9.1.5.1 – нефронның -құрылысы мен қызметін сипаттау
– фильтрация және несептің түзілу процестерін сипаттау
Сабақтың мақсаты
Нефронның құрылысы мен қызметін сипаттайды
Фильтрация және несептің түзілу процестерін сипаттайды
Сабақтың барысы
Сабақ кезеңі Уақыты
Педагогтің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы Қзығушылықты ояту 10 мин
Сабақтың ортасы
Функционалдық сауаттылық тап сырмасы
Ұйымдастыру кезеңі
Психологиялық ахуал қалыптастыру «Шаттық шеңбер»
Топқа бөлу (сандар арқылы)
Бүгінгі сабақтың тақырыбы мен мақсатын түсіндіру. Мұғалім оқушыларға несептің екі түрін қаныққан (жасанды) және сұйытылған түрін көрсетеді. Олардың түсі бойынша ерекшелігін сұрайды? Мұғалім сұрақ қояды.
Нефронның қай иірім түтіктерінде несеп концентрациясы артады?
Осы несеп концентрациясына қай гармондар әсер етеді?
Бейнеролик көрсету арқылы тақырып ашылады. Ой қозғау сұрақтары Нефронның қандай құрылымында бірінші және екінші реттік несеп түзіледі екен?
Осы бірінші реттік несеп түзілуінің екіншісінен қандай айырмашылығы бар екен ?
1 – тапсырма. Топтық жұмыс. «Суретті сөйлет» әдісі арқылы. Жалпы нефрон адам және басқа омыртқалылардың құрылымдық және қызметтік бірлігі болып табылады. Осы бүйректі миллиондаған нефрондар құрайды және ол осы бүйрек денешігінен, проксимальды және дистальды бөлімнен тұрады.Бірақ тек сүтқоректілер мен адамдарда нефрон ұзын ирек өзектен тұрады. Бүйректің денешігі тамырлы болып келеді және несепті бөліктерден құралады.Тамырлы бөлікті біз көбінесе әкелгіш артериолла,қылтамырлар торы және әкеткіш артериолла құрайды.Осы бөлікке тазаланудан өтетін артерия қаны әдетте ағып келеді. Ал несепті бөлікті капиллярлар торы шумағын сыртынан қаптап осы бүйрек денешігінің қапшығын құрайды. Бүйрек денешігінің қапшығы осы екі қабат болып жатқан бір қабатты жалпақ эпителийден тұрады. Қапшық қуысы проксимальды бөлім өзекшесінің қуысымен мойын арқылы жалғасып тұрады. Осы бүйректің денешігінде капиллярлар шумағындағы қаннан, жоғарғы қан қысымының арқасында қан сұйығы қылтамырлар қабырғасы арқылы сүзіліп отырады және бүйрек денешігі қуысына шығып, алғашқы несепке барып айналады. Осы алғашқы несеп құрамында қан плазмасынан айырмашылығы болмайды. Бұл тек оның құрамында қалыпты жағдайда болатын протеиңдер болмайды. Осы алғашқы несеп нефрон бөлімдері арқылы ағып өтеді де, оның құрамындағы керекті заттарды (қантты, керекті түздарды, суды) кері сорылып, осы ағзаға керек емес ыдырау өнімдерін (аммиак туындыларын, улы, бояғыш заттарды, дәрі- дәрмектерді) несеп құрамына шығарып,яғни соңғы несепке (зәрге) айналдырып, нефрондардан құралған жинағыш түтікшелерге әкеп шығарады.[1]
