Садыћов Т. С., т б. Дљниежљзi тарихы
Ќлеуметтiк-экономикалыћ даму
жүктеу/скачать 14,18 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ќлеуметтiк-экономикалыћ даму. кiмет билiгiне келген
Л.И.Брежнев бастаѕан партиялыћ-ќкiмшiлiк топ =зiнiѓ саяси жќне ќлеуметтiк-экономикалыћ баѕытын жљргiзуге кiрiстi. КОКП Орталыћ Комитетiнiѓ 1965 жылѕы ћыркљйек жќне наурыз пленум- дарыныѓ шешiмдерi реформаны бастап кеттi. Айтыстардыѓ барысында назар аударылѕан кемшiлiктердi жоюѕа реформа кмектеседi деген сздер айтылды. Реформа экономикалыћ тџтћаларды кљшейтуге, шаруашылыћ есептегi буын — кќсiпорынныѓ дербестiлiгiн арттыруѕа немесе орталыћтандырылѕан жоспарлау iсiн жетiлдiруге тиiстi кешендiк шаралардыѓ џштастырылуы љшiн жљргiзiлдi. Реформа кќсiпорындарѕа министрлiктер жолдайтын жоспарлы крсеткiштердiѓ санын беске дейiн ћысћартуды кздедi. Негiзгi крсеткiш деп жалпы нiмнiѓ, яѕни ндiрiлген нiмнiѓ клемi емес, ћайта ткiзiлген нiмнiѓ клемiн айтћан жн деп џйѕарылды. Кќсiпорындарда материалдыћ ћолдау ћорларын жасау кзделдi. Оларды ндiрiстi дамытуѕа, жџмысшылар мен ћызметшiлердi материалдыћ жаѕынан ынталандыруѕа, ќлеуметтiк- мќдени ћажеттiлiктерге жќне тџрѕын љй ћџрылысына жџмсауѕа болады. Pнеркќсiптiк ћџрылысты ћаржыландыру ћайтарылмайтын демеу ћаржы беру жолымен емес, ћайта несие беру жолымен жљргiзiлуге тиiс болды. Кќсiпорындармен келiспей тџрып жоспарларды згертуге жол беруге болмайды деп есептелдi. Pнеркќсiптi басћарудыѓ џжымдыћ ћџрылымы- ныѓ салалыћ принципiн ћалпына келтiру кзделдi. 1965 жылѕы экономикалыћ реформа 1966 жылдан 1970 жылѕа дейiнгi сегiзiншi бесжылдыћ жылдарында =зiн неѕџрлым табысты тљрде к=рсеттi. неркќсiп =ндiрiсiнiѓ к=лемi 50 %-ѕа =стi. Мыѓ тоѕыз жљздей iрi кќсiпорындар салынды, олардыѓ ћатарында Тольяттидегi Волга автозауыты да бар. 1970 жылы осы зауыт алѕашћы «жигули- лердi» шыѕара бастады. Ауыл шаруашылыѕы =ндiрiсi 20 %-ѕа =стi. Кеѓес адамдарыныѓ материалдыћ ќл-аућаты жаћсарды. неркќсiп жќне азыћ-тљлiк тауарларыныѓ тџтынылуы артты. Теледидарлар, тоѓазытћыштар, радиоћабылдаѕыштар кљнделiктi =мiрге ендi. Кеѓес 122 адамдарыныѓ пќтерлерiнде љй кiтапханалары пайда болды. Ћарћын алѕан тџрѕын љй ћџрылысы кеѓес азаматтарыныѓ елеулi б=лiгiн тџрѕын љймен ћамтамасыз етуге к=мектестi. 1965 жылдан бастап бiрћатар дќрi- дќрмектердiѓ б=лшек сауда баѕалары арзандатылды. Емханаларда емделген кезде наућастардыѓ кейбiр категорияларына дќрi- дќрмектi тегiн беру к=зделдi. Елде халыћ саныныѓ тез к=бейгенi байћалды. 1969 жылы Мќскеуде КОКП џжымшар мљшелерiнiѓ III съезi болды. Ол џжымшарлардыѓ жаѓа Жарѕысын ћабылдады. Жарѕыда џжымшар- лардыѓ дербестiгi онша кеѓейтiлген жоћ жќне џжым мљшелерiнiѓ к=мекшi шаруашылыѕы, љй жанындаѕы жер телiмi, жекеменшiкте малы мен ћџстары болу ћџћыѕы саћталды. Алайда 70-жылдардыѓ =зiнде-аћ халыћ шаруашылыѕыныѓ даму ћарћыны т=мендегенi байћалды. Реформаныѓ сќтсiз болуыныѓ басты себептерiнiѓ бiрi мынау едi: елде терiс пиѕылдар љдей тљстi. Барѕан сайын ћабiлетсiз бола бастаѕан басћару аппаратыныѓ т=решiлдiгi байћалды. Партия органдары жаѓа бастамалардыѓ ћандайын болса да басып тастап отырды. Ћандай шешiмдi болса да ћабылдау љшiн тљрлi деѓгейлердегi бiрсыпыра келiсiпалушылыћтар ћажет етiлдi. К=птеген кќсiпорындар жџмыста шыѕындарѕа џшырады, шыѕары- латын =нiмдерiнiѓ сапасы т=мен болды. Џжымшарлар мен кеѓшарлар- дыѓ теѓ жартысына жуыѕы табыс берген жоћ, мемлекеттiк демеу- ћаржылар есебiнен кљн к=рдi. Партия органдары бџѕан ћарсы кљрес жљргiздi. К=леѓкелi экономиканыѓ к=рiнiс беруi елдегi даѕдарыстыѓ таѕы бiр мысалына айналды. Ол материалдыћ жiктелушiлiктi кљшейтуге бастады жќне еѓбек етпей басћа жолдармен тљскен табыс- тардан астыртын дќулет жасауѕа к=мектестi. Ћайсыбiрде к=леѓкелi экономика партия мен мемлекеттiк аппараттыѓ бiр б=лiмiмен бiрiгiп, ауыз жаласып кеткен жаѕдайлар кездестi. Бџл кеѓес азаматтарыныѓ ашу-ызасын туѕызды. Олардыѓ адал еѓбекке деген сенiмiн нашарлат- ты, адал еѓбектiѓ жоѕары дќрежедегi ќл-аућаттылыћты ћамтамасыз ететiн ћабiлетiне сенiмсiздiк туѕызды. жүктеу/скачать 14,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|