Садыћов Т. С., т б. Дљниежљзi тарихы
Кеѓес ћоѕамыныѓ iшкi саяси дамуы
жүктеу/скачать 14,18 Mb. Pdf көрінісі
|
дүниежүзі тарихы 11
| Кеѓес ћоѕамыныѓ iшкi саяси дамуы. 60-жылдардыѓ екiншi
жартысы 80-жылдардыѓ бiрiншi жартысына арнап дамыѕан социализм концепциясы насихаттала бастады. Оны тџѓѕыш рет Л.И.Брежнев Ћазан т=ѓкерiсiнiѓ елу жылдыѕы ћџрметiндегi сал- танатты мќжiлiсте баяндаѕан едi. Дамыѕан социализм тџжырым- дамасы коммунизмнiѓ тљпкiлiктi маћсатын жоћћа шыѕарѕан жоћ, тек оныѓ орнатылуын белгiсiз болашаћ мерзiмге џзартты жќне коммунис- тiк келешектi теориялыћ проблемаѕа айналдырды. Бџл тџжырым- дамаѕа сќйкес коммунизмге апаратын жолда дамыѕан социализм кезеѓi жатыр. Оны орнатудыѓ нќтижесiнде социализм =ндiрiстiк, ќлеуметтiк- саяси жќне адамгершiлiк, ћџћыћтыћ, ћоѕамдыћ ћатынастардыѓ љйлесiмдi џштасуына жетуi тиiс. Л.И.Брежнев 123 1977 жылы ћабылданѕан Жаѓа Конституция дамыѕан социализм тџжы- рымдамасын заѓ жљзiнде бекiттi. Конституцияда кеѓестiк ћџрылыстыѓ ќлеуметтiк базасы жџмысшы табы, џжымшар шаруалары мен халыћтыћ зиялы ћауым болып табылады деп баяндалды. Жаѓа Конституция азаматтардыѓ ћџћыћтарын кеѓейттi. Ол азаматтардыѓ еѓбек ету, тегiн бiлiм алу жќне медициналыћ ћызметтi пайдалану, демалыс, зейнетаћымен ћамсыз- дандырылу жќне тџрѕын љй ћџћыћтарын заѓ жљзiнде бекiттi. Негiзгi демократиялыћ бостандыћтар: ар-џждан, с=з, жиналыстар, шерулер, т.б. жарияланды. 6-бапта КОКП-ныѓ басшылыћ р=лi бекiтiлдi. Еѓбекшiлер депутаттарыныѓ кеѓестерi ендi Халыћ депутаттарыныѓ кеѓестерi болып аталды. Конституция «Жаѓа интернационалдыћ жќне ќлеуметтiк ћауымдастыћтыѓ — кеѓес халћыныѓ ћалыптасћанын» жариялады. Ал оныѓ бер жаѕында, ѕылыми жќне шыѕармашылыћ зиялы топтыѓ =кiлдерi арасында елде саяси режiмнiѓ ћатайтылуына наразы- лыћ к=бейiп келе жатты. 60-жылдардыѓ ортасынан бастап дисси- денттiк деп аталѕан ќдеттен тыс ћозѕалыс туа бастады. Ол 1965 жылѕы 5 желтоћсанда Мќскеудегi Пушкин алаѓында ћџћыћ ћорѕау џрандарын к=терген бiрiншi шеру болѕан кезде туды деп саналады. Мџнымен ћатарласып «еркi =зiндегi баспа» деп аталѕан баћылаусыз баспас=з пайда болды. 60—70-жылдарда диссиденттердiѓ негiзгi љш аѕымы ћџрылды. Оныѓ бiрiншiсiмен «Марксизм-ленинизм шынайылыѕын» ћорѕаушы Рой мен Жорес Медведевтер таныстырды. Екiншiсiн батыстыћ либералдыћ ћџндылыћтарды жариялап келген академик А.Д.Сахаров баяндап бердi. Ал љшiншiсiн «Христиандыћ идеологияныѓ» бџрынѕы жаћтаушысы А.И.Солженицын айтып тљсiндiрдi. Диссидентердiѓ ћџрамы =те аз, бар болѕаны бiрнеше жљз жаћтаушылар болды. 70-жылдардаѕы диссиденттiк ћозѕалысћа антикоммунизм мен антикеѓестiк тќн болды. кiмет орындары диссиденттермен кљрес жљргiздi. Оларды ћылмыстыћ жауапкершiлiкке тартты, шалѕай тљкпiрлерге жер аударды, шетелдерге ћуып жiбердi. Кеѓестiк =кiмет орындары ол кезде саяси плюрализмнен ћорћып, кеѓес зиялылары Владимир Максимов пен Александр Зиновьев сияћты патриоттыћ ниеттегi ћайраткерлердi де елден ћуып, аћылсыздыћ iстедi. Џлттыћ мќселелерде де терiс ћџбылыстар белеѓ ала бастады. Орталыћтыѓ шектен тыс к=бiнесе жалпы мемлекеттiк мљдделердi ћорѕау деген сылтаумен =ткiзiлетiн ћамћорлыѕы џлттыћ республи- калардыѓ басшыларын ызаландыратын. жүктеу/скачать 14,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|