Сабақтың мақсаты : Білімділік Зат есімнің түрленуі туралы түсінік беру, зат есімнің қасиеттерін ашу; Дамытушылық



бет7/23
Дата31.12.2021
өлшемі0,72 Mb.
#21288
түріСабақ
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   23
Байланысты:
00000c7b-7326bf33

Тәуелденудің түрлері

Жақ

Тәуелді заттың иесі

Тәуелдік жалғаулы сөздер

Жалғаулары

жекеше

көпше



Оңаша тәуелдену

І
ІІ

ІІІ


менің
сенің

сіздің
оның



ел-ім,бала-м
ел-ің, бала-ң

ел-іңіз, балаңыз

ел-і, бала-сы


ел-дер-ім
ел-дер-ің

ел-дер-іңіз

ел-дер-і


-м,-ым,-ім
-ң,-ың,-ің

-ңыз,-ңіз

-ыңыз,-іңіз

-сы,-сі,-ы,-і





Ортақ тәуелдену

І

ІІ


ІІІ

біздің

(біздердің)


сендердің
сіздердің
олардың


ел-іміз,

бала-мыз
ел-ің,

бала-лар-ың

ел-іңіз, балаңыз

ел-і, бала-сы


ел-дер-іміз
ел-дер-ің
ел-дер-іңіз

ел-дер-і


-мыз,-міз

-ымыз,-іміз

-ың,-ің,-ң
-ыңыз,-іңіз

-ңыз,-ңіз

-сы,-сі,-ы,-і





Жақ

үй

киім

бала

Отан

бөлме

Оңаша

І

ІІ
ІІІ



үйім

үйің


үйіңіз

үйі














Ортақ

І

ІІ
ІІІ



үйіміз

үйің


үйіңіз

үйі














39-жаттығу.Тапсырма.Берілген жалғаулы сөздердің оңаша түрін ортақ, ал ортақ түрін оңаша тәуелдеуге айналдырып жазыңдар.

Қуанышым,әкеміз, кітабың, дәптері, үстеліңіз, мектебіміз, ұстазың, туысқанымыз, досыма, баласы, көршіңіз, інім.

Үлгі: қуанышым-қуанышымыз,...............

Әкеміз-әкем,................

Деңгейлік тапсырмалар арқылы сабақты бекіту.

І деңгей тапсырмасы. Ағалар, апалар, аналар деген зат есімдерді ортақ тәуелде.

ІІ деңгей тапсырмасы. Төмендегі мәтіннің мазмұныныа мән бере отырып, ортақ тәуелденген зат есімдерді тап.

«Жақыныңды жаттай сыйла-

жат жанынан түңілсін»

Өзіміздің адамдар ғой деп жақын туыстарға көңіл бөлмей қарау- тәрбиелілік емес. Бір анадан туса да, ағасы буырына, қарындасына, інісі мен қарындасы әпке-ағаларына жанашыр болуы тиіс. Бауырмалдық, жанашырлық сезім жоқ жерде туысқандық, сыйластық, ауызбірлік те болмайды. Ал өзінің ең жақын адамдарын- үй ішіндегі туыстарын қадір тұтпаған адам басқа жұртты да сыйлап жарытпайды.

Бұл мақал татулыққа, сыйластыққа, жанашырлық пен мейірімділікке тәрбиелейді.

ІІІ деңгей тапсырмасы. Құрамында ортақ және оңаша тәуелденген зат есімдері бар өзің білетін өлең шумақтарын жатқа жаз. Қалаған бір сөзіңе фонетикалық талдау жаса.

Сабақты қорытындылау (оқушылармен бірге)

-тәуелдік жалғау бір заттың екінші затқа тәуелді, меншікті екенін білдіреді.

- бір не бірнеше заттың бір ғана затқа я адамға меншікті екенін білдіру оңаша тәуелдену;

- бір не бірнеше заттың көп затқа я адамға меншікті екенін білдіру ортақ тәуелдену дейді.



Үйге тапсырма.

  1. 40-жаттығу.

  2. Оңаша және ортақ тәуелденген зат есімдерді қатыстыра отырып, «Қазақстан баспанасы- киіз үй» атты мәтін құрастыру.

  3. Ережені оқу.

Тексерілді:__________ Досманова А.



Сабақтың тақырыбы: Зат есімнің септелуі

Сабақтың білімділік мақсаты: Зат есімнің септелуі туралы түсінік беру. Септік жалғауларының белгілі бір грамматикалық мағына үстейтіндігін меңгерту.

дамытушылық мақсаты: сөйлеу дағдыларын жетілдіру, тілін дамыту, қызығушылықтарын арттыру;

тәрбиелік мақсаты: : адамгершілік тәрбие беру, таза ,әдемі жазуға баулу.

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Әдісі: баяндау, пікірлесу, түсіндіру, талдау, ішінара ізденіс.

Сабақтың көрнекілігі: кесте, слайдтар

Пәнаралық байланыс: әдебиет

Сабақтың барысы.

1.Ұйымдастыру кезеңі.

2. Үй тапсырмасын сұрау.

  1. 40-жаттығу.

  2. Оңаша және ортақ тәуелденген зат есімдерді қатыстыра отырып, «Қазақстан баспанасы- киіз үй» атты мәтін құрастыру.

Септік аттарының өзі яғни, атау, ілік, барыс, табыс, жатыс, шығыс, көмектес - өздерінің аттарын ашады. Бұл қазақ тіліндегі жеті септік. Олардың сұрақтары және септік жалғаулары бар екендігін сендер бастауыш сыныпта танысқан едіңдер. Соларды еске түсіріп көрейік.

Ілік септігі – сөздердің бір – бірімен іліктестігін көрсетеді.

Мысалы, кімнің кітабы? Асанның кітабы.



Барыс септігі – бару деген мағынаны білдіреді.

Мысалы, кімге бардың? Асанға бардым.



Табыс септігі – табу деген ұғымды білдіреді.

Мысалы, кімді көрдің? Асанды көрдім.



Жатыс септігі – орын, мекен дегенді білдіреді.

Мысалы, қайда болдың? Мектепте болдым.



Шығыс септігі – шығу деген мағынаны білдіреді.

Мысалы, неден оқыдың? Кітаптан оқыдым.





Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   23




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет