Мұғалім түсіндірмесі
1.Электрондардың атомда орналасуы, энергетикалық денгейлер туралы мағлұмат қарастырады ( оқушылармен дәптермен жұмыс жүргізіледі)
Атом құрылысы тұрғысынан период нөмірі энергетикалық деңгейлердің немесе электрондық қабаттардың санын, ал топ нөмірі сыртқы деңгейдегі электрон санын білдіреді
2.Алғашқы 20 элемент атомдарындағы электрондардың энергетикалық денгейлерге орналасуын топтық жұмыс ретінде қарастыру
Кестені тотлтырыңыз
Оқушыларды 3 топқа бөліңіз. (бос кесте бойынша
Энергетикалық денгейлерде электрондардың таралуын топ бойынша қарастырамыз
Оқушылармен жеке жұмыс жүргізіледі (жұмыс парағы таратылады)
Дескриптор
Оқушы:
элементтің сыртқы қабаттағы электрондар саны осы элемент орналасқан топтың нөміріне тең екендігін білуі тиіс
1-тапсырма. Литий, натрий, калий элемент атомдарының энергетикалық денгейлерде орналасқан электрон санын жазыңыз
3-кесте
Элемент
|
Энергетикалық денгейлердегі
электрон саны
|
1-ші
|
2-ші
|
3-ші
|
4-ші
|
Литий
|
|
|
|
|
Натрий
|
|
|
|
|
Kалий
|
|
|
|
|
Жауабы
4-кесте
Элемент
|
Энергетикалық денгейлердегі
электрон саны
|
1-ші
|
2-ші
|
3-ші
|
4-ші
|
Литий
|
2
|
1
|
|
|
Натрий
|
2
|
8
|
1
|
|
Kалий
|
2
|
8
|
8
|
1
|
Сұрақ:
1.Литий, натрий, калий элемент атомдарының ең сыртқы энергетикалық денгейдегі электрон санын атаңыздар
Қорытынды, литий, натрий, калий элемент атомдарының ең сыртқы энергетикалық денгейде орналасқан бір электрон саны топтың нөміріне сәйкес келеді
2-тапсырма. Берилий, магний, кальций элемент атомдарының энергетикалық денгейлерде орналасқан электрон санын жазыңыз
5-кесте
Жауабы
6-кесте
Элемент
|
Энергетикалық денгейлердегі электрон саны
|
1-ші
|
2-ші
|
3-ші
|
4-ші
|
Бериллий
|
2
|
2
|
|
|
Магний
|
2
|
8
|
2
|
|
Kальций
|
2
|
8
|
8
|
2
|
Берилий, магний, кальций элемент атомдарының ең сыртқы энергетикалық денгейдегі электрон саны топ нөміріне сәйкестігі туралы қорытындыланады
3-тапсырма. Фтор, хлор, бром элемент атомдарының энергетикалық денгейлерде орналасқан электрон санын жазыңыз
7-кесте
Элемент
|
Энергетикалық денгейлердегі электрон саны
|
1-ші
|
2-ші
|
3-ші
|
4-ші
|
Фтор
|
|
|
|
|
Хлор
|
|
|
|
|
Бром
|
|
|
|
|
Жауабы
8-кесте
Элемент
|
Энергетикалық денгейлердегі электрон саны
|
1-ші
|
2-ші
|
3-ші
|
4-ші
|
Фтор
|
2
|
7
|
|
|
Хлор
|
2
|
8
|
7
|
|
Бром
|
2
|
8
|
18
|
7
|
Фтор, хлор, бром элемент атомдарының ең сыртқы энергетикалық денгейдегі электрон саны топ нөміріне сәйкестігі туралы қорытындыланады
4-тапсырма
Жұптық жұмыс
Гелий, неон, аргон, криптон, ксенон және радон элемент атомдарының энергетикалық денгейлерде орналасқан электрон санын жазыңыздар
5-тапсырма
1-топ 3периодтағы элементтердің металдық қасиеті өсу бойынша орналастырындар
Ar-Cl-S-P-Si-Al-Mg-Na
2-топ 2периодтағы элементтердің электртерістілігі қасиеті кему реті бойынша орналастыр
F-O-N-C-B-Be-Li
3-топ 4топтағы элементтердің бейметалдық қасиеттінің өсу ретімен орналастыр
Db-Bi-Ta-Sb-Nb-As-V-P-N
Әр топ жауаптарына қарай элементтер қасиеттерінің өзгеруіне қорытынды жасайды.
- ядро заряды, энергетикалық деңгей саны, сыртқы деңгейіндегі электрондар саны, атом радиусы, электрон тартқыштығы, иондану энергиясы
- жай заттардың металдық, бейметалдық қасиеттері
- қосылыстардың негіздік/қышқылдық қасиеттері қалай өзгеретіндігін анықтауды ұсыныңыз.
Оқушыларға бос кесте ұсыныңыз:
(Ж)Оқушылардан үлгідегі металдар мен бейметалдардың орналасу аймағын әр түрлі түспен белгілеуді сұраңыз:
(Б)Қатты заттар, сұйықтық, газдардың орналасу аймағын үлгіде әр түрлі түспен көрсетуді оқушылардан сұраңыз.
(Э) Оқушыларға металдар мен бейметалдардың кейбір физикалық қасиеттерін(агрегаттық күйі, түсі, жылтыры, иісі, морт сынғыштық, иілімділік, электрөткізгіштік) зерделеуді ұсыныңыз
Қорытынды жасаңыз:
«Металдар өздерінің сыртқы қабатындағы электрондарын беретін элементтер.
Бейметалдар өзінің сыртқы қабатына сегізге дейін жетпей тұрған электрондарын қосып алуға тырысатын элементтер
Металл өзінің сыртқы қабатындағы электрондарын жеңіл берген сайын, олардың металдық қасиеттері басым болады. Керісінше бейметалл сегізге дейін жетпей тұрған электрондарын жеңіл қосып алатын болса, оның бейметалдық қасиеттері басым келеді».
Қалыптастырушы бағалау тапсырмалары
(Т) (Б)Оқушыларға топтарда химиялық элементтердің қасиеттерінің периодты түрде қайталану себебін талқылауды ұсыныңыз.
|
Элементтердің металдық және бейметалдық қасиеттерімен байланысты заңдылықтар:
http://qps.ru/5lFvX
Д. И. Менделеевтің химиялық элементтерінің периодтық кестесі:
http://scienceland.info/chemistry8/periodic-system1
Элементтерді жүйелеудің алғашқы қадамдары http://www.physchem.chimfak.rsu.ru/Source/History/Sketch_5.html
|