Грамматика. Есімше. Причастия сочетают в себе граммтические признаки именных частей и глагола и в казахском языке делятся на три группы:
Причастие прошедшего времени – айтқан, барған, келген, күткен.
Причастие переходного прошедшего времени – айтатын, сөйлейтін, келетін.
Причастие предположительного будущего времени (болжалдық келер шақтық есімше) образуется при помощи аффиксов ар/ер/р – айтар, билер, келер.
В предложении причастич могут выполнять функцию любого члена предложения.
При обраовании отрицательной формы причстия будущего времени аффиксы ар/ер/р трансформируются в –с: айтар – айтпас, келер – келмес.
Есімше жіктеледі, тәуелденеді, көптеледі, септеледі.
Көсемше. Деепричастие, так же, как и в русском языке, является глагольной формой, которая обозначает сопровождающее действие при главном действии.
Деепричастие образуется тремя способами:
основа глагола + ып/іп/п + глагол /вспомогательный глагол
основа глагола + -а/-е-/-й + глагол/вспомогательный глагол
основа глагола + -ғалы/-гелі/-қалы/-келі +глагол/ вспомогательный глагол
Сана – санап
Сана – санай
Сана - сана-ғалы
2-тапсырма.Берілген сөйлемдерді жазып, көсемшенің астын бір сызықпен, есімшенің астын екі сызықпен сызыңыз, жұрнағын белгілеңіз. 1. Біздің колледж 1963 жылы құрылып, бастауыш сынып мұғалімдерін дайындайтын болған. 1980 жылдардан бастап балабақшалар үшін тәрбиешілерді дайындай бастаған. 1989 жылы қазақ тілінде оқитын бірінші тәрбиеші тобы қабылданды. 1991 оқу жылынан бастап жаңа мамандықтар ашылды. 1997 жылы «Шет тілдер» мамандығы ашылды. Бұл мамандық бойынша оқу орны ағылшын және неміс тілі мұғалімдерін дайындайды. Қазіргі таңда тек бастауыш сыныпта ағылшын тілінің мұғалімдерін дайындағалы жатыр.
3-тапсырма. Бұрын өткен шақта тұрған сөйлемді ауыспалы өткен шаққа айналдырып жазыңыз.
