Сабақтың тақырыбы: М.Әуезов

   Әдебиет 

Сабақтың тақырыбы:

 

М.Әуезов «Көксерек» әңгімесі

 

Сабақтың мақсаты:

 

Білімділік: М.Әуезовтің «Көксерек» әңгімесінің 

мазмұнынқорытындылау, шығарма мазмұнына, идеясына, 

тақырыбына талдау жасату. 

Тәрбиелік: Әңгіме мазмұны арқылы оқушылар бойында 

адамгершілік, жанашырлық сияқты қасиеттерді қалыптастыру, 

табиғатты, қоршаған ортаны аялауға, оның заңдылығын бұзуға 

жол бермеуге тәрбиелеу 

Дамытушылық: Шығарманы талдау арқылы өз ойын қорғай 

білуін, нақты сөйлеу білуін дамыту, сөздік қорын молайту 

Сабақтың  типі:

 

 

Қайталау сабағы 

Сабақтың түрі:

 

 

Жинақ сабақ 

Сабақтың әдіс

-тәсілдері:  «Кубизм» әдісі,    «Әңгіме кестесі» т.б. 

Сабақтың әдіс

-тәсілдері:  Кубик, тірек-сызба, әр түрлі плакаттар 

 

 

 

Сабақтың барысы:

 

І. Ұйымдастыру кезеңі

 

(Фильмнен үзінді көрсету).  

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 

 



 

М.Әуезовтың өмірі мен шығармашылығы   



 

Кейіпкерлерін талдау.(Басты кейіпкер: Құрмаш, Эпизодтағы кейіпкерлер: 

Қасен,Бейсембай, Жұмаш, Құрмаштың әжесі, ауыл адамдары, Қосалқы кейіпкер: 

Арыстанбек ) 

ІІІ. Шығармаға талдау жасау

  Мақсаты:   

-

 

Балалар,  біз  сендермен өткен  сабағымызда  М.Әуезовтің  «Көксерек»  әңгімесінің 

мазмұнымен  танысып,  әр  бөлімге  тақырыпшалар  қойған  болатынбыз.    Бүгінгі 

сабағымызда тақырыпты  қорытындылаймыз. 

 

Алдымен шығарманы есте жаңғырту үшін әңгіме мазмұнын қаншалықты меңгеріп, 

түсінгендеріңді байқаймыз.  Ол үшін кубизм әдісі арқылы 7 бөлім бойынша дайындалған 

сұрақтарға жауап бересіңдер. Мұнда оқушы кубикті лақтырып, түскен сұраққа жауап 

беруі керек. 

 

 

 

 

 

Тағылар ұрпақ қамында 

 

Көксеректің ажалы   

 

 

 

 

      Адамдар тағылығы 

 

 

Бітіспес өшпенділік 

Тұтқын Көксерек 

 

 

 

       Қараадырдағы    

 

 

 

Ұяластарымен 

          мазасыздық 

 

 

 

 

    табысу 

 

-

 

Қараадырда қандай мазасыздық болды? 

-

 

Көк күшікті кімдер алып келді? 

-

 

Көксеректің ауылдағы өмірі қандай болды? 

-

 

Көксерек ұяластарымен қалай табысты? 

-

 

Көксерек пен ақ қасқырдың істеген жауыздықтары қандай? 

«Көксерек» 

әңгімесі 

-

 

Үйден қашқаннан кейін Құрмашпен қандай жағдайда кестесті? 

                Құрмаштың қазасына кінәлі кім?  Көксерек  

 

-

 

   жазасын  қалай тартты? 

 



 

 (Тегі: Эпика, Жанры: Көркем әдебиет, қара сөзбен жазылған, Әдеби бағыт: 

Реалистік шығарма ) 

 

-

 

Міне, шығарманың жалпы мазмұнына да шолу жасап болдық.  

 

(Топтық жұмыс: (жазбаша)) 

І

 ТОП: Композициялық жоспар:  

 

Р/

с

 

 

Әңгіменің 

композициялық

 

элементтері

 

Композициялық жоспар

 

Әңгіменің 

көркемдік әдіс

-

тәсілі

 

1

 

Оқиғаның басталуы

 

 

Суреттеу

 

2

 

Оқиғаның байланысы

 

 

Баяндау 

диалог

 

3

 

Оқиғаның дамуы

 

 

Баяндау 

Суреттеу

 

4

 

Оқиғаның шиеленісуі

 

 

Суреттеу

 

5

 

Оқиғаның шарықтау 

шегі

 

 

Баяндау 

Суреттеу

 

6

 

Оқиғаның шешімі

 

 

Баяндау 

Диалог

 

 

ІІ ТОП:

 Семантикалық карта 

Кейіпкерлер сөзі кімдікі?  

Кейіпкер сөзі

 

Ауыл 

адамдары

 

Жұмаш

 

Құрмашты

ң

 

әжесі

 

Бейсембай

 

Қуарған-ай, неңді алып ем? Не 

жазып ем ?

 

 

 

 

 

Кәпір қырыс, неме , кеудесін 

бермейді, жасымайды.

 

 

 

 

 

Мына кәпірдің екі көзі жап-

жасыл болып кетіпті, тұқымын 

сезген екен, мұны өлтіріп, 

терісін алайық .

 

 

 

 

 

Қасқырың болса қайтейін, менің 

қара ала 

төбетім бір-ақ  

соғады.Араша 

лай алмасаң, әлдеқашан өлтіріп 

тастар еді.

 

 

 

 

 

Іздегендерің- 

нің  өзі-сол, 

бәрін істеп жүрген сол.       

Енді соны бір қолға берсе-ау!

 

 

 

 

 

 

-

 

 Шығарманың тақырыбы мен идеясына талдау жасаңдар 

 

ІІІ ТОП:

 Шығармашылық  жұмыс (мәтінді елестете отырып, суретін салу) 

Бір  күні  түсте  Құрмаш  Көксерекке  тысқа  алып  шығып,  ас  құйып,  жалатып 

тұрғанда,  анадан  шылапшынның  салдырын  естіген  қара  ала  төбет  үйдің  көлеңкесінен 

шығып алып, адымды қойып еді.  

 

Екпіндеген  бетімен,  жолында  жасқан  тұрған  Құрмашқа  қарамастан,  келе 

Көксеректі бүйір жағынан келіп арс етіп, қауіп түсті. 

Бұрынырақ  кезде  бұндайда  асын  тастап,  кісіге қарап  жалтақтап  шығып  кететін  Көксерек 

енді зор дауыспен гүр-гүр етіп, қара ала төбетті алқымынан ала түсті. Ұстаған жері құлақ 

шекеге  жақын  еді.  Төбеттің  мойнын  бұрғызбастан  қапсыра  тістеп,  жұлқып-жұлқып 

жібергенде,  үлкен  төбеттің  арт  жағы  бұлғаң-бұлғаң  қағып  барып,  Көксеректің  жанына 

дүрс етіп, сұлап түсті. 

 

Шығарманың  тілі:  Автор  шығармасында  дыбыстық  және  бейнелеуіш,қайталама  және 

қосарлама  сөздерді  көп қолданған.  Мысалы:  сатыр -сатыр,  дар -дар, қорқ  -қорқ, арс- ұрс, 

күрс т.б. (мәтін ішінен тауып оқу) 

(әр топ өз тапсырмалар орындайды және ауызша қорғайды) 

 

Бекіту: 

 

Үлестірме парақтарымен жұмыс: 

 

 

1.

 

Салыстырыңыз

 

Көксеректің ауылдағы мінез-құлқы мен даладағы, еркіндіктегі мінез-құлқын 

салыстырыңыз. 

 

2.

 

Елестетіңіз

 

Егер адамдар қасқыр апанын бұзып, бөлтіріктерін өлтіріп, Көксректі алып кетпегенде, 

оқиға әрі қарай қалай дамуы мүмкін еді? Көз алдыңызға елестетіңіз. 

 

3.

 

Суреттеңіз

 

Ауыл адамдарының көксеректен көрген зардаптарын суреттеңіз. 

 

Қорытынды: Ой

 толғау 



 

Құрмаштың өліміне Көксерек кінәлі ме, ой толға? 



 

Қай кезеңді суреттейді? 



 

Неге үйретті? 

 

Әңгімедегі бейкүнә  бала Құрмаштың өлімі – табиғаттың адамға берген жауабы 

секілді, екі аяқты пенделер, біздер, табиғат заңдылығын бұзуға хақымыз жоқ . Себебі, 

адам мен табиғат арасында тығыз байланыс бар. Ендеше, балалар, табиғатты 

зорлықпен, күшпен бағындыру мүмкін емес! 

ІҮ. Бағалау

 

Ү. Үйге тапсырмасы: 

   

«Адам  және табиғат» (эссе ) жаз