Саммари-көлемді шығарманың қысқаша баяндалуы
Пайдасын көре тұра тексермедім
жүктеу/скачать 131,25 Kb.
|
Абай жола Самари нұсқа
- Бұл бет үшін навигация:
- Биікте 1 Татьянаның сахарадағы әні Бірнеше жылдар өтеді. Осы жылдары Абай көп еңбек етеді, өнер іздейді. Абай кітаптары арқылы екі аға тауыпты. Олар Пушкин
- Лермонтов
- Евгений Онегин
- Топайкөк , Ақбала
- Үш мушкетерді
- Татьянаның әнін
- 1887 жылдың қысында
| Пайдасын көре тұра тексермедім ...» - деп өлең оқиды. «Оқыңдар, адам болам деп, оқыңдар, ел азаматы болам деп, оқыңдар», - дейді. Бұл қыста Абай тек кітап оқумен қалмай, қағаз бен қалам алып, өлең жаза бастаған. Бірақ өлеңдерін Көкбайдың атынан шығаратын еді.
Биікте 1 Татьянаның сахарадағы әні Бірнеше жылдар өтеді. Осы жылдары Абай көп еңбек етеді, өнер іздейді. Абай кітаптары арқылы екі аға тауыпты. Олар Пушкин мен Лермонтов болатын. Бүгінде ол «Евгений Онегинді» аяқтады. Сондағы Татьянаның тағдырына үңіліп, Тоғжан мен Салтанатқа ұқсатады. Сосын Татьянаның хатын аударып шығады. Михайлов айтуы бойынша, Евгений Онегиннің күйі («Евгений Онегин» операсы, жазған Чайковский) шығыпты. Абай соған қызығып, жаңағы аударылған хатқа ән шығара бастайды. Сол сәтте үйге кішкене молда, Әйгерім, Баймағанбет, Мұхаметжандар (Абайға ілескен, Тобықтыға жас ақын ретінде танымал) кіреді. Олармен қоса Көрпебай да кіріп, Абаймен тоғызқұмалақ ойнауға кірісіп кетеді. Мұхаметжан қызығып, Татьянаның хатын оқи бастайды. Сосын домбыраны алады да, үйлестіріп сала кетеді. Басында қазақша әндерге (Топайкөк, Ақбала) ілеспейді. Содан кейін еш іркілмей әнін тауып, бір керемет әуен жырлана түседі. Абайлар да ойынын тоқтатып, ден қойып тыңдай бастайды. Біршама уақыт өте ас мәзірі дайын болып, барлығы тамақтанып алады. Ал Абай әдеттегідей айналадағы отырғандарға қызық әңгіме айта түседі. Бүгін ол француз жазушысы Александр Дюманың атақты романы «Үш мушкетерді» қызық әңгіме етіп, ұзақ баяндап, түн жарымға шейін отырады. 2 Бүгін Семей қаласында Абайдың Қысатай деген туысқанының пәтерінде ән шашу, жиын болып жатты. Жиналғандар Абай, Қысатай, Шұбар, Көкбай, Ысқақ пен Мағауиялар екен. Кейіннен Мұхаметжан келеді. Шай ішіліп, дастархан жиналғаннан кейін ән жарысы бастала кетеді. Күнде Абайдың сұрауымен айтылып жүрген Топайкөктер шырқалады. Бір сәт Мұхаметжан домбырамен Татьянаның хатын жырлай кетті. Бәрі жаңа әнді есітіп, аң-таң болып қарай қалады. Ән тоқтағаннан кейін, әншілер оны өздеріне көшіре түсті. Бұны Абай шығарғанын біліп, ризалығын білдіре кетті. Сосын бір түн бойы сол ән қайталана берді. Осыдан тойда да, әр түрлі жиында да жырланатын әдетке айналады. Бірде Михайлов әнді Мағауиядан есітіп, төбесі көкке жетеді. Абайға қайтақайта алғыс айтудан шаршамайды. 3 Бүгін Ақшоқыдағы ауылда қалың думан бар. Абай туысқандары, жас әншілер мен ақындар қауымы жиналған. Абайдың інісі Ысқақ және оның баласы Кәкітай да осында келген. Кәкітай Мағауиямен құрдас. Қазір олар айнымас дос болып алған. Кешкі тамақ ішілгеннен кейін, көрші таныстардың бәрі жиналып, ән шашуға көшеді. Ұйқы кезіне дейін бәрі ән шырқап, өлең оқып жарысады. Соңында ән айтпаған тек Абай мен Әйгерім еді. Ысқақ Әйгерімнен ән айтуын сұрайды. Әйгерім Ерболға ымдап еді, Ербол лезде домбыраны қолына алып, «Татьянаның әнін» сала жөнеледі. Ерекше толқытатын әуен. Домбыраның үніне үйлесе, Әйгерімнің нәзік үні шырқала кетті.Осы кездері Абай мен Әйгерім арасы тек сыйластық еді. Әуенге Әйгерімнің ғашықтық сағынышы да қосылып, аяқтай бергенде көздерінен мөлдір жасы тамшылап, кетеді. Абай оны құшақтай, жас аққан көздерінен сүйіп тұрып қалады. Осы кез екеуінің ғашықтық сезімдері қайта оянғандай болған еді ... Осылайша, 1887 жылдың қысында орыстың данасы Пушкин өзінің сүйікті Татьянасын қолынан жетектеп кеп, кең қазақ сахарасына ең алғаш рет қадам басады. Эпилог Ақшоқыда туған өлең мен ән жатталып, толқып тарап жатты. Абайдың өлеңдері шешесі Ұлжанның құлағына да шалығып, бір қуантады. Әуендер мүлтіксіз кең Тобықтыға, сырттағы Керейге, ойдағы Уаққа, Арқадағы Қаракесек пен Қуандыққа, Аягөз, Тарбағатай мен Алтай наймандарына да жетіп жатты. Машандағы Найман ауылында жүрген Тоғжанның құлағына да естіледі. Әнді есіткен сәтте, Тоғжанның жүрегі «Абай» дейтін еді. Қатты күрсініп, жылап күйзеле беретін. Мұхаметжан, Мағаш, Кәкітайлар Ақшоқыға келіп, ел Абай атына қанық болғанын айтады. «Сөзі, өсиеті бөлек Абай деген жақсы шығыпты», - дейді екен. Абай бір төбеге жалғыз өзі шығып, мақтаныш сезімге, әсем армандарға бөленеді. Осы сәт сахарада үлкен шаң көтеріледі. Абайдың қасына тез атта шауып, Сәдуақас (Дәркембай ауылынан, өзі жетім болғандықтан, Абай оны кішкентай бала кезінен қалаға оқуға берген) кеп түседі. Сәдуақас: «Анау шаң! Абай аға! Біздің жатақтың азғантай жылқысына тиген жау. Әкетіп барады», - деп, жігіт жылап жібергендей болады. Абайдың аз алданышы да, қиялы да осы хабардан кейін сөне берді. жүктеу/скачать 131,25 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|