n-дәрежелі түбір ұғымдарын саннан, n-дәрежелі түбірлердің қасиеттерін білдіретін формулаларды дұрыс қолдана білу.
Күтілетін нәтижелер және кәсіби дағдылар:
-бөлшек бөліміндегі иррационалдылықтан құтылу;
-құрамында түбірі бар өрнектерді ықшамдайды.
Қажетті ресурстар:
Оқулықтар, оқу-әдістемелік құрал-жабдықтар және интернет-ресурстар
Сабақтың барысы
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
Сабақтың басы 15 мин
1.Оқушылармен сәлемдесу.
2.Сабаққа қысқаша шолу жүргіземін.
3.Үй тапсырмасын қайталайды.
Сабақтың ортасы 55мин
Иррационал өрнектерді түрлендіру кезінде мәні оң да, теріс те болатын өрнектен -ші дәрежелі түбір шығару қажет болады.Түбір ішіндегі өрнектің мәні оң болған жағдайда -нің кез келген мәнінде түбірдің мағынасы болады. Ал өрнектің мәні теріс болған жағдайда келесі ережелерді қолдану қажет:
-егер жұп сан болса, онда түбірдің мәні модуль таңбасымен;
-егер тақ сан болса, онда түбірдің мәні модульсіз алынады.
Мысалы: + өрнегінің мәнін есептейік.
Шешуі:27+10 ;27-10 ескерсек,
Мысал: өрнегінің мәнін еептейік.
Шешуі: Бірінші тәсіл. Берілген өонекті екінші дәрежеге шығарайық:
Берілген өрнектің мәні 6 немесе -6 болуы мүмкін. екенін ескерсек, берілген өрнектің мәні теріс болуы тиі. Демек, өрнектің мәні -6-ға тең.
Екінші тәсіл. Түбір ішіндегі өрнектер толық квадратты береді.
Сонда
Кейбір жағдайда иррационал өрнектерді түрлендіру кезінде жаңа айнымалыны енгізу тәсілі де қолданылады.
Мысалы: тепе-теңдігі айнымалының мүмкін болатын мәндерінде орындалатынын көрсетейік.
Шешуі: жаңа айнымалыны енгізейік:
Бұл жағдайда тепе-теңдіктің сол жақ бөлігі мына түрге келеді:
Енді алғашқы айнымалыға көшейік. Сонда
Иррационал өрнектерді түрлендірген кезінде (мұндағы А,В-оң рационал сандар, Всаны қандай да бір санның тура квадраты емес)түріндегі күрделі түбірлер (күрделі радикалдар) кездеседі. Бұл күрделі түбір мына түрге түрлендіріледі:
(1)
Дәлелдеуі: Ол үшін барлық түбірлер арифметикалық түбірлер болғандықтан, теңдіктің екі жақ бөлігін квадраттаймыз.
Сол жақ бөліктің квадраты: Оң жақ бөліктің квадраты:
Тура осылай (2)
Мысалы: өрнегін есептейік.
Шешуі: (1) формуланы қолдану үшін түбір ішіндегі екінші қосылғышты түрлендірейік: . Онда ,
Енді (1) формуланы қолдануға болады. Сонда
Сабақтың соңы 20 мин
Сабақты қорытындылау:Оқушылар бүгінгі сабақты қаншалықты түсінгендерін айтады.
Бағалау:Сабаққа белсене қатысқан оқушыларды бағалау.
Үй тапсырмасы: 10-сынып «Әбілқасымова А.Е.»-52 бет
