Сандарды ондық санау жүйесінен екілік санау жүйесіне ауыстыру
Сандарды ондық санау жүйесінен екілік санау жүйесіне ауыстыру
891
891
2 2 1 445 2 2 6 55 13 111 27 222 2 2 2 2 2 0 1 0 1 1 1 1 1 1 3 Жауабы: 89110 =11011110112 Бүтін оң ондық санды екілік санау жүйесіне ауыстыру үшін осы санды 2-ге бөлу керек. Алынған бөліндіні қайтадан екіге бөліп және т.с.с. алынған бөлінді 2-ден кіші болғанша бөле беру керек.
Ауыстыруды тексеру үшін көбейту амалын қолданамыз. төменнен жоғары қарай жазамыз
Ондық сандарды екілік санау жүйесіне ауыстырыңдар:
322
150
283
428
315
6. 181
176
125
229
146
221
Жауаптар:
322=101000010
150=10010110
283=100011011
428=110101100
315=100111011
6. 181=10110101
176=10110000
125=1111101
229=11100101
146=10010010
221=11011101
Сегіздік санау жүйесі
Сегіздік санау жүйесінде сандар сегіз цифрдың көмегімен көрсетіледі:
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
357=3*82+5*81+7*80
357 санынының индексі 8 санау жүйесін білдіреді. 3578 =23910
Тапсырмалар
Төмендегі сандарды сегіздік санау жүйесінен ондық санау жүйесіне ауыстыру қажет:
555 365
235 157
517 335
636 414
237 159
8 8 8 8 8
Он алтылық санау жүйесі
Екілік сандарды жазуды қысқарту үшін негізі 16 санау жүйесі қолданылады. Бұл жүйені оналтылық деп атайды.
2 2 1 445 2 2 6 55 13 111 27 222 2 2 2 2 2 0 1 0 1 1 1 1 1 1 3 Жауабы: 89110 =11011110112 Бүтін оң ондық санды екілік санау жүйесіне ауыстыру үшін осы санды 2-ге бөлу керек. Алынған бөліндіні қайтадан екіге бөліп және т.с.с. алынған бөлінді 2-ден кіші болғанша бөле беру керек.
Ауыстыруды тексеру үшін көбейту амалын қолданамыз. төменнен жоғары қарай жазамыз 10 = 2 ауыстыру ережесі
8 8 8 111 13 1 104 888 8 - - - 3 5 7 төменнен жоғары қарай жазамыз Ауыстыруды тексеру үшін көбейту амалын қолданамыз.
10 = 16 ауыстыру
893 89310 = 37B16
16 16 55 48 882 3 - - 11 7 төменнен жоғары қарай жазамыз Ауыстыруды тексеру үшін көбейту амалын қолданамыз. 11 цифры оналтылық жүйеде латынша В әрпімен белгіленеді
2 = 8 ауыстыру
Екілік жүйе
Сегіздік жүйе
000
0
001
1
010
2
011
3
100
4
101
5
110
6
111
7
1101111011 екілік санын соңынан бастап, үш саннан тұратын топқа бөліп жазамыз : 1 101 111 011 = 1573 Осы топ сандарды кестеге сәйкес сегіздік жүйеге ауыстырамыз. Нәтижесінде 1573 сегіздік саны шығады.
2 = 16 ауыстыру
Ондық
Оналтылық
Eкілік
0
0
0000
1
1
0001
2
2
0010
3
3
0011
4
4
0100
5
5
0101
6
6
0110
7
7
0111
8
8
1000
9
9
1001
10
A
1010
11
B
1011
12
C
1100
13
D
1101
14
E
1110
15
F
1111
1101111011 екілік санын соңынан бастап, төрт саннан тұратын топқа бөліп жазамыз : 00011 0111 1011 = 37В. Осы топ сандарды кестеге сәйкес сегіздік жүйеге ауыстырамыз. Нәтижесінде 37В оналтылық саны шығады.
8 = 2 және 16 = 2 ауыстыру
8 = 2 және 16 = 2 ауыстыру ережелерін орындау үшін біз сегіздік және оналтылық жүйелердің кестелерін қолданамыз.
Мысалы:
Ескерту :
Егер екілік жүйеге ауыстырғаннан кейін екілік санның алдында немесе соңында нөлдер болса, олар алынып тасталынады.