Садыћов Т. С., т б. Дљниежљзi тарихы
Балћандаѕы, Орта жќне Таяу Шыѕыстаѕы жанжалдар
жүктеу/скачать 14,18 Mb. Pdf көрінісі
|
дүниежүзі тарихы 11
| Балћандаѕы, Орта жќне Таяу Шыѕыстаѕы жанжалдар. КСРО-
даѕы «ћайта ћџру» барлыћ социалистiк елдерде љлкен даѕдарыс туѕызды. Ол Югославияда бќрiнен де айћыныраћ бiлiндi. 1991 жылы 26 маусымда Словения мен Хорватия федерация ћџрамынан шыѕатынын мќлiмдеп, =здерiнiѓ егемендiгiн жариялады. Ћыркљйекте олардыѓ љлгiсiн Македония ћайталады. Ал 1991 жылы ћарашада Босния мен Герцеговина егемендiк жариялады. Одаћтыћ мемлекеттiѓ џйытћысы болып келген Сербия ыдырауды кљшпен тоћтатуѕа тырысты, бiраћ оныѓ бџл ќрекетi саяси жанжалдыѓ соѕысћа џласуына апарып соћтырды. АЋШ пен Батыс Сербияны џлтаралыћ жанжалды =ршiттi деп айыптады. Желтоћсанда жанжал аймаѕына БЏЏ-ныѓ бiтiмгер кљштерi жiберiлдi. Бiраћ ол мџсылмандар, сербтер мен хорваттар арасында љш жаћты сипат алѕан жанжалды тоћтатуѕа дќрменсiз болып шыћты. Бџл ћаћтыѕыста батыстыѓ екiжаћты стандарты =те айћын к=рiндi. Олар сербтер мен югославия љкiметiн барлыћ жаѕынан кiнќлап, серб халћыныѓ нќсiлдiк жаѕынан тазартылып жатћанына жќне мџсылман- дар мен хорваттардыѓ осындай ќрекеттер жљргiзгенiне к=з жџма ћарады. 1995 жылы Хорватияныѓ, Сербияныѓ жќне Босния мен Герцего- винаныѓ мџсылман басшылары арасында жанжалды реттеп, Югосла- вия аумаѕында тќуелсiз екi мемлекет: Сербия Республикасы мен мџсылмандыћ Хорватия Федерациясын ћџру ж=нiндегi келiсiмдерге ћол ћойылды. Iс жљзiнде Югославия бiртџтас мемлекет ретiнде =мiр сљруден ћалды. Сол тџста Косоводаѕы жаѕдай жаѓа ћарћынмен шиеленiсiп, жанжалѕа АЋШ жќне НАТО араласты. Серб Республика- сыныѓ басшысы С.Милошевичке =лке аумаѕына НАТО-ныѓ ћарулы кљштерiн енгiзу ж=нiнде ћатаѓ талап ћойылды. Бџл талапты ћабылда- маѕандыћтан, 1999 жылѕы наурызда НАТО-ныѓ авиациясы Сербия аумаѕын бомбалай бастады. Бомбалау џрыс ћимылдары 2,5 айѕа созылды. НАТО =зi ћџрылѕаннан берi бiрiншi рет тќуелсiз мемлекетке ћарсы ќскери кљштердi пайдаланды, осылайша 2000 жылы 6 ћазанда Бiрiккен Џлттар Џйымыныѓ Жарѕысы бџзылды. С.Милошевич ресми тљрде =кiмет билiгiнен бас тартты, оныѓ орнына Воислав Коштуница келдi. Оныѓ келуi Батыс елдерiмен ћатынасты оѓды ћалпына келтiруге к=мектестi. Ал серб =кiмет орындары 2001 жылѕы 30 маусымнан бастап Милошевичтi ќскери ћылмыскер ретiнде Гаагадаѕы халыћ- аралыћ трибуналѕа бердi. Џзаћћа созылѕан тергеу барысында С.Милошевичтiѓ кiнќлары дќлелденбедi. 41 80-жылдардыѓ соѓы мен 90-жылдардыѓ басында Таяу Шыѕыс- таѕы жаѕдай ушыѕып кеттi. 1980 жылы басталѕан Иран-Ирак арасында џзаћћа созылѕан соѕыс, екi елге есепсiз к=п шыѕын, бљлiншiлiк жќне адам шыѕындарын ќкелдi. 1988 жылы БЏЏ Бас хатшысыныѓ араласуымен Иран-Ирак майданыныѓ шебiнде џрыс ћимылдарын тоћтату туралы келiсiмге ћол жеттi. 1989 жылдыѓ соѓында Ирак к=ршiлес Кувейт мемлекетiне бiрћатар талаптар ћойды, олар мџнай беруге жќне аумаћтыћ мќселе- лерге ћатысты едi. 1990 жылы 2 тамызда Ирак армиясы ашыћтан- ашыћ Кувейтке басып кiрдi. БЏЏ-ныѓ Ћауiпсiздiк Кеѓесi Ирактан Кувейттi басып алуды тоћтатуды талап еткен бiрћатар ћарарлар ћабылдаѕанмен Баѕдат мџндай шаћыруларды тыѓдамады. АЋШ бастаѕан коалиция кљштерi 17 ћаѓтарда Иракћа ћарсы соѕыс объектiлерiне ќуеден зымырандармен шабуыл жасап, жойћын соћћы бердi. Парсы шыѕанаѕыныѓ ауданы таѕы да ћырѕын соѕыс аймаѕына айналды. 2001 жылѕы 11 ћыркљйекте Нью-Йорк ћаласында орын алѕан оћиѕалар АЋШ-тыѓ =з позициясын кљшейте тљсуiне љлкен себеп болды. Осы оћиѕаны пайдалана отырып, АЋШ ендi, =зiмiздi-=зiмiз ћорѕауѕа ћџћымыз бар деп мќлiмдедi. АЋШ 2003 жылы 19 наурызда Иракћа басып кiрдi. Нќтижесiнде С.Хусейн режiмi ћџлатылды. жүктеу/скачать 14,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|