті ріп, шы ғыс тың әмір ші сі Таб ғаш ЖҮ СІП БА ЛА СА ҒҰ Н (1020 жылы туған – қай тыс бол ған жы лы бел гі сіз) жүктеу/скачать 9,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|