Миттеран Франсуа Морис Адриен Мари

76
Мемлекеттiѓ экономикалыћ љдерiстердi реттеуге ћатысуыныѓ жоѕары
деѓгейi ћазiргi Францияныѓ ерекше сипаты болып келедi.
Алайда елдiѓ салыстырмалы экономикалыћ ќл-аућаттылыѕы ќлеу-
меттiк мќселелердiѓ шешiлуiне к=мектеспедi. Францияныѓ ќлеумет-
тiк-экономикалыћ дамуыныѓ ажырамастай бiр ћыры жџмыссыздыћ
деѓгейiнiѓ жоѕарылыѕы болып келедi. Ол 10
%-дыѓ т=ѓiрегiнде
ћџбылып тџрады. Ертеѓгi кљнге деген сенiмсiздiк пен жџмысын
жоѕалтып алудан ћорћушылыћ ћоѕамда ауыр моральдыћ-психо-
логиялыћ ахуал туѕызады. Барлыћ осындай мќселелердiѓ шешiлмей
созылып кетуi ерте ме кеш пе, ќйтеуiр ќлеуметтiк жарылыс туѕызуы
тиiс болатын. 2005 жылѕы ћарашада солай болды да.
Францияныѓ iрi ћалаларыныѓ кiре берiс аймаћтарында  ереуiл-
шiлдердiѓ  жаппай наразылыћ ћимылдары кљшейдi. Солтљстiк
Африкадан шыћћан француз жастары бљлiк шыѕарды. Олардыѓ
арасындаѕы жџмыссыздыћ 43
%-ѕа жететiн. Топ-топ жастар дљкен-
дердi талћандап, авток=лiктерге =рт салды. Тќртiп саћтаушыларѕа
тас жќне бензин ћџйып =ртелген канистрлердi лаћтырды.
Ћалалар т=ѓiрегiндегi толћулар басылып болмастан-аћ 2006 жылы
аћпанда жаѓа ќлеуметтiк жанжал бџрћ ете тљстi. Оныѓ тууына себеп
болѕан жаѕдай — кќсiпкерлерге себептерiн ешћандай да тљсiндiрместен
жас жџмысшыларды алѕашћы екi жылдыѓ iшiнде жџмыстан
шыѕаруѕа рџћсат берiлгендiгi едi. Бџл жаѓалыћћа жауап ретiнде
миллиондаѕан адамдар к=шелерге шыћты. Олар жџмысшылар,
студенттер, жоѕары сынып оћушылары болатын. Наразылыћ
бiлдiрушiлер  ресми тљрде кљшiне енген заѓныѓ кљшiн жоюды талап
еттi. кiмет амалсыздан к=ндi. 2006 жылы 10 сќуiрде заѓныѓ кљшi
жойылды. Франциядаѕы соѓѕы оћиѕалар =кiметтегi к=пшiлiк елдегi
кљштердiѓ наћты араћатынастарын бейнелей алмайтындыѕын
к=рсеттi.
2007 жылы Францияда кезектi президент сайлауы =ттi. Сайлауда
жеѓiске жеткен голльшiлер партиясыныѓ (республиканы ћолдау
бiрлестiгi) =кiлi Николя Саркози 2007 жылы 16 мамырда ћызметiне
кiрiстi.
Н.Саркози президент болып сайланѕаннан кейiн iле-шала =зiнiѓ
сайлау алдындаѕы уќделерiн орындауѕа кiрiстi. Џлттыћ жиналыс
=зiнiѓ т=тенше жазѕы сессиясына шџѕыл тљрде шаћырылды. Оныѓ
мќжiлiстерiнде жаѓа заѓ актiлерiн талћылап ћабылдау басталды.
Љкiмет пен заѓгерлердiѓ кљн тќртiбiнде ќлеуметтiк дербес экономи-
калыћ заѓ, саяси жќне халыћаралыћ мќселелердiѓ тџтас бiр тобы
белгiлендi. Француз президентiнiѓ негiзгi баѕдарламасыныѓ  «К=бiрек
жџмыс iстесек, к=бiрек нќтижеге жететiн боламыз!» деген басты џра-
нын жљзеге асыруѕа арналѕан салыћ шараларыныѓ кешенi жљргi-
зiлгелi отырѕан реформалардыѓ негiзi болды. Н.Саркози ќлеуметтiк
жљйенi реформалауѕа кiрiстi. Францияда бџл жљйенiѓ  аућымды екенiн
атап айтћан ж=н. Жџмыс iстемейтiндер ќжептќуiр жќрдемаћы алады.
Осыныѓ салдарынан жџмыссыздар жиi-жиi =здерiне џсынылѕан

77
жџмыстан бас тартады. Саркози џсынылѕан
жџмыстан бас тартатындарѕа, егер ол бiр рет-
тен артыћ бас тартатын болса, берiлетiн
ќлеуметтiк жќрдемаћыны ћысћартуды џсын-
ды. Халыћтыѓ сатып алу ћабiлетiн арттыру
маћсатымен салынатын салыћ м=лшерлерiнiѓ
=згертiлетiнi француз ћоѕамында кеѓiнен
ћолдау тапты. Н.Саркози 35 саѕаттыћ жџмыс
апталыѕынан артыћ iстелген саѕаттардаѕы
жџмыс љшiн салыћ салудан босатуды џсынды.
Ал жџмыс апталыѕы Еуропада онсыз да бџдан
ћысћа болатын. Француз президентi мем-
лекеттiк аппаратты ћысћарту туралы жќне к=лiк ћызметкерлерi кќсiп-
одаћтарын тiптi ереуiл жариялаѕан кезде де жџмысты толыћ
тоћтатпауѕа мiндеттейтiн заѓдар ћабылдамаћшы екенiн мќлiмдедi.
Ќлеуметтiк салада џсынылѕан =згерiстер халыћтыѓ елеулi б=лiгi
арасында ћолдау тапты. Алайда жекелеген ќлеуметтiк топтар ара-
сында бџѕан келiспеушiлiк те орын алды.  Мќселен, Н.Саркозидiѓ уни-
верситеттерге љлкен еркiндiк бермек ниетi студенттердiѓ наразылыѕын
туѕызды, =йткенi студенттер бџл оћу љшiн аћы т=леудi арттырады
деген пiкiрде болды. Париждiѓ шет аймаћтарындаѕы кедей халыћ
эмиграциялыћ саясатта жасалмаћшы =згерiстерге наразы екендiктерiн
бiлдiрдi. Дегенмен де к=птеген француздар Саркозидiѓ айтћандарын
ћолдады. Жџмыссыздыћ азайды, кќсiпкерлердiѓ кiрiсi к=бейдi,
Џлыбритания мен АЋШ-тан жќне басћа елдерден келетiн
инвесторлардыѓ ынтасы кљшейдi. Н.Саркози сыртћы саясаттыѓ еѓ
басты љш баѕытын: еуропалыћ, атлантикалыћ жќне жерортатеѓiздiк
баѕыттарын атап  к=рсеттi. Еуропалыћ iстердегi еѓ басты мќселе —
Еуропалыћ ыћпалдастыћтыѓ кљшеюi жќне зымырандардан ћорѕану
жљйесiн Ресеймен шекараѕа жаћын орналастыру болып табылады.
Саясаттыѓ атлантикалыћ баѕыты АЋШ-пен ћарым-ћатынастардыѓ
ныѕайтылуын к=здейдi. Бiраћ АЋШ-тыѓ сыртћы саясатыныѓ негiзгi
акцияларын ћолдау дегеннiѓ мќнi оларды сынауѕа болмайды деген
с=з емес. Н.Саркози АЋШ-тыѓ Ирактаѕы џрыс ћимылдары туралы
сын-пiкiр айтып, оларды “тарихи ћателiк” деп атады. Францияныѓ
Џлыбританиямен ћатынастары жаћсарды. Жерорта теѓiзi ауданы мен
Солтљстiк Африкадаѕы сыртћы саясат — сыртћы сауда, энергетика,
бiлiм, эмиграцияда тќртiп орнату ж=нiндегi кеѓ аймаћтыћ ынтымаћ-
тастыћћа баѕытталуы тиiс болды. Николя Саркози Жерорта теѓiзi
мемлекеттерiнiѓ одаѕын ћџруды бiрнеше рет ћайталады. Жерорта
теѓiзi одаѕыныѓ басты мiндеттерi мыналар болуѕа тиiс: бiрлескен
иммиграциялыћ саясатты  белгiлеу, ћџћыћтыћ мемлекеттiѓ эконо-
микасы мен саудасын дамыту, негiзгi ћџндылыћтарын iлгерi бастыру,
ћоршаѕан ортаны ћорѕау болуы керек. Жерорта теѓiзi  мемлекеттерiнiѓ
одаѕы Франция с=зсiз жетекшiге айналатындай ћџрылым бола алады.
Ал Ресеймен ћарым-ћатынастарѕа келер болсаћ, бџлар Ћытаймен жќне

жүктеу/скачать 14,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: