бұрын беймәлім болып келген өзге де жаңа
пікірлер айтыла бастады. Соңдай-ақ, діни-аңызға
негізделген көзқарастардан біртіндеп арылу
тенденциясы да байқалды. Ендігі жерде өмірге
көзқарас көбінесе ғылыми негізге сүйене бастады.
Көзқарастардың бұлай өзгеруіне Заратуштраның
(Перссия), Конфуцийдің, Мо-цзының (Қытай),
Будданың (Индия) ілімдері басты рөл атқарды.
Антикалық саяси ойлар
Платонның (б.з.д. 427-347) мемлекет жайлы
ойының философиялық негізі – идеализм
болып табылады, ол мемлекеттің идеалды
ұлгісін құрастыруін мақсат еткен. Идеалды
мемлекет туралы Платон «Мемлекет»,
«Заңдар», «Софист», «Парменид» еңбектерінде
айтады, бұнда ол адал мемлекетті адам мен
салыстырады.
Мемлелектті басқару түрлері:
• басшысы бір болса – МОНАРХИЯ
•ақ сүйекті басшылары бірнеше болса –
АРИСТОКРАТИЯ
•атаққұмарлық адамдардың билігі —
ТИМОКРАТИЯ
•ОЛИГАРХИЯ – азғантай бай адамдардың билігі
•халық билігі – ДЕМОКРАТИЯ
•ТИРАНИЯ– қатал, мейірімсіз, езуші адамның
билігі
Аристотель (б.з.д. 384-322) мемлекет деген де
оны Полис – ежелгі грек еліндегі қоғам мен
мемлкеттің саяси-экономикалық ұйымы, қала-
мемлекетті айтады. Негізгі саяси еңбектері
— «Саясат», «Афиналық полития», «Этика»,
«Риторика». Аристотель бойынша, биліктің
дұрыс түрі – монархия, аристократия,
политияны жатқызады. Ал бұрыс түріне –
тирания, олигархия мен демократияны.
Аристотель бойынша, демократия белгілі бір
уақыттан кейін охлократияға – қара тобыр
адамдардың билігіне айналады. Жалпы
айтқанда, ойшыл демократияның барлық
түріне қарсы болған. Аристотель: «адам –
саяси жануар» деген.
Орта Заман саяси ойлары
Достарыңызбен бөлісу: |
