Садуахас Дулат Саясаттану

Қазақстан Республикасы білім жəне ғылым министрлігі
Əл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
Факультеті «Философия жəне Саясаттану».
Кафедрасы «Философия».
СӨЖ
Тақырыбы:
"Қазақстан жастарының саяси белсенділігін арттыру
жолдары"
Орындаған:Садуахас Дулат
Тексерген:Мусатаев.С.Ш.
Алматы 2023

Əрбір елдің, жалпы əлемдік қауымдастықтың болашағы жастармен тікелей байланысты. «Жастар
мен қоғам үнемі өзгеріп отыратын қарым-қатынаста. Бүгінгі жастар білім алып, өмірлік тəжірибе
жинақтаса, ертеңгі күні өмірлік даналығын жаңа ұрпаққа жеткізетін белсенді жасампаз күшке
айналады.
Қоғамның сақталуы мен дамуы, оның мəдениеті мен тарихының сабақтастығы, аға буынның өмірі
мен кейінгі ұрпақтың өсіп-өнуі үшін басқа əлеуметтік топтармен алмастырылмайтын ерекше
жауапкершілік жастарға жүктеледі. Ол дамудың органикалық субъектісі: экономикалық, саяси,
əлеуметтік-мəдени. Қоғамның жастарды əлеуметтендіру жəне интеграциялау əрекеттерінде
кездесетін проблемалар тез өзгеріп жатқан əлемде жастардың қажеттіліктері мен ұмтылыстары
мен қоғамның олардан не ұсынатыны жəне не талап ететіні арасындағы сəйкессіздіктен
туындайды.
Əрбір қоғамның ілгерілеуі жастар өкілдерінің реформаларға қатысу дəрежесімен анықталады. Бұл,
бір жағынан, оның елдегі халық санындағы айтарлықтай үлесіне байланысты болса, екінші
жағынан
- жастардың жас ерекшеліктеріне байланысты жаңалыққа бейім болуымен. Ол ескіргеннің бəріне
сын көзбен қарайды, күнделікті өмірге, инерцияға жəне тоқырауға төзбейді, өзгерістерді
қабылдайды.
Өнеркəсіптік дамыған елдердегі жастар туу деңгейінің төмендеуіне жəне өмір сүру ұзақтығының
жоғарылауына байланысты жалпы халық санының салыстырмалы түрде аз бөлігін құрайды. Олар
жұмыс істеудің қолайлы салаларындағы мүмкіндіктерінің шектеулілігіне жəне олардың
болашағына қатысты белгісіздікке байланысты ерекше проблемалары бар əлеуметтік топқа
жатады.
Жастар қайшылықты жағдайға тап болған қоғамдағы ірі өзгерістердің агенттері, бенефициарлары
жəне құрбандары болып табылады: бір жағынан олар қалыптасқан тəртіпке сəйкес келуге
ұмтылса, екінші жағынан олар осы тəртіпті өзгертетін күш рөлін атқарады. . Даму деңгейі əртүрлі,
əлеуметтік-экономикалық жағдайлары əртүрлі елдерде тұратын əлем жастары қоғамдық өмірге
толыққанды қатысуға ұмтылады.
Бұл ұмтылыс мыналарды қамтиды: жастардың мүддесіне сай білім алу; қабілеттеріне сəйкес
жұмысқа орналасу мүмкіндіктеріне қол жеткізу; қоғам өміріне толық қатысуды қамтамасыз ету
үшін қажетті тамақ жəне тамақтану;
денсаулықты нығайтуға жəне ауру мен тəуелділіктен қорғауға жəне зорлықзомбылықтың барлық
түрлерінен ада болу үшін қолайлы қоршаған орта мен əлеуметтік жағдайлар; нəсіліне, жынысына,
тіліне, дініне немесе кемсітудің басқа түрлеріне қарамастан адам құқықтары мен негізгі
бостандықтары; шешім қабылдау процестеріне қатысу; ауылдық жерлерде де, қалада да
жастардың өмір сүру деңгейін көтеру мақсатында мəдени демалыс, бос уақытты өткізу жəне
спортпен айналысуға арналған орындар мен объектілер.
Қазақстан Республикасының 1995 жылғы Конституциясында еркін сайлау – мемлекеттік билікті
ұйымдастырудың негізгі қағидасы, ал халық – егемендіктің иесі жəне мемлекеттік биліктің
бірден-бір бастауы ретінде айқындалды.

Қазақстан Республикасының Конституциясында, сондай-ақ «Қазақстан Республикасындағы сайлау
туралы» Конституциялық заңда сайлау құқығының мынадай қағидаттары бекітілген:
а) əмбебаптық қағидасы жынысына, ұлтына, нəсіліне, дініне, əлеуметтік тегіне жəне т.б.
қарамастан, белгілі бір жасқа толған Қазақстан Республикасының барлық азаматтарының
сайланбалы органға сайлауға жəне сайлануға құқығы бар екенін білдіреді. мемлекеттік билік.
Жалпыға бірдей сайлау құқығы белсенді жəне пассивті сайлау құқығы болып бөлінеді.
Белсенді сайлау құқығы – Қазақстан Республикасы азаматтарының 18 жасқа толған кезде сайлауға
дауыс беруге қатысу құқығы.
Пассивті сайлау құқығы – Республика азаматтарының Конституцияда белгіленген шектеулермен
Президент, Парламент Мəжілісінің жəне мəслихаттың депутаты болып сайлану құқығы.
Əмбебаптық принципі ерекшеліктерді біледі.
б) теңдік принципі сайлаушылардың Республика Президентін, Парламенті Мəжілісі мен
мəслихаттары депутаттарын сайлауға тең дəрежеде қатысуын жəне сайлаушылардың
əрқайсысының бір дауысқа ие болуын білдіреді. Əрбір сайлаушы бір ғана тізімге енгізілуі мүмкін,
осы сайлауда (Президенттің, Парламент депутаттарының жəне т.б.) бір рет қана дауыс бере алады.
в) тікелей сайлау құқығы принципі Президентті, Парламент Мəжілісі мен мəслихаттар
депутаттарын, Республиканың жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін азаматтардың
тікелей сайлайтынын білдіреді. Қазақстан Республикасында тікелей жəне жанама сайлау
белгіленеді депутаттар. Жанама сайлау құқығы сайлаушылардың Парламент Сенаты депутаттарын
– мəслихаттардың депутаттары болып табылатын Республика азаматтарын сайлауға қатысуынан
көрінеді. Таңдаушылар Сенат депутаттарын сайлауға тең дəрежеде қатысады, ал Сенат депутатын
сайлауда таңдаушылардың əрқайсысының бір дауысы болады;
г) жасырын дауыс беру принципі Республика Президентін, Парламенті Мəжілісі мен Сенатының
депутаттарын, мəслихаттар депутаттарын, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін
сайлауда дауыс берудің мынадай жағдайда жүзеге асырылуынан көрінеді. сайлаушының еркіне
бақылау жасау, сондай-ақ сайлаушының еркіне қысым жасау мүмкіндігін жоққа шығаратын
шарттар;
д) Қазақстан Республикасы азаматтарының сайлауға ерiктi қатысу принципi сайлаушыны сайлауға
қатысуға немесе қатыспауға мəжбүрлеу үшiн ешкiмнiң оған ықпал етуге құқығы жоқтығында
көрсетiледi. Сайлау кезіндегі сөз бостандығын сайлау күні үгіт-насихат жұмыстарын жүргізуге
тыйым салу да қамтамасыз етеді. Сайлаушылардың сайлауға өз еркімен қатыспауы – келмеу деп
аталады.
Қазақстан Республикасының сайлау жүйесі деп Қазақстан
Республикасының Президентін, Қазақстан Республикасы Парламенті Мəжілісі мен Сенатының
депутаттарын, мəслихаттар депутаттарын, ауылдық (кенттік) округтердің əкімдерін сайлау тəртібі
түсініледі. . Сайлау жүйесінің екі түрі бар – пропорционалды жəне мажоритарлық.
Пропорционалды сайлау жүйесі алынған дауыстар мен жеңіп алынған мандаттардың арасындағы
пропорционалдылық принципіне негізделген. Пропорционалдық жүйенің жұмыс істеуі үшін
бірқатар ірі аумақтық округтерді құру жəне кемінде екі құрылған саяси партияның болуы қажет.
Мажоритарлық сайлау жүйесінің екі кіші түрі бар: абсолютті көпшілік жəне салыстырмалы
көпшілік. Абсолюттік көпшіліктің мажоритарлық жүйесі бойынша бірінші турда да, екінші турда
да сайлаушылар тізімдеріне енгізілген азаматтардың 50 пайызынан астамы қатысса, сайлау өтті

деп есептеледі; Кандидат, егер оған берілген дауыстардың саны дауыс беруге қатысқан
сайлаушылар санының 50 пайызынан астамын құраса, ол сайланды деп есептеледі. Салыстырмалы
көпшіліктің мажоритарлық жүйесі бойынша дауыс беруге қатысқан сайлаушылар санына
қарамастан сайлау өтті, ал басқа кандидаттарға қарағанда көбірек дауыс алған кандидат сайланды
деп есептеледі. сайлаушылар тізіміне оған дауыс берген азаматтардың саны.
Қазақстанның жастар саясатының міндеттері мен ұстанымдары оның басты мақсатынан
туындайды. Ел дамуының қазіргі кезеңінде мемлекеттік жастар саясатының мақсаты –
«толыққанды рухани, мəдени, білім,
жастардың кəсіби жəне физикалық дамуы, шешім қабылдау процесіне қатысу, табысты
əлеуметтену жəне оның əлеуетін елдің одан əрі дамуына бағыттау». Жарияланған мақсатпен қатар
«Мемлекеттік жастар саясаты туралы» Қазақстан Республикасының Заңы оның мақсатын жүзеге
асыруға бағытталған жастар саясатының міндеттері мен қағидаттарын белгілейді.
Қазақстанның жастар саясатының негізгі міндеттеріне мыналар жатады:
- жастардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау;
– жастарды елдің əлеуметтік-экономикалық жəне қоғамдық-саяси өміріне тарту;
азаматтыққа тəрбиелеу жəне қазақстандық патриотизм сезімін нығайту» [49].
«Мемлекеттік жастар саясаты туралы» Қазақстан Республикасының Заңы белгіленген
міндеттермен бірге жастар саясатының негізгі қағидаттарын айқындайды:
- мəдени-адамгершілік жəне рухани құндылықтардың басымдылығы қағидасы; азаматтық,
жауапкершілік, еңбексүйгіштік принципі;
конфессияаралық келісім жəне ұлтаралық толеранттылық қағидаты; ұрпақтар сабақтастығы
принципі, отбасы тəрбиесінің басымдығы;
— мемлекеттік жастар саясатын қалыптастыруға жəне жүзеге асыруға қатысу принципі;
— мемлекеттік жастар саясатын қалыптастыру мен жүзеге асырудың ғылыми, кешенді жəне
дəйектілік ұстанымы.
Қойылған міндеттер мен белгілі бір қағидаттарға сəйкес Қазақстанда жастар саясатын жүзеге
асыру жүзеге асырылуда. Атап айтқанда, жастардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау
міндеттерін орындау заңнама нормаларын сақтау арқылы жүзеге асады.
жоғарыда сипатталған құжаттар. Қазақстанның əлеуметтікэкономикалық жəне қоғамдық-саяси
өміріне жастарды тарту міндетін жүзеге асыру мемлекеттік бағдарламалар мен жастар
бастамалары негізінде жүзеге асуда. Жастар арасында азаматтық тəрбиелеу жəне қазақстандық
патриотизм сезімін нығайту мəселесін шешумен əртүрлі деңгейдегі мемлекеттік органдар да,
қоғамдық ұйымдар да айналысады.
Мəдени-адамгершілік жəне рухани құндылықтардың басымдылығы қағидатын сақтау ерекше
маңызды. Қазақстандық ғалымдардың «Қазіргі қоғамдық-саяси шындықтағы Қазақстан
жастарының қоғамдық белсенділігі» атты еңбегінде көрсетілген пікіріне сəйкес, жастардың рухани
тəрбиесіне, адамгершілік бейнесін қалыптастыруға жағдай туғызу, олардың бойында жастарға

қарсы тұру қажет. жастар ортасындағы экстремизм, агрессия, зорлық-зомбылық жəне əлеуметтік
мінез-құлық көздеріне баса назар аударылады.
Азаматтық, жауапкершілік, еңбексүйгіштік қағидасы да қоғамдық жəне мемлекеттік
институттардың назарынан тыс қалған емес. Жастар ортасындағы азаматтық, жауапкершілік,
отансүйгіштік мəселесін ғалымдар, ұстаздар, мемлекеттік қызметкерлер қарастырады. Жастардың
бойында осы қасиеттерді дамытуға бағытталған бірқатар ісшаралар əзірленуде.
Конфессияаралық келісім мен этносаралық толеранттылық қағидаты – кез келген мемлекеттің
бейбітшілігі мен гүлденуінің негізі. Қазақстанда ұлтаралық келісім заң жүзінде бекітіліп қана
қоймай, іс жүзінде жүзеге асырылуда. Ел азаматтарының этникалық теңдігі қоғам мен саясаттың
барлық саласында жүзеге асады. Бұл қағидатты жүзеге асыруда 1995 жылы 1 наурызда ел
Президенті Н.Ə.Назарбаевтың бастамасымен құрылған Қазақстан халқы Ассамблеясының алатын
орны ерекше. Назарбаев.
Ұрпақтар сабақтастығы принципі, отбасы тəрбиесінің басымдығы проблемалық мəселелермен
байланысты. Əртүрлі салалардағы дағдарыстық құбылыстар отбасының қоғамдағы жағдайына
əсер етті, бұл оның құндылығы мен рөлінің төмендеуіне, соның ішінде бала тəрбиесіне,
моральдық-этикалық принциптерге, əке мен бала арасындағы қарым-қатынасты шешуге əкеліп
соқты. Осы мəселелерді шешу үшін жəне ұрпақтар сабақтастығы, отбасы тəрбиесінің
басымдылығы қағидатын сақтау мақсатында елімізде осы мəселелермен айналысатын түрлі
қоғамдық ұйымдар құрылды.
Жастардың мемлекеттік жастар саясатын қалыптастыруға жəне іске асыруға қатысу қағидатын
сақтау, əдетте, жастар ұйымдарының қызметі арқылы жүзеге асады. «Мемлекеттік жастар саясаты
туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 28-бабына сəйкес «жастар ұйымдары мемлекеттік
жастар саясатының өзекті мəселелерін, саладағы консультативтік-кеңесші органдардың қызметін
талқылауға қатысуға құқылы. мемлекеттік жастар саясаты, республикалық жəне облыстық жастар
форумдарының жұмысы жəне жастардың өзін-өзі басқару органдарының қызметі » . Сондай-ақ
жастардың жастар саясатына қатысуы волонтерлік қызмет пен жастардың өзін-өзі басқаруы
арқылы жүзеге асады.
Мемлекеттік жастар саясатын жүзеге асыруда ғылыми, кешенді жəне дəйектілік ұстанымын жүзеге
асыру осы мəселедегі ғылыми зерттеулердің нəтижелеріне негізделген. Бұл принципті сақтауда
«Молодеж» ғылыми-зерттеу орталығының қызметінің нəтижелері маңызды рөл атқарады.
Қазақстан Республикасы дамуының қазіргі кезеңінде адами капитал мəселесі, атап айтқанда,
жастар ерекше өзекті болып табылады. Жастардың еліміздің қоғамдық-саяси өміріне қатысуы
Қазақстанның мемлекеттік саясатының стратегиялық маңызды аспектісі болып табылады.
Қазақстанның жастар саясатының заңнамалық базасы осы саладағы қатынастарды реттейтін
бірқатар құқықтық құжаттарға негізделген.
Қазіргі Қазақстандағы жастар саясатының мақсатын, міндеттерін жəне қағидаттарын айқындайтын
негізгі құқықтық құжат 2015 жылғы 9 ақпанда
қабылданған «Мемлекеттік жастар саясаты туралы» Қазақстан Республикасының Заңы болып
табылады. Осы Заңның мақсаты, міндеттері, қағидаттары, мемлекеттік жастар саясатының
бағыттары. Сондай-ақ, қолданыстағы Заңда мемлекеттік органдардың мемлекеттік жастар саясаты
саласындағы құзыреттері, мемлекеттік жастар саясатын қалыптастыру мен іске асырудың негізгі
тетіктері жəне жастардың осы

үдеріске қатысуы көрсетілген. Осы Заңға сəйкес Қазақстан Республикасындағы Мемлекеттік
жастар саясаты əлеуметтікэкономикалық жүйе болып табылады. мемлекет жүзеге асыратын жəне
ел жастарын қолдау мен дамытуға бағытталған ұйымдық-құқықтық шаралар.
Қазақстанда «Қазақстан 2020: Қазақстан Республикасының мемлекеттік жастар саясатының 2020
жылға дейінгі тұжырымдамасы туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 27
ақпандағы № 191 қаулысында ұсынылған бағдарламалық құжаттардың сан алуан жиынтығы бар:
болашаққа жол». Осы Тұжырымдаманың негізгі тармақтары бірқатар келесі нормативтік құқықтық
актілерді енгізу арқылы іске асырылады:
- Қазақстан Республикасының Конституциясы;
– «Мемлекеттік жастар саясаты туралы» Қазақстан Республикасының Заңы
— «Қазақстан 2050: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» Стратегиясы;
— Білім беруді дамытудың 2011 — 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы;
— «Өңірлерді дамыту» бағдарламасы;
— «Бизнестің жол картасы 2020» бағдарламасы;
— «Қолжетімді баспана-2020» бағдарламасы, т.б.
Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі «Қазақстан 2020: болашаққа бастар жол»
мемлекеттік жастар саясатының тұжырымдамасында жастарды табысты əлеуметтендіруге
бағытталған мемлекеттік жастар саясатының тиімді моделін қалыптастыру, жастардың жастарды
табысты əлеуметтенуіне бағыт-бағдар беру мақсаты қойылған. елдің одан əрі дамуына олардың
əлеуеті.
Сонымен, Қазақстан Республикасының жастар саясаты туралы заңнамасының өзіндік эволюциясы
жəне еліміздегі жастар саясатының мақсаттарын, міндеттерін, қағидаттары мен бағыттарын
айқындайтын берік құқықтық базасы бар.
Қазақстанның жастар саясаты тоғыз негізгі бағытты қамтиды:
1.
Жастарға қолжетімді жəне сапалы білім беру, ғылымитехникалық əлеуетті дамыту
бағытында.
2.
Қазақстандық жастардың денсаулығын сақтау жəне нығайту, салауатты өмір салтын
қалыптастыру бағыты.
3.
Жастарды жұмыспен қамту жəне жұмысқа орналастыру үшін жағдай жасауға бағыт беру.
4.
Жастар арасында кəсіпкерлік белсенділікті дамытуға жағдай жасауға бағыт беру.
5.
Жас отбасылар үшін қолжетімді тұрғын үй жүйесін дамыту бағыты.
6.
Жас қазақстандықтардың құқықтық мəдениетінің деңгейін көтеру, сыбайлас жемқорлық
көріністеріне төзбеушілікке тəрбиелеу бағыты.
7.
Жастар арасында экологиялық мəдениетті қалыптастыру бағыты.

8, Дарынды жастарды дамытуға жəрдемдесу бағыты.
9, Қазақстандық жастардың мəдени бос уақытын жəне демалуын қамтамасыз ету жөніндегі
нұсқаулық.
Бұл бағыттар өмірдің маңызды мəселелеріне жəне жастар проблемаларына қатысты.
Қолданыстағы «Мемлекеттік жастар саясаты туралы» Қазақстан Республикасының Заңы 5-9 бапта
мемлекеттік органдардың мемлекеттік жастар саясаты саласындағы құзыретін белгілейді. Осы
Заңға сəйкес мемлекеттік жастар саясатын əртүрлі мемлекеттік органдар жүзеге асырады:
— Қазақстан Үкіметі;
- əр түрлі салаларда: білім беру, денсаулық сақтау, еңбек, кəсіпкерлік, мəдениет, діни қызмет жəне
т.б. өкілеттігі бар жергілікті өкілді жəне атқарушы органдар; - Басқа мемлекеттік органдар.
Мемлекеттік жастар саясатын жүргізуге түрлі деңгейдегі министрліктер мен ведомстволар,
облыстық, қалалық, аудандық жəне ауылдық мəслихаттар мен əкімдіктер, ведомстволық
бағынысты басқармалар мен департаменттер, түрлі мекемелер қатысады. Аталған мемлекеттік
органдардың əрқайсысы өз құзыреті шегінде белгіленген шекте қызмет етеді.
Қазақстанның қазіргі даму кезеңінде жастар саясатын жүргізетін мемлекеттік құрылымдардың
алдында. əртүрлі
маңызды міндеттер. Осы міндеттердің ішінде жастардағы процестердің барысын талдау жəне
оның осындай нақты жағдайын анықтайтын қажетті жағдайларды анықтау басымдылық болып
табылады.
қоғамдық-саяси дамуы.
Мемлекеттік жастар саясаты саласында Қазақстан аумағында болып жатқан процестерді түсіну
үшін ТМД елдерінің тəжірибесін талдаудың маңызы зор.
Бірқатар ТМД елдеріндегі мемлекеттік жастар саясатының кейбір аспектілерін қарастырайық.
Оның Украинадағы басты міндеті - жас адамның шығармашылық күштерін барынша өмірге
əкелетін, оның өзін-өзі дамытуға жəне өзін-өзі жүзеге асыруына мүмкіндік беретін тиісті
жағдайлар жасау. Жастар заңнамасының базасы қалыптастырылды, əртүрлі деңгейдегі жастар
істері органдарының жүйесі, кəмелетке толмағандарға арналған орталықтар мен əлеуметтік
қызметтердің желісі құрылды, тұрғылықты жері бойынша балалармен жəне жасөспірімдермен
жұмыс істеу жүйесі қалпына келтірілді. Дегенмен, Украинаның жастар заңнамасындағы
баптардың айтарлықтай бөлігі жұмыс істемейді. Оның бір себебі – материалдық жəне қаржылық
жағдай. Оқу ақысын төлеуге, жеке кəсібін ашуға, тұрғын үй құрылысына несие беру жүйесін
енгізуде алғашқы қорқақ қадамдар жасалуда.
Тəжікстанда 1992 жылы «Мемлекеттік жастар саясаты туралы» Заң қабылданды, Жастар ісі, дене
шынықтыру жəне спорт жөніндегі мемлекеттік комитет біршама ертерек ұйымдастырылды.Оны
реформалаудан кейін комитеттің функциялары Еңбек жəне халықты жұмыспен қамту
министрлігіне берілді. Тəжікстан Республикасы.Мемлекеттік жастар саясатының қалыптасу
процесінің баяу дамуы да азаматтық соғыстың жағымсыз салдарымен байланысты, оның
құрбандары ең алдымен жастар болды.

Жастар ортасындағы дағдарыс пен БҰҰ-ның жастарға деген көзқарасты қайта қарауға шақыруы
1997 жылы 23 мамырда Тəжікстан Республикасы Президентінің ел жастарының өкілдерімен
кездесуіне ықпал етті. Осы кездесудің нəтижесі «Жастармен жұмысты жақсарту жөніндегі кейбір
шаралар туралы» Жарлыққа қол қою болды. Елбасының Жарлығына сəйкес сол жылы еліміздің
үкіметі жанынан Жастар ісі жөніндегі комитет құрылып, үйлестіруші жəне салааралық орган
мəртебесіне ие болды. 1998 жылы республика үкіметі «Тəжікстан жастары» ұлттық бағдарламасын
бекітті.
Қазақстанда қазіргі уақытта жастар белсенді сайлау құқығын пайдаланбайды. Мұны жастардың
сайлаудың «тазалығына» күмəндануымен түсіндіруге болады. Жаңалықтарда жемқорлық пен
парақорлық, заңдардың əділетсіз орындалуы туралы жиі
айтылатындықтан, мұның бəрі билікке сенімсіздік туғызады. Жастардың электоралдық
белсенділігін арттыру үшін билік жастарды уəдемен асырамай, сайлауалды бағдарламаларын
орындауы керек деп ойлаймын. Сонда жастар сайлаудың қаншалықты маңызды екенін түсінеді.
Жастарды интернет арқылы да оқытуға болады. Жақында сайлау болатынын көбі біле бермейді,
сондықтан олар қатыспайды. Сіз түсінуге өте оңай жəне мүмкіндігінше аз мəтінді сайттарды
жасауыңыз керек. Сондай-ақ жастарды тəрбиелейтіндей мектептер мен институттарға
депутаттарды шақыру керек деп ойлаймын. Мектептер сайлау құқығын үйрете алады.
Əдебиеттер тізімі:
Мемлекеттік жастар саясаты: Қазақстан əлемдік тəжірибе контекстінде. Л.Ю.Зайниева
Қазақстан Республикасындағы жастар саясаты. А.И.Свинарчук,А.Қ.Қалпышев, Қ.Е.Смағұлов
Интернет-ресурс:
https://poisk--ru-ru.turbopages.org/poisk-ru.ru/s/s11697t9.html https://
cyberpedia-su.turbopages.org/cyberpedia.su/s/17xa264.html